Eνα βράδυ του Μαρτίου με καθαρό ουρανό στο Ιράκ γίνεται μια τεράστια έκρηξη στην έρημη πεδιάδα της Χερσονήσου Φάου και παγιδεύεται στις φλόγες ένα χωριό Κούρδων κοντά στα σύνορα Συρίας και Τουρκίας. Την επόμενη ημέρα, το «Ισλαμικό Κράτος» αναλαμβάνει την ευθύνη για την καταστροφή των μεγαλύτερων αγωγών πετρελαίου του Ιράκ. Ο κόσμος χάνει άμεσα 3,5 εκατ. βαρέλια πετρελαίου σε ημερήσιες εξαγωγές. Το Ιράκ καταβάλλει απεγνωσμένες προσπάθειες για να αποκαταστήσει τις ζημίες και ξεσπά βία στις περιοχές του Δέλτα του Νίγηρα όπου υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου. Στην Αλγερία επικρατεί χάος από τον θάνατο του προέδρου της χώρας και γίνεται πραξικόπημα στη Βενεζουέλα. Τα μεγάλα αποθέματα ενέργειας θωρακίζουν την παγκόσμια οικονομία για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά η πετρελαϊκή βιομηχανία λειτουργεί με τη χαμηλότερη πλεονάζουσα παραγωγικότητα εδώ και χρόνια. Κάποια στιγμή, η τιμή του αργού πετρελαίου εκτινάσσεται στα 100 δολάρια το βαρέλι. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) αντιστρέφει την πορεία αύξησης των επιτοκίων για να αποτρέψει μια παγκόσμια ύφεση.
Απίθανο ή πιθανό;
Οι επενδυτές μπορούν να αγνοήσουν αυτό ή άλλα σενάρια «Μαύρου Κύκνου» μετά την πάροδο ενός χρόνου που αιφνιδίασε όλον τον κόσμο από το τεράστιο κύμα των προσφύγων και τα βάρβαρα περιστατικά ωμής βίας. Το 2016 θα βγουν στην επιφάνεια απρόσμενα γεγονότα, καθώς η Fed θα τερματίζει μια μακρά περίοδο με ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Οι αγορές θα χάσουν το δίχτυ ασφαλείας που τις προστάτευε από γεωπολιτικές κρίσεις, όπως ήταν οι εξεγέρσεις του αραβικού κόσμου και η προσάρτηση της Κριμαίας.
«Είναι πολύ λίγα τα εφόδια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να περιοριστούν οι επιπτώσεις από τέτοιας φύσεως κινδύνους», δηλώνει η Τίνα Φόρντχαμ, επικεφαλής πολιτική αναλύτρια της Citigroup. Ενας ανορθόδοξος υποψήφιος μπορεί να κερδίσει τις επόμενες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, οι Βρετανοί μπορεί να επιλέξουν να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ενωση, και χάκερ μπορεί να διαλύσουν τα ηλεκτρονικά συστήματα συναλλαγών της Wall Street.
Το πρακτορείο Bloomberg συζήτησε μια σειρά από καταστροφικά σενάρια για το 2016 με οικονομολόγους, διπλωμάτες, επενδυτές, γεωπολιτικούς στρατηγικούς αναλυτές και συμβούλους ασφαλείας.
«Κόλαση» στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη, οι επενδυτές φοβούνται μήπως η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ εκτοπιστεί από την πολιτική ηγεσία της χώρας λόγω της ανοιχτής στάσης που τηρεί σ’ ό,τι αφορά τη μεταναστευτική κρίση εάν συμβούν νέες τρομοκρατικές επιθέσεις στην ήπειρο. Ενα τέτοιο σενάριο αυξάνει τις πιθανότητες ένας διάδοχος της κ. Μέρκελ με πολύ λιγότερες τύψεις να εγκαταλείψει την Ελλάδα και άλλα κράτη-μέλη της περιφέρειας στην Ευρωζώνη στη δική τους «νομισματική» τύχη. «Εάν η κ. Μέρκελ χάσει τη δουλειά της τότε θα επικρατήσει η κόλαση», σχολιάζει ο Νίκολας Σπίρο, γενικός διευθυντής της Spiro Sovereign Strategy, συμβουλευτική εταιρεία στο Λονδίνο. Ενας καγκελάριος σαν τον νυν υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Βόφλγκανγκ Σόιμπλε, «δεν θα στήριζε απόλυτα μια επεκτατική νομισματική πολιτική, θα στήριζε πολύ λιγότερο την Ελλάδα και αρκετά λιγότερο τις διασώσεις των κρατών-μελών».
Μια μεγάλη κρίση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενδεχομένως, να προκαλέσει ένα τεράστιο κύμα ρευστοποιήσεων στις αγορές μετοχών, που είναι ένας ευνοημένος προορισμός για τα επενδυτικά κεφάλαια τα τελευταία χρόνια, και μια σημαντική εξασθένηση του ευρώ», επισημαίνεται σε έρευνα της Nightberg, εταιρείας μακροοικονομικών ερευνών στη Νέα Υόρκη.
Οι 3 μεγάλοι κίνδυνοι
Πάνω από το ένα τέταρτο των συμμετεχόντων στην έρευνα του Bloomberg θεωρεί πως η άνοδος των τιμών του πετρελαίου από επιθέσεις του «Ισλαμικού Κράτους» είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για την παγκόσμια οικονομία, δίνοντας 25% πιθανότητες μέσα στο 2016. Μετά ακολουθεί το σενάριο εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. με πιθανότητες 20% και μια επίθεση από χάκερ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με πιθανότητες 10%. Ενα ακόμη ανησυχητικό σενάριο θα ήταν να παραιτηθεί απρόσμενα η Χίλαρι Κλίντον ως υποψήφια στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, ανοίγοντας τον δρόμο στον Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος έχει υποσχεθεί την επέκταση του στρατού, την απαγόρευση εισόδου των μουσουλμάνων στις ΗΠΑ και την ανέγερση τείχους σε όλο το μήκος των αμερικανικών συνόρων για να μην εισέρχονται Μεξικανοί. Ενας επικεφαλής των ΗΠΑ, με ανύπαρκτη εμπειρία σε ανάλογη θέση, που κατηγορεί την Κίνα για χειραγώγηση του νομίσματός της και τους Μεξικανούς ότι κλέβουν δουλειές από τους Αμερικανούς αυξάνει τις πιθανότητες ενός εμπορικού πολέμου, ωθώντας τα κεφάλαια σε καταφύγια όπως τα ομόλογα.