Μετά μία πενταετία αδράνειας στα επιτόκια, η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (Federal Reserve) εκτιμά πως έχουν βελτιωθεί οι οικονομικές συνθήκες ώστε να μπορεί να αυξήσει το κόστος του δανεισμού. Το ερώτημα είναι πότε και όχι αν πρέπει να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων.
Στη Βρετανία, αντιθέτως, τα στελέχη της κεντρικής τράπεζας αφήνουν να εννοηθεί πως θα μπορούσαν να αυξήσουν ή να μειώσουν ή να αφήσουν αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο επίπεδο του 0,5% στο οποίο βρίσκεται τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτή η αβεβαιότητα λογικά θα ανακόψει τη βιασύνη με την οποία θα μπορούσε η Federal Reserve να αποδράσει από τα μηδενικά επιτόκια. Ο Αντι Χαλντέιν, επικεφαλής της ομάδας οικονομολόγων στην κεντρική τράπεζα της Αγγλίας, υποστήριξε πρόσφατα πως υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ μιας μείωσης του επιτοκίου της Τράπεζας της Αγγλίας.
Δεν βλέπω κανένα επιχείρημα υπέρ μιας αλλαγής στη νομισματική πολιτική της Αγγλίας. Αν απαιτηθεί, νομίζω πως είναι εξίσου πιθανή μια αύξηση ή μια μείωση των επιτοκίων. Με άλλα λόγια, η άποψή μου είναι πως η νομισματική πολιτική της Τράπεζας της Αγγλίας θα μπορούσε να πάρει οποιαδήποτε κατεύθυνση στο εγγύς μέλλον αναλόγως με τους κινδύνους. Ο ίδιος ο κ. Χαλντέιν υποστήριξε επίσης πως η φόρμουλα που έχει σχεδιασθεί για να ελαχιστοποιηθεί η απόκλιση του πληθωρισμού από τον στόχο του 2% και ο εκτροχιασμός της ανάπτυξης από το μακροπρόθεσμο δυναμικό της θα οδηγήσει σε μείωση των επιτοκίων αν ακολουθήσει τα μοντέλα προβλέψεων της Τράπεζας της Αγγλίας. Μια μείωση των επιτοκίων από το υφιστάμενο επίπεδο του 0,5% στο μηδέν για περίπου ένα έτος, θα οδηγούσε τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο πολύ πιο γρήγορα από όσο η υφιστάμενη πολιτική. «Μπορεί να υποστηρίξει κανείς μια χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής σήμερα» τόνισε ο Χαλντέιν.
Δεν συμφωνούν όλοι οι συνάδελφοί του. Στη συνάντηση του Φεβρουαρίου όλα τα μέλη της Επιτροπής συμφώνησαν πως πρέπει να μείνει αμετάβλητη η νομισματική πολιτική. Δύο μέλη θεώρησαν πως δεδομένης της μεσοπρόθεσμης εικόνας του πληθωρισμού θα ήταν σκόπιμη μια αύξηση των επιτοκίων εντός του έτους. Ολα τα μέλη θεωρούν πιθανότερο να προχωρήσουν σε αύξηση των επιτοκίων τα επόμενα τρία χρόνια. Για ένα μέλος, η επόμενη μεταβολή είναι εξίσου πιθανό να είναι χαλάρωση όσο και επιβολή περιοριστικής πολιτικής.
Μόνο τον Μάιο του 2006 μπορεί να βρει κανείς τέτοια τριχοτόμηση της επιτροπής για τα επιτόκια. Τότε είχαν ψηφίσει υπέρ της διατήρησης της πολιτικής αμετάβλητης έξι μέλη με τον Στίβεν Νίκελ στην τελευταία συνεδρίασή του να ψηφίζει για έκτη συναπτή φορά υπέρ μιας μείωσης των επιτοκίων και τον Ντέιβιντ Γουόλτον να ζητεί αύξηση. Τους επόμενους μήνες, ο Χαλντέιν ίσως αποφασίσει στη βάση της δικής του ανάλυσης και ψηφίσει υπέρ της μείωσης των επιτοκίων. Δύο άλλα στελέχη που ζήτησαν αύξηση των επιτοκίων σε πέντε συναπτές συνεδριάσεις προτού συναινέσουν στη στάση αναμονής ίσως επιστρέψουν στην παλαιότερη θέση τους.
Η παγκόσμια οικονομία είναι εύθραυστη στην παρούσα φάση και αντιμετωπίζει κίνδυνο αποπληθωρισμού, αρνητικές αποδόσεις ομολόγων και αρνητικά επιτόκια σε πολλές χώρες, ενώ παράλληλα δεν υπάρχουν αυξήσεις μισθών σε ΗΠΑ και Βρετανία. Δύο από τους μεγαλύτερους επενδυτές του κόσμου έχουν προειδοποιήσει τη Fed να μη βιαστεί να επιστρέψει στη θεωρούμενη «κανονική» πολιτική. Κι αν οι προφήτες της Τράπεζας της Αγγλίας εξετάζουν τα ίδια οικονομικά στοιχεία και βλέπουν τρεις διαφορετικές ερμηνείες της νομισματικής πολιτικής, όσοι χαράσσουν πολιτική σε άλλα μέρη πρέπει να εκλάβουν τη στάση της ως προειδοποίηση πως πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί απ’ ό,τι συνήθως.