Δοκιμάζεται η ισχύς της ατμομηχανής της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η βιομηχανική υπεροχή της Γερμανίας αμφισβητείται από το σκάνδαλο της Volkswagen, η επιβράδυνση της Κίνας και των άλλων αναδυόμενων αγορών εγκυμονεί κινδύνους για τις εξαγωγές της, ενώ η εισροή μεταναστών αναμένεται να ασκήσει πιέσεις στα οικονομικά της χώρας. Σύντομα θα φανεί κατά πόσον η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης μπορεί να πλεύσει μέσα στην καταιγίδα των τελευταίων εβδομάδων ή κινδυνεύει να εκτροχιαστεί.
Δεδομένου ότι η ανάκαμψη της Ευρωζώνης εξαρτάται από την οικονομική ευρωστία της Γερμανίας, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάρτιο Ντράγκι, παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις. Η νέα διολίσθηση των τιμών της ενέργειας έχει εξουδετερώσει τα αποτελέσματα από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, εξωθώντας τον πληθωρισμό σε αρνητικό έδαφος και δίνοντας έναυσμα για δημόσια διαμάχη περί της ανάγκης να δοθεί μεγαλύτερη τόνωση στην οικονομία. Μια διαμάχη που θα ενταθεί αν αποδειχθεί ότι παραπαίει η ανάκαμψη της Γερμανίας. «Εχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες, αλλά μπορεί να υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις», σχολιάζει σχετικά ο Στεφάν Σνάιντερ, οικονομολόγος στην Deutsche Bank AG της Φρανκφούρτης, και προσθέτει «η παγκόσμια εικόνα έχει επιδεινωθεί και δεν βοηθάει στο να αυξηθούν οι επενδύσεις».
Η πρώτη ένδειξη ήρθε τη Δευτέρα, όταν η Markit Economics ανακοίνωσε ότι ο δείκτης για τους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών υποχώρησε περισσότερο απ’ όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί. Ακολούθησε την Τρίτη η είδηση ότι οι βιομηχανικές παραγγελίες της Γερμανίας σημείωσαν απρόβλεπτη πτώση τον Αύγουστο εξαιτίας της μείωσης της ζήτησης από την Ευρωζώνη. Και δεν έχει περιληφθεί τον αντίκτυπο από τη δυσμένεια στην οποία περιέπεσε η Volkswagen μετά την αποκάλυψη της 18ης Σεπτεμβρίου ότι η εταιρεία εξαπατούσε τους καταναλωτές της. «Το χειρότερο θα είναι αν αμφισβητηθεί η ποιότητα που εγγυάτο το Made in Germany και μειωθεί η ζήτηση για αυτοκίνητα και από άλλους κατασκευαστές», σχολιάζει ο Χόλγκερ Σαντ, αναλυτής ευρωπαϊκών θεμάτων στη Nordea Markets της Κοπεγχάγης. Ο ίδιος υπολογίζει ότι ακόμη και μια μείωση της παραγωγής της Volkswagen μικρότερη του 10% μπορεί να μειώσει το ΑΕΠ της Γερμανίας κατά 25 μονάδες βάσης. Οπως τονίζει, «μάλλον δεν είναι το πιθανότερο, αλλά δεν μπορεί και να αποκλεισθεί».
Η βιομηχανία αυτοκινήτων, που σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Αντρέας Ρέες, οικονομολόγου της UniCredit, αντιπροσωπεύει περίπου το 10% του ΑΕΠ της Γερμανίας, είναι σημαντικός πυλώνας της εξαγωγικής της οικονομίας. Πέρυσι, περίπου το 22% των εξαγωγών της ήταν αυτοκίνητα και φορτηγά. Αναμένουμε να δούμε τον αντίκτυπο που επέφερε στις εξαγωγές η επιβράδυνση στην Κίνα και σε άλλες αναδυόμενες, ενώ τα στατιστικά στοιχεία για τις εισαγωγές ενδέχεται να προσφέρουν ενδείξεις για το πόσο ισχυρή είναι η εγχώρια ζήτηση, που υπήρξε μοχλός της ανάπτυξης τα τελευταία τρίμηνα. Προ ημερών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου υποβάθμισε την πρόβλεψή του για τις εμπορικές συναλλαγές του τρέχοντος έτους στο 2,8% από το 3,3%. Δήλωσε, άλλωστε, ότι η νέα πρόβλεψη ενδέχεται να είναι και πάλι «υπερβολικά αισιόδοξη».
Η κατανάλωση στη Γερμανία τονώθηκε από τη μείωση των τιμών της ενέργειας και τη βελτίωση στην αγορά εργασίας, καθώς δημιουργήθηκαν 150.000 νέες θέσεις εργασίας από την αρχή του έτους και η ανεργία μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από την επανένωση των Γερμανιών. Οι μισθοί άρχισαν να αυξάνονται σε ποσοστό περίπου 3%, ενώ ο πληθωρισμός είχε μείνει στάσιμος. Ενδέχεται, άλλωστε, να σημειωθεί βραχυπρόθεσμα αύξηση των δαπανών από την άφιξη των 800.000 προσφύγων που ζητούν άσυλο. Η εισροή τους, ωστόσο, ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τον στόχο του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το 2016. Η κυβέρνηση έχει ήδη προβλέψει τουλάχιστον 6,7 δισ. ευρώ για στέγαση, διατροφή και αφομοίωση των μεταναστών.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Bloomberg Intelligence, η ετήσια ανάπτυξη της Γερμανίας τον Σεπτέμβριο ήταν 2,18%, δηλαδή ήταν το τρίτο τρίμηνο 0,4%, όσο και το προηγούμενο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε τον Μάιο ότι το 2016 η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί στο 2% από το 1,9% το 2015. «Η χώρα αντιμετωπίζει τρεις σημαντικές προκλήσεις: το σκάνδαλο Volkswagen, την αστάθεια στις αναδυόμενες οικονομίες και την κρίση των προσφύγων», σχολίασε ο Μαξί Σμπαϊχί, οικονομολόγος της Bloomberg Intelligence.