Οσοι χρηματιστές επέστρεψαν στη δουλειά τους μετά την ανάπαυλα του Αγίου Πνεύματος, τους καλωσόρισαν και πάλι τα θέματα της Ελλάδας, του παιχνιδιού της φημολογίας για το πότε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα αυξήσει τα επιτόκια και της μεγάλης συγχώνευσης στον κλάδο της καλωδιακής τηλεόρασης. Ωστόσο, το ενδιαφέρον μου έλκει περισσότερο η συζήτηση που σχετίζεται με τις αποτιμήσεις των μετοχών των αμερικανικών ομίλων. Εχει περισσότερη σημασία και δεν γίνεται τόσο κατανοητή όσο οι προηγηθείσες. Οσοι προβλέπουν ήπια δραστηριότητα στο χρηματιστήριο ισχυρίζονται εδώ και καιρό ότι, στην καλύτερη περίπτωση, οι μετοχές έχουν αποτιμηθεί πλήρως. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν περιθώρια για περαιτέρω κέρδη, εφόσον οι τιμές τους υπερτριπλασιάστηκαν από τα επίπεδα ναδίρ του 2009. Υπό το πρίσμα αυτό, θεωρούνται δεδομένες οι χαμηλές αποδόσεις τους στο μέλλον, ενώ το δυνητικά χειρότερο σενάριο μιλάει ακόμα και για κατάρρευσή τους. Από τη δική τους πλευρά, όσοι προβλέπουν ζωηρό αγοραστικό ενδιαφέρον προς τις μετοχές των αμερικανικών εταιρειών επισημαίνουν πως ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός επιτρέπει τις υψηλότερες αποτιμήσεις βάσει της αναλογίας τιμής μετοχής προς κέρδη. Εάν, πάντως, συγκριθούν με άλλους αντίστοιχους μέσους όρους της πρόσφατης ιστορίας, αυτές οι αποτιμήσεις είναι μάλλον υψηλές.
Εάν, όμως, συγκριθούν με τιμές μετοχών σε αντίστοιχες περιόδους με χαμηλότατα επιτόκια και χαμηλότατο πληθωρισμό, τότε φαίνονται αρκετά ορθολογικές. Στο μεσοδιάστημα, πάντως, η αγορά συνεχίζει να περιπλανάται και κατά περίπτωση μπορεί να ανέλθει σε νέα υψηλά επίπεδα. Θα ήθελα να προτείνω ένα άλλο πλαίσιο αξιολόγησης των προοπτικών της αγοράς. Εμπεριέχει την πρόβλεψη για μελλοντική αύξηση κερδών και μια γκάμα δυνητικών εκβάσεων. Ορισμένοι ίσως θεωρήσουν μη ικανοποιητική την προσέγγιση αυτή, ίσως επειδή εξαρτάται από τα μελλοντικά συμβάντα, τα οποία και απρόβλεπτα είναι και άγνωστα.
Εξετάζοντας, ωστόσο, τα δεδομένα της ανάλυσης της υπεύθυνης στρατηγικής της Bank of America merrill Lynch, Σαβίτα Σουμπραμάνιαν, διαπιστώνω ότι πολλοί επενδυτές εστιάζουν στις δεκαετείς αποδόσεις μετοχών σε ετήσια βάση και όχι σε πιο βραχυπρόθεσμα δεδομένα. Το να δίνει, λοιπόν, κανείς τόσο βάρος σε προσδοκώμενες αποδόσεις ενέχει μία πρόβλεψη για μελλοντικά κέρδη. Υπάρχουν, εντούτοις, τόσο πολλές μεταβλητές, που επηρεάζουν την εταιρική κερδοφορία σε βάθος χρόνου, ώστε να μπορεί κανείς να προβεί σε ακριβή πρόβλεψη με μεγάλη βεβαιότητα. Συνεπώς, πολλά επιχειρήματα, τα οποία αφορούν τις υπερβολικά υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών των αμερικανικών επιχειρήσεων, ενσωματώνουν και μία πρόβλεψη και συνήθως επαληθεύονται ή διαψεύδονται. Η πρόβλεψή τους, δηλαδή, είτε αποδεικνύεται ορθή είτε εσφαλμένη. Οπότε η σχετική τοποθέτηση των επενδυτών είτε αποφέρει κέρδη είτε έχει ζημίες.
Επικεντρώνοντας την προσοχή μας σε μια γκάμα μεταβλητών, αναγνωρίζουμε πως ορισμένες από αυτές επί του παρόντος παραμένουν άγνωστες. Ποιες είναι αυτές; Λόγου χάριν, η αμερικανική οικονομία θα περιπέσει σε ύφεση ή θα επιταχύνει τον βηματισμό της μετά τη μακρά και βραδεία ανάκαμψή της; Μήπως οι νέες αιτήσεις για επίδομα ανεργίας, οι οποίες είναι και στα χαμηλότερα επίπεδα 30ετίας, δημιουργήσουν μισθολογικές πιέσεις; Εάν οι μισθοί αυξηθούν, τότε οι καταναλωτές θα αποταμιεύουν ή θα δαπανούν; Μήπως οι εταιρείες επεκτείνουν τους μετριοπαθείς προϋπολογισμούς τους για κεφαλαιακές δαπάνες; Τα εταιρικά κέρδη θα επηρεαστούν από τις αυξημένες δαπάνες και τους αυξημένους μισθούς; Κάθε μία από τις παραπάνω άγνωστες μεταβλητές μπορεί να επηρεάσει τις αποτιμήσεις των μετοχών των αμερικανικών εταιρειών. Εξ ου και είναι πιο ενδεδειγμένη προσέγγιση το να υπάρχει μια γκάμα ενδεχομένων κατευθύνσεων για τις αποτιμήσεις των μετοχών, αντί να διακηρύξει κανείς ότι είναι φθηνές, ακριβές ή ορθά αξιολογημένες.