Ενας ακόμη σοβαρός «πονοκέφαλος» προστίθεται για τις ελληνικές τράπεζες καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πραγματοποιήσει έρευνα για τη νομιμότητα του αναβαλλόμενου φόρου. Η αμφισβήτηση της πρακτικής του αναβαλλόμενου φόρου, μέρος του οποίου προσμετράται στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό κεφαλαιακό πρόβλημα στις εγχώριες τράπεζες.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εξετάσει εάν η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία προχώρησαν σε παράνομη στήριξη των τραπεζών τους μέσω της αναβαλλόμενης φορολογίας.
Υπενθυμίζεται ότι, ύστερα από σχετική νομοθετική παρέμβαση και για την ενίσχυση των κεφαλαίων των τραπεζών, τους δόθηκε η δυνατότητα να λογιστικοποιήσουν ως κεφάλαιο μέρος του αναβαλλόμενου φόρου. Η αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση (ΑΦΑ) είναι μια λογιστική πρακτική που ισχύει εδώ και πολλά χρόνια και αφορά όλες τις επιχειρήσεις. Με την ΑΦΑ μία επιχείρηση έχει τη δυνατότητα, στην περίπτωση που για μία ή περισσότερες χρονιές εμφανίσει ζημίες, να τις συμψηφίσει με κερδοφόρες χρήσεις καταβάλλοντας μικρότερο φόρο από αυτόν που της αναλογεί. Σήμερα μεγάλο μέρος της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, και κατ’ επέκταση της κεφαλαιακής επάρκειας –με βάση την οποία η ΕΚΤ κρίνει αν μια τράπεζα είναι ή δεν είναι βιώσιμη–, αποτελείται από αυτό το, σε μεγάλο βαθμό θεωρητικό, κεφάλαιο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ιδιαίτερη ανησυχία στις ρυθμιστικές αρχές προκαλεί η περίπτωση της Ελλάδας, καθώς ο αναβαλλόμενος φόρος αντιστοιχεί περίπου στο 30% – 40% των βασικών κεφαλαίων Tier 1 των μεγαλύτερων τραπεζών της. Σύμφωνα με τους FT που επικαλείται στοιχεία της ΕΚΤ, οι τέσσερις εγχώριες συστημικές τράπεζες συνολικά ενισχύουν την κεφαλαιακή τους βάση κατά 40 δισ. ευρώ επωφελούμενες από τον αναβαλλόμενο φόρο.
Κατά το δημοσίευμα, ενδεχόμενος περιορισμός του αναβαλλόμενου φόρου θα μπορούσε να αποδυναμώσει δραστικά την κεφαλαιακή βάση ορισμένων τραπεζών, και θα απαιτηθεί η αντικατάστασή τους με νέα κεφάλαια.
Σημειώνεται ότι βάσει των νέων κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ, κεφάλαια που προέρχονται από την πρακτική της αναβαλλόμενης φορολογίας δεν θεωρούνται υψηλής ποιότητας. Ωστόσο με σχετικές νομοθεσίες, αναγνωρίζοντας ότι το κράτος θα καταβάλει το ποσό που αντιστοιχεί στον αναβαλλόμενο φόρο ακόμη και στην περίπτωση που οι τράπεζες δεν είναι κερδοφόρες, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία έχουν αναγνωρίσει τον αναβαλλόμενο φόρο ως κεφάλαιο.
Παράλληλα, η ΕΚΤ ξεκινά προσπάθεια για την κατάργηση των επιμέρους εθνικών κανόνων, για τον καθορισμό των κεφαλαίων των τραπεζών, επιδιώκοντας την πλήρη εναρμόνιση των κεφαλαιακών κανόνων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, πέραν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή εξετάζει εάν ο αναβαλλόμενος φόρος δημιουργεί ζήτημα άνισου ανταγωνισμού στην Ευρώπη.
Σημειώνεται ότι οι εγχώριες τράπεζες ήδη αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας εξαιτίας της αβεβαιότητας. Οι καταθέσεις από το τέλος Νοεμβρίου έως σήμερα έχουν μειωθεί κατά περίπου 27 δισ. ευρώ. Παράλληλα, η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών οδηγεί σε αναζωπύρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.