Η Γαλλία δεν έγινε ποτέ «η επόμενη χώρα της περιφέρειας», όπως προέβλεπαν ορισμένοι στο αποκορύφωμα της κρίσης δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης. Η διαφορά μεταξύ των γαλλικών επιτοκίων δανεισμού και των υπολοίπων χωρών του «πυρήνα» της Ευρωζώνης παρέμεινε σχετικά μικρή και η μετάδοση της κρίσης που παρατηρήθηκε στα τέλη του 2011 καταπνίγηκε από τις αποφασιστικές κινήσεις της ΕΚΤ. Η κεντρική τράπεζα κατέστησε σαφές ό,τι λέγαμε και εμείς εκείνη την εποχή, δηλαδή ότι η Γαλλία είναι η Ευρωζώνη. Η Γαλλία είναι ο πραγματικός πυρήνας της Ευρωζώνης, διότι αποτελεί τον μέσο όρο μεταξύ της περιφέρειας και της Γερμανίας. Η πολιτική που έχει ως στόχο τον μέσο Ευρωπαίο –αυτό κάνει η ΕΚΤ και αυτό θα έπρεπε να κάνει– ταιριάζει στη Γαλλία. Είναι σαν η Γαλλία να διατήρησε «τη δική της» κεντρική τράπεζα όταν προσχώρησε στο ευρώ. Η χώρα πέρασε τη χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση της Ευρωζώνης καλύτερα από άλλες, η ύφεση της οικονομίας της ήταν μικρότερη, χάρη στο γεγονός ότι η οικονομία της είναι περισσότερο «στραμμένη» προς την εσωτερική κατανάλωση σε σχέση με τη γερμανική, ενώ η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τα δημόσια οικονομικά περισσότερο από άλλες κυβερνήσεις με ελάχιστη αρνητική αντίδραση των αγορών. Η περιφέρεια δεν ήταν σε θέση να αντιδράσει με παρόμοιο τρόπο, δεδομένων των μικρότερων δημοσιονομικών περιθωρίων που διαθέτει και της δυσπιστίας των επενδυτών. Το παραδοσιακό μείγμα οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Γαλλία ταίριαζε στην εποχή της κρίσης, αλλά όχι πλέον. Ορθώς αρνήθηκε η Γαλλία να εφαρμόσει σαρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα έπλητταν ακόμη περισσότερο τη ζήτηση στην Ευρωζώνη, ιδιαίτερα με την περιφέρεια σε βαθιά ύφεση και τη Γερμανία να συνεισφέρει ελάχιστα.
Παρά τις αναταραχές που υπάρχουν σήμερα στις αναδυόμενες αγορές, έχει αλλάξει το γενικότερο πλαίσιο και πιστεύουμε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή ώστε η Γαλλία να επιταχύνει την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η περιφέρεια συνεχίζει να ανακάμπτει, η Γερμανία έχει πετύχει ένα διόλου ευκαταφρόνητο δημοσιονομικό πλεόνασμα και φαντάζει πιο πρόθυμη να ξοδέψει ένα μέρος του καθώς πλησιάζουν οι εκλογές του 2017, ενώ πρόσφυγες συρρέουν στη χώρα. Επιπροσθέτως, η υποτίμηση του ευρώ και οι χαμηλότερες τιμές των εμπορευμάτων παρέχουν σαφή στήριξη προς το παρόν. Τέλος, η ΕΚΤ φαίνεται αποφασισμένη να εφαρμόσει χαλαρή νομισματική πολιτική, ενώ το νέο επενδυτικό Ταμείο της Ε.Ε. λογικά θα υποστηρίξει και αυτό τη ζήτηση. Κατά την άποψή μας, το πλαίσιο είναι κατάλληλο ώστε η Γαλλία να αρχίσει να εφαρμόζει ριζικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι αλλαγές που έχουν ανακοινωθεί μέχρι σήμερα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Είναι ευρέως γνωστό τι αλλαγές χρειάζεται η χώρα και είναι δίκαιο να προσθέσουμε ότι η γαλλική κυβέρνηση έχει αρχίσει να δραστηριοποιείται στα περισσότερα ζητήματα. Με τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις περιορίζεται σημαντικά η φορολογία στην εργασία και οι νέοι νόμοι του κ. Μακρόν αυξάνουν την ευελιξία στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Η δημοσιονομική στρατηγική βασίζεται πλέον στην περικοπή δαπανών. Ωστόσο, όπως δείχνει η περίπτωση της Ιταλίας, χρειάζεται φιλόδοξος προγραμματισμός και χρόνια προσπαθειών μέχρι να αρχίσουν να εφαρμόζονται οι μεταρρυθμίσεις. Πιθανότατα αυτό που πρέπει να κάνει τώρα η Γαλλία είναι να επισπεύσει την εφαρμογή. Σύμφωνα με τη δική μας αξιολόγηση, ο νόμος Μακρόν δεν είναι τόσο φιλόδοξος όσο παρεμφερείς νόμοι που εφαρμόζονται σε αρκετές άλλες χώρες της Ευρώπης. Στις πλέον πρόσφατες εκθέσεις τους για τη Γαλλία ΔΝΤ και ΟΟΣΑ υπογραμμίζουν την ανάγκη για εφαρμογή ευρείας μεταρρύθμισης στην αγορά εργασίας και ενίσχυση του ανταγωνισμού. Παρ’ όλα αυτά, με προεδρικές εκλογές το 2017 δεν υπάρχει ισχυρή βούληση για ταχύτερη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
* Οι συγγραφείς είναι οικονομολόγοι της Credit Suisse