Μία ακόμη δυσάρεστη υπενθύμιση των προβλημάτων της Ιαπωνίας αποτέλεσε για τον πρωθυπουργό Σίνζο Αμπε η υποβάθμιση του δημόσιου χρέους της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου από τη Standard and Poor’s. Εντούτοις, το κόστος δανεισμού της Ιαπωνίας συνέχισε να κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με τις αποδόσεις στα 10ετή ομόλογα να κυμαίνονται στο 0,367% μολονότι ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης υποβάθμισε το ιαπωνικό χρέος στη βαθμίδα ΑΑ-plus από την ΑΑ-minus. Ο Ακίτο Φουγκουνάγκα, στρατηγικός αναλυτής της Barclay’s, είπε ότι «αυτές οι υποβαθμίσεις, σε γενικές γραμμές, δεν επηρεάζουν δραματικά τις τιμές των ιαπωνικών ομολόγων, επειδή το χρέος της χώρας ελέγχεται από ιαπωνικούς οργανισμούς».
Στην ανακοίνωση της Standard & Poor’s, ωστόσο, τονίζεται πως η αδύναμη ανάπτυξη της οικονομίας δυσχεραίνει τις προσπάθειες της κυβέρνησης να βελτιώσει τη δημοσιονομική κατάστασή της. «Παρά τις αρχικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, πιστεύουμε ότι η στρατηγική για την αναγέννηση της οικονομίας -γνωστή ως «Αμπενόμικς»- δεν θα αντιστρέψει την επιδείνωση των συνθηκών τα επόμενα δύο με τρία χρόνια», αναφέρει η Standard & Poor’s. Σε υποβάθμιση του χρέους της Ιαπωνίας έχουν προχωρήσει, επίσης, η Moody’s και η Fitch Ratings στο διάστημα του τελευταίου δωδεκαμήνου.
Στο επίκεντρο της δημοσιονομικής κατάστασης της Ιαπωνίας βρίσκεται το δημογραφικό πρόβλημά της, με το ποσοστό των συνταξιούχων να αυξάνεται δυσανάλογα από το εργατικό δυναμικό της χώρας. Μάλιστα, υπάρχει ζήτημα κενών θέσεων στην αγορά εργασίας που αδυνατούν να συμπληρώσουν οι Ιάπωνες. Συν τοις άλλοις, το δημόσιο χρέος της Ιαπωνίας ανέρχεται στο 230% του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός παραμένει πεισματικά χαμηλός εδώ και δύο δεκαετίες λόγω της συντηρητικής κατανάλωσης, παρεμποδίζοντας την κυβέρνηση να αυξήσει τα φορολογικά της έσοδα.
Η Standard & Poor’s θεωρεί πως η κυβέρνηση δεν θα καταφέρει να σημειώσει πρόοδο στα δημοσιονομικά της χώρας παρά την αύξηση του φόρου πωλήσεων στο 8% από το 5% τον Απρίλιο του 2014. Τόνισε δε πως το κόστος δανεισμού της χώρας φλερτάρει με σχεδόν μηδενικά επίπεδα λόγω των μαζικών αγορών σε κρατικά ομόλογα από την Τράπεζα της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας διατηρεί στους ισολογισμούς της έως το 30% του ιαπωνικού χρέους. Η Standard & Poor’s προειδοποίησε πως το κόστος εξυπηρέτησης του ιαπωνικού χρέους θα αυξηθεί όταν έρθει η στιγμή να αποσυρθούν τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που ασκούνται στο πλαίσιο της Αμπενόμικς.
Ωστόσο, η Τράπεζα της Ιαπωνίας δεν έχει προσδιορίσει τη χρονική στιγμή που προτίθεται να περιορίσει το πρόγραμμα νομισματικής χαλάρωσης. Αντιθέτως έχει δεσμευτεί να επεκτείνει τη νομισματική βάση της, με στόχο την ενίσχυση του πληθωρισμού στο 2%. Κάθε μήνα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αγοράζει έως και 12 τρισ. γιεν σε κρατικά ομόλογα, τροφοδοτώντας το τραπεζικό σύστημα με μεγάλη ρευστότητα. Ωστόσο, ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλός. Τον Ιούλιο υποχώρησε στο 0,2% από τον 0,4% τον Ιούνιο. Η οικονομική πολιτική του Σίνζο Αμπε στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης, τη νομισματική πολιτική που στοχεύει στην ενίσχυση του πληθωρισμού και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
