Νέες αναταράξεις στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου αναμένεται να προκαλέσει σύντομα -και πιθανώς μέσα στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους- η αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών «μαύρου χρυσού» από το Ιράν. Μετά την προσέγγισή της με τη Δύση και εν αναμονή της άρσης των κυρώσεων που της επέβαλαν ΗΠΑ και Ε.Ε. από το 2012, η Τεχεράνη έχει επιστρατεύσει το επιστημονικό της δυναμικό για να επαναφέρει την παραγωγή πετρελαίου στα προ των κυρώσεων επίπεδα. Η επιστροφή του Ιράν στην παγκόσμια αγορά συμπίπτει, όμως, με μια συγκυρία μεγάλου πλεονάσματος «μαύρου χρυσού», που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικών υδρογονανθράκων.
Ο αντίκτυπος του μεγαλύτερου πλεονάσματος θα γίνει αισθητός σε όλον τον κόσμο πλήττοντας πετρελαιοπαραγωγούς χώρες όπως τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και τη Βενεζουέλα αλλά και βιομηχανίες σχιστολιθικών στη Βόρεια Ντακότα και στο Τέξας έως και πετρελαϊκούς κολοσσούς όπως η ExxonMobil και η Royal Dutch Shell. Η αγορά προθεσμιακών συμβολαίων προεξοφλεί ήδη τον αντίκτυπο στις τιμές του πετρελαίου, με τα συμβόλαια παράδοσης τον Δεκέμβριο του επόμενου έτους να τιμολογούνται κάτω των 60 δολαρίων ανά βαρέλι.
Από τα μέσα του 2012 η παραγωγή στις ιρανικές πετρελαιοπηγές έχει περιορισθεί σε επίπεδα πολύ κάτω των δυνατοτήτων τους εξαιτίας των κυρώσεων που έχουν επιβάλει ΗΠΑ και Ε.Ε. στην Τεχεράνη, με αποτέλεσμα τη μείωση των εξαγωγών ιρανικού αργού. «Μόλις αρθούν οι κυρώσεις, έχουμε το δικαίωμα να επιστρέψουμε στα επίπεδα παραγωγής που είχαμε στο παρελθόν», δήλωσε τον Σεπτέμβριο ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου, Μπιζάν Ναμντάρ Ζανγκανέχ, λίγες εβδομάδες προτού διεξαχθεί η πρώτη διεθνής πετρελαϊκή διάσκεψη στην Τεχεράνη. Η χώρα επιστρέφει στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου σε μια στιγμή που η παραγωγή «μαύρου χρυσού» υπερβαίνει σημαντικά τη ζήτηση. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ), το πρώτο εξάμηνο του έτους η παγκόσμια παραγωγή έφθασε κατά μέσον όρο στα 95,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα ενώ η ημερήσια κατανάλωση δεν υπερέβαινε κατά μέσον όρο τα 93,8 εκατ. βαρέλια. Εξαιτίας αυτής της διαφοράς των σχεδόν δύο εκατ. βαρελιών την ημέρα, που ισοδυναμεί με την ημερήσια κατανάλωση της Γαλλίας, τα πετρελαιοφόρα δεξαμενόπλοια σταθμεύουν αναγκαστικά σε πλωτές αποθηκευτικές εγκαταστάσεις. Το ίδιο κάνουν και οι Ιρανοί από το 2012, οπότε τους επεβλήθησαν οι κυρώσεις, και μετατρέπουν τον στόλο δεξαμενόπλοιων της χώρας σε γιγάντιες αποθήκες που σταθμεύουν τα τελευταία τρία χρόνια στον Περσικό Κόλπο.
Ο κ. Ζανγκανέχ έχει επανειλημμένως εκφράσει την πρόθεση της Τεχεράνης να αυξήσει την παραγωγή της κατά 1.000.000 βαρέλια την ημέρα, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την άρση των κυρώσεων κάπου μέσα στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους. Σύμφωνα με την ΙΕΑ, μέσα σε έξι μήνες από την άρση των κυρώσεων, η παραγωγή ιρανικού πετρελαίου μπορεί να έχει φτάσει στα 3,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα, δηλαδή περίπου 800.000 βαρέλια την ημέρα περισσότερα από σήμερα. Αν επιτευχθεί, αυτό το επίπεδο παραγωγής θα είναι το υψηλότερο από το 2011. Δεν συμμερίζονται, βέβαια, την αισιοδοξία της Τεχεράνης πολλοί παράγοντες της αγοράς πετρελαίου που αμφισβητούν τη δυνατότητα του Ιράν να αυξήσει άμεσα την παραγωγή του.
Ανεξαρτήτως, πάντως, του πόσο θα μπορέσει να αυξήσει την παραγωγή του, το Ιράν θα κατευθύνει μεγάλο μέρος του πετρελαίου του στη Νότια Ευρώπη καθώς επιδιώκει να ανακτήσει την πελατεία που έχει χάσει σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα. Οταν οι κυρώσεις εξανάγκασαν αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να διακόψουν τις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου στράφηκαν στη Σαουδική Αραβία, στο Ιράκ και στη Ρωσία. Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, το Ιράν θα επιχειρήσει να ανακτήσει το μερίδιό του στην αγορά προσφέροντας στην παλιά του πελατεία πετρέλαιο φθηνότερο από εκείνο των Σαουδαράβων και των Ρώσων.