Κανείς δεν μπορεί να συμφωνήσει τι σημαίνει ακριβώς, πολύ περισσότερο τι να την κάνουμε, αλλά αυτό δεν σταμάτησε κάθε υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές του 2016 να υπόσχεται ότι θα επικεντρωθεί σε αυτήν.
Τι είναι; Η μεσαία τάξη φυσικά. Η αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της θα είναι μεταξύ των πλέον σημαντικών προσκλήσεων που θα αντιμετωπίσει ο επόμενος πρόεδρος. Το εισόδημα όλων των Αμερικανών, με εξαίρεση τους πιο πλούσιους, μειώθηκε τα τελευταία χρόνια και δεν φαίνεται αύξησή του στον ορίζοντα. Πολλοί φοβούνται ότι η αμερικανική οικονομία έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου η μεσαία τάξη βασίζεται σε δουλειές που δεν προσφέρουν καλούς μισθούς ή που η οικονομία δεν τις έχει πια καθόλου ανάγκη. Πρόκειται για περίπλοκο πρόβλημα στο οποίο δεν μπορεί να δοθεί μόνο μια απάντηση. Απαιτείται στρατηγική για την εφαρμογή διαφόρων ιδεών με συνεκτικό τρόπο, ώστε κάθε σκληρά εργαζόμενος Αμερικανός να είναι και πάλι σε θέση να ελπίζει ότι θα λάβει ένα μερίδιο από την επιτυχία της χώρας. Ενα μέρος της πίεσης που ασκείται στη μεσαία τάξη οφείλεται άμεσα στην κρίση του 2008. Το βιοτικό επίπεδο για την ευρύτερη μεσαία τάξη βελτιώνεται με νωχελικό ρυθμό επί χρόνια, περιορίζοντας την ενστικτώδη οικονομική αισιοδοξία των Αμερικανών.
Τι πήγε στραβά και τι μπορούμε να κάνουμε; Πρέπει να τονιστεί ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι ζωτικής σημασίας. Μακροπρόθεσμα τα εισοδήματα της αμερικανικής μεσαίας τάξης θα εξαρτηθούν από δύο παράγοντες: αύξηση της παραγωγικότητας και εφοδιασμό των εργατών με τις δεξιότητες που χρειάζονται ώστε να κάνουν το είδος των εργασιών που έχουν μεγαλύτερη αξία στο πλαίσιο μιας αναπτυσσόμενης οικονομίας. Είναι αυτονόητο πως αυτό που μετράει είναι η ανάπτυξη, ωστόσο ο Ομπάμα και άλλοι Δημοκρατικοί τείνουν να μιλούν συχνότερα για την ενίσχυση της οικονομικής ανισότητας αντί για την αργή ανάπτυξη.
Ωστόσο, αποτελεί πλάνη να νομίζει κανείς πως μένει πίσω η μεσαία τάξη επειδή πλουτίζει εις βάρος της το 1% του πληθυσμού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αύξηση της οικονομικής ανισότητας είναι αυτή καθ’ αυτή πρόβλημα γιατί συνδέεται με την αργή ανάπτυξη. Πρέπει να την αντιμετωπίσουμε. Η φορολογική μεταρρύθμιση θα πρέπει να προάγει τη δικαιοσύνη αλλά και την οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητά τα όρια όσων μπορούμε να πετύχουμε μέσω της αναδιανομής εισοδήματος. Στο τέλος το μέγεθος της αμερικανικής οικονομίας είναι πολύ σημαντικότερο από το ποιος θα κερδίσει τι. Μια ζωντανή, ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση όχι απλώς για να απολαμβάνει η μεσαία τάξη υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, αλλά ώστε να διαθέτουμε περισσότερο γενναιόδωρο και αποτελεσματικό δίχτυ κοινωνικής προστασίας και να μπορούμε να εφαρμόσουμε μέτρα (όπως επιδότηση της απασχόλησης) που θα ενισχύσουν το εισόδημα και τις προοπτικές των φτωχών εργαζομένων. Φυσικά υπάρχουν όρια στο τι μπορούμε να πετύχουμε μέσω φιλοαναπτυξιακής πολιτικής, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι τον 21ο αιώνα η αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ θα είναι πιο αργή απ’ ό,τι ήταν τον περασμένο αιώνα οπότε και διπλασιαζόταν το βιοτικό επίπεδο κάθε 35 χρόνια. Δεν γίνεται να αρνηθούμε το δημογραφικό πρόβλημα. Το εργατικό δυναμικό θα περιοριστεί. Επιπλέον, η ανάπτυξη στον 20ό αιώνα βασίστηκε στην πολύ σημαντική αύξηση της πρόσβασης στην εκπαίδευση, επανάσταση που δεν γίνεται να επαναληφθεί. Επίσης, είναι πιθανό τα επόμενα κύματα καινοτομίας να αποδειχθούν λιγότερο παραγωγικά από τα προηγούμενα.
Ακόμη και έτσι, λάθη και παραλείψεις περιορίζουν την οικονομία. Φιλοαναπτυξιακή φορολογική μεταρρύθμιση, συνετές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, έξυπνο κανονιστικό πλαίσιο και ισχυρός ανταγωνισμός θα φέρουν την οικονομία πιο κοντά στις πραγματικές της δυνατότητες. Η πρόκληση είναι να είναι κανείς επαρκώς φιλόδοξος και να αρχίσει τη δουλειά. Από πού; Από την αναβίωση του αμερικανικού επιχειρηματικού δυναμισμού, ο οποίος αποτέλεσε τη μηχανή της ανάπτυξης και της ανόδου του βιοτικού επιπέδου.