Η οικονομία της Ευρωζώνης πηγαίνει καλύτερα και ο δείκτης οικονομικού κλίματος ενισχύθηκε τον Ιούλιο στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων τεσσάρων ετών.
Η κατάσταση είναι ακόμη καλύτερη από το αναμενόμενο στην Ισπανία, όπου το ΑΕΠ ενισχύθηκε το δεύτερο τρίμηνο του 2015 με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων οκτώ και πλέον ετών. Ωστόσο, παρόμοιες θετικές εξελίξεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους επενδυτές να παραβλέψουν δύο βασικά προβλήματα.
Πρώτον, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη εξακολουθεί να βρίσκεται σε ενοχλητικά χαμηλό επίπεδο, δηλαδή στο 0,2%. Στην Ισπανία οι τιμές καταναλωτή ήταν αυτόν τον Ιούλιο κατά 0,1% χαμηλότερες απ’ ό,τι ένα χρόνο πριν, σύμφωνα με στοιχεία της ισπανικής στατιστικής υπηρεσίας. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο πρόεδρός της Μάριο Ντράγκι απέχουν πολύ από τον στόχο για τον πληθωρισμό, που ορίζεται λίγο κάτω από το 2%. Με τις τιμές του πετρελαίου να έχουν υποχωρήσει κατά σχεδόν 20% σε σχέση με τον Μάιο, ο άθλος του κ. Ντράγκι μοιάζει να είναι ηράκλειος.
Η αποπληθωριστική δυναμική έχει παγκόσμιες διαστάσεις, ωστόσο η δεύτερη πρόκληση είναι σαφώς ευρωπαϊκή. Η νομισματική ένωση αποτυγχάνει να πετύχει έναν από τους θεμελιώδεις στόχους της, δηλαδή την οικονομική σύγκλιση, σύμφωνα με νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Γενικά οι διαφορές στο κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ μεταξύ των κρατών μελών έχουν αυξηθεί από τότε που δημιουργήθηκε το ευρώ, το 1999, σύμφωνα με τη μελέτη. Υπήρξε μια παροδική σύγκλιση μεταξύ 2006 και 2008. Η κρίση όμως ανέτρεψε τη σύγκλιση και με το παραπάνω. Η Ισπανία και η Πορτογαλία, χώρες σχετικά χαμηλού εισοδήματος και από τις πρώτες που υιοθέτησαν το ευρώ, απέχουν από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης όσο απείχαν πάντα.
Η Ελλάδα έχει υποχωρήσει ακόμη πιο πίσω. Και η Ιταλία η οποία εθεωρείτο χώρα υψηλού εισοδήματος απέκλινε προς τη λάθος κατεύθυνση.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παραθέτει τρεις λόγους για την αποτυχία, κανείς εκ των οποίων δεν συνδέεται άμεσα με τη νομισματική ένωση την ίδια.
Ο πρώτος λόγος είναι αδύναμοι εθνικοί θεσμικοί οργανισμοί. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι διαρθρωτικές αδυναμίες σε εθνικό επίπεδο και η έλλειψη εσωτερικού ανταγωνισμού οδήγησαν σε κακή κατανομή κεφαλαίων. Τέλος, δεν υπήρξε επαρκής πρόνοια ώστε να αντιμετωπιστεί η εκρηκτική άνοδος των τιμών περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες αναπτύχθηκαν αφότου η ίδρυση της νομισματικής ένωσης οδήγησε στην οξεία υποχώρηση των πραγματικών επιτοκίων δανεισμού σε ορισμένες χώρες.
Φυσικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είχε αναλάβει εποπτικό ρόλο όταν συνέβαιναν όλα αυτά. Στην ουσία, οι κεντρικοί τραπεζίτες λένε στους πολιτικούς ότι τα έκαναν θάλασσα. Ατυχώς, είναι πολύ πιο εύκολο να περιγράψει κανείς τα προβλήματα παρά να τα αντιμετωπίσει.