Πριν από λίγα χρόνια το γιγάντιο ιταλικό δημόσιο χρέος, η στάσιμη οικονομία και η ανικανότητα των κυβερνήσεων να περικόψουν τον τεράστιο δημόσιο τομέα έμοιαζαν να οδηγούν τη χώρα σε υφεσιακό τέλμα, συμπαρασύροντας την υπόλοιπη Ευρώπη.
Παρά το ότι πλέον οι φωνές εκείνες έχουν σιγήσει, το μέλλον της τρίτης σε μέγεθος οικονομίας της Ευρώπης παραμένει αβέβαιο, αναφέρει δημοσίευμα της Deutsche Welle. Την αβεβαιότητα αλλά και την αγωνία των Ιταλών μπορεί εύκολα κανείς να αντιληφθεί από μια βόλτα στην καλοκαιρινή Ρώμη. Ενώ κάποτε ο Ιούλιος και ο Αύγουστος ήταν μήνες διακοπών και πολλά καταστήματα παρέμεναν κλειστά, σήμερα η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική.
Δεν πάνε διακοπές
«Οι Ιταλοί δεν φεύγουν πλέον διακοπές όπως παλιά» αναφέρει η Σίνθια, ιδιοκτήτρια του ζαχαροπλαστείου Romoli στο κέντρο της Ρώμης. «Εν καιρώ κρίσης δεν μπορούμε κλείσουμε ούτε καν μια εβδομάδα γιατί ζημιωνόμαστε. Υπό συνθήκες ύφεσης πρέπει να δουλέψουμε πιο σκληρά για να επεκτείνουμε το δίκτυό μας κι αυτό διότι οι πελάτες είναι πλέον πολύ πιο προσεκτικοί στις αγορές τους», εκτιμά η Ιταλίδα επιχειρηματίας.
Οπως η Σίνθια έτσι και πολλοί άλλοι Ιταλοί έχουν αναγκασθεί να προσαρμοστούν στις νέες οικονομικές συνθήκες, οι οποίες πλέον τείνουν να γίνουν από εξαίρεση, κανόνας. Στο μεταξύ τα έκτακτα μέτρα παραμένουν παρά τα σημάδια ανάκαμψης που έχουν αρχίσει να διαφαίνονται στην ιταλική οικονομία.
Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε το τελευταίο τετράμηνο του 2015 κατά 3%. Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι παρουσίασε περιχαρής τα νέα αισιόδοξα οικονομικά μεγέθη, τονίζοντας ότι οφείλονται στις θετικές συνέπειες της φορολογικής του πολιτικής. Παράλληλα ανακοίνωσε ότι η ανεργία έχει μειωθεί και ότι τα συμβόλαια αορίστου χρόνου επανέρχονται στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, σύμφωνα με παρατηρητές, οι ανακοινώσεις Ρέντσι αποτελούν απλώς έναν κυβερνητικό ελιγμό. Πολλές κατηγορίες πολιτών δεν προσμετρούνται στα επίσημα ποσοστά ανεργίας, ενώ η αύξηση των συμβάσεων αορίστου χρόνου δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη αύξηση των θέσεων εργασίας. Ακόμη και η μικρή άνοδος που παρατηρείται στη βιομηχανική παραγωγή οφείλεται εν πολλοίς σε εξωγενείς παράγοντες, όπως στην πτώση της τιμής του πετρελαίου, στο ασθενές ευρώ και τα χαμηλά επιτόκια της ΕΚΤ.
Η επόμενη Ελλάδα;
Στο μεταξύ το ιταλικό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να αυξάνεται αγγίζοντας το 130% του ΑΕΠ -το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα. Στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα ο Ματέο Ρέντσι τάχθηκε κατά της επιβαλλόμενης λιτότητας, καλώντας όμως τη χώρα να δεχθεί την προσφορά των Ευρωπαίων εταίρων. Κι αυτό επειδή γνώριζε ότι σε περίπτωση χρεοκοπίας και εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, η Ιταλία θα ζημιωνόταν κατά 40 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μολονότι η πλειοψηφία των Ιταλών θεωρεί ότι ο ιταλικός δημόσιος τομέας είναι αναποτελεσματικός, το φορολογικό σύστημα προβληματικό και η διαφθορά καλπάζουσα, δεν θεωρεί ότι η Ιταλία θα γίνει η επόμενη Ελλάδα. «Ο μόνος κίνδυνος είναι μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί να αποφασίσουν να επιτεθούν εκ νέου στην Ιταλία», αναφέρει ο πρώην κεντροαριστερός υπουργός Αλφόνσο Πεκοράνο Σκάνιο, συμπληρώνοντας ότι «αυτό συνέβη πριν από μερικά χρόνια, όταν θεωρήθηκε ότι η ιταλική οικονομία δεν ήταν ισχυρή». Πάντως τόσο ο Ιταλός πολιτικός, όσο και πολλοί Ιταλοί πολίτες, ανησυχούν προς το παρόν περισσότερο για τις συνέπειες της ελληνικής κρίσης στην ευρωπαϊκή οικονομία, παρά για μια νέα ιταλική εκδοχή της.