Οι πρωτοσέλιδοι τίτλοι κραυγάζουν σε όλο τον διεθνή Τύπο για τα 179,4 εκατ. δολάρια, που δόθηκαν για το έργο του Πάμπλο Πικάσο, «Γυναίκες του Αλγερίου». Η δημιουργία του πουλήθηκε από τον οίκο δημοπρασιών Christie’s στη Νέα Υόρκη την περασμένη Δευτέρα. Η ακριβότερη πώληση έργου τέχνης στην ιστορία διεξήχθη τον Φεβρουάριο και αφορούσε το έργο του Πολ Γκογκέν «Θα με παντρευτείς;». Το εν λόγω διατέθηκε στα 300 εκατ. δολάρια. Οι «Γυναίκες του Αλγερίου» συνιστούν το τρίτο ακριβότερο έργο τέχνης. Στην ίδια δημοπρασία της Δευτέρας από τον οίκο Christie’s ένα ακόμα ρεκόρ σημειώθηκε και σχετιζόταν με το γλυπτό «Ο άνδρας που δείχνει» του Αλμπέρτο Τζιακομέτι. Ο ανώνυμος, ο οποίος το διεκδίκησε, κατέβαλε 141,3 εκατ. δολάρια για να το αποκτήσει. Ορισμένοι θεωρούν πως τα συμβάντα αυτά αποτελούν περίτρανη απόδειξη πως η αγορά έργων τέχνης παραμένει αλώβητη από την πραγματικότητα και άθικτη από τις δραματικές συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Οπως συμβαίνει στην περίπτωση των αποκαλούμενων «unicorn» (μονόκερων), δηλαδή των νεοφυών επιχειρήσεων με αξία άνω του ενός δισ. δολαρίων, έτσι και τα έργα τέχνης πολλοί τα βλέπουν ως ένα ακόμα αποδεικτικό στοιχείο ότι το ανώτατο σημείο της πορείας των δημοπρασιών είναι εδώ και ότι βρισκόμαστε στο μέσον μιας δυσθεώρητης φούσκας, η οποία πρόκειται να διαλυθεί.
Εάν θα διαλυθεί ή όχι και εάν η αγορά τέχνης είναι υπερτιμημένη, αυτό είναι ένα ζήτημα, το οποίο όντως αξίζει να συζητηθεί. Εντούτοις, αυτά τα παραδείγματα, που προαναφέρθηκαν, δεν αρκούν να αποδείξουν τίποτε από τα παραπάνω. Πάντοτε για τον καθένα υπάρχει η επιλογή μεταξύ των ποσοτικοποιημένων δεδομένων και των ατεκμηρίωτων πληροφοριών.
Μπροστά σε αυτά τα δύο, θα πρέπει πάντα να επιλέγουμε τα δεδομένα. Οπότε, όχι, αυτές οι πωλήσεις δεν αποδεικνύουν τίποτε άλλο από την εξής απλή αλήθεια: ορισμένοι διατηρούν πολύ υψηλούς τραπεζικούς λογαριασμούς, τους οποίους αδυνατούν να εξαντλήσουν μέσα από συνηθισμένες σπατάλες ή καταβάλλοντας εξωφρενικά ποσά για ένα γλυπτό. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διαπιστώσουμε ότι τα εννεαψήφια νούμερα δεν αποτελούν δείκτες επενδυτικού κλίματος.
Οι ατεκμηρίωτες πληροφορίες μπορούν να μας περιγράψουν μία ολιγάριθμη ομάδα επενδυτών ή και ατόμων αλλά όχι του πλήθους. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή το γενικό κλίμα είναι μέτρο της συναισθηματικής κατάστασης του πλήθους. Συλλογικά μιλώντας, τι σκέφτονται οι μάζες, τι λένε και, ακόμα πιο σημαντικό, τι κάνουν με τα χρήματά τους; Ορισμένοι χρηματιστές/επενδυτές δίνουν βάση σε έρευνες, που γίνονται στις ΗΠΑ για το επενδυτικό κλίμα.
Προσωπικά, εάν είναι να χρησιμοποιήσω στοιχεία ερευνών, προτιμώ εκείνη, η οποία αφορά την τοποθέτηση περιουσιακών στοιχείων (ΑΑΙΙ survey data). Τα τελευταία 23 χρόνια, κατά μέσο όρο οι μεμονωμένοι επενδυτές διατηρούν χαρτοφυλάκιο, εκ του οποίου το 60% είναι μετοχές. Τον προηγούμενο μήνα οι μετοχές και τα αμοιβαία κεφάλαια σε μετοχές απάρτιζαν το 68% των μεμονωμένων χαρτοφυλακίων, σύμφωνα με την ΑΑΙΙ survey. Αυτό υπερβαίνει το μέσο όρο, αλλά υπολείπεται των ακραίων περιπτώσεων του παρελθόντος. Το 1999-2000 οι μετοχές ήταν ως μερίδιο επί του συνολικού 17% υψηλότερα και το 2005-2007 ήταν κατά 10% υψηλότερα.
Επιστρέφοντας στο θέμα της αγοράς έργων τέχνης, αρκεί να σκεφθεί κανείς πως σήμερα ο πληθυσμός της γης υπερβαίνει τα 7 δισεκατομμύρια. Περίπου 320 εκατομμύρια είναι όσοι ζουν στις ΗΠΑ. Πόσοι μπορούν να δαπανήσουν σχεδόν 200 εκατ. δολάρια για έναν Πικάσο ή 150 εκατ. δολάρια για έναν Τζιακομέτι; Σε όλο τον κόσμο φθάνουν σχεδόν τους 2.300 οι δισεκατομμυριούχοι και αυτός ακριβώς ο αριθμός καθορίζει και το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς.