Οψιμο συναγερμό φαίνεται πως προκάλεσε χθες σε ορισμένα από τα οικονομικά ασθενέστερα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ η νέα υποχώρηση που σημείωσαν οι τιμές του πετρελαίου στα 30 δολάρια το βαρέλι. Ωστόσο η διχογνωμία και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα στους κόλπους του άλλοτε πανίσχυρου καρτέλ φαίνεται πως έχουν τη δυναμική να αποτρέψουν τη μεταξύ τους συνεννόηση, καθώς διαψεύδεται ακόμα και η απολύτως αναμενόμενη είδηση μιας έκτακτης συνόδου του.
Την εντύπωση μιας εγρήγορσης μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών έδωσε χθες ο υπουργός Πετρελαίου της Νιγηρίας και προεδρεύων του ΟΠΕΚ Εμανουέλ Ιμπε Κατσίκγου, όταν στο περιθώριο ενεργειακού συνεδρίου στο Αμπού Ντάμπι δήλωσε πως πολλές ομάδες χωρών εντός του ΟΠΕΚ ασκούν έντονες πιέσεις για τη διεξαγωγή έκτακτης συνόδου. Ο ίδιος προσέθεσε, άλλωστε, πως οι τρέχουσες συνθήκες στην αγορά δικαιολογούν το αίτημα για έκτακτη σύνοδο, την οποία προσδιόρισε χρονικά τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο. Αρνήθηκε, όμως, κατηγορηματικά να αποκαλύψει ποιες χώρες είναι αυτές. Αναμφίβολα, πάντως, η χώρα του θα συμπεριλαμβάνεται σε αυτές. Μαζί με την Αλγερία και τη Βενεζουέλα έχουν πληγεί στον μέγιστο βαθμό, καθώς οι τιμές του πετρελαίου είναι πλέον τόσο χαμηλές, ώστε δεν καλύπτουν το κόστος της παραγωγής του γι’ αυτές.
Ρυθμιστής το Ριάντ
Οπως επισημαίνουν, πάντως, παράγοντες της αγοράς και αναλυτές του κλάδου, πολλά θα κριθούν από τη στάση της Σαουδικής Αραβίας, της πλουσιότερης εκ των κρατών-μελών του ΟΠΕΚ και ηγέτιδας δύναμής του, υπό την καθοδήγηση της οποίας επέλεξε το καρτέλ πετρελαίου να διατηρήσει σταθερή την παραγωγή του, παρά την πτώση των τιμών. Σύμφωνα, βέβαια, με τον πρόεδρο του ΟΠΕΚ: «Η Σαουδική Αραβία ουδέποτε δήλωσε ότι δεν ενδιαφέρεται να συζητήσει με τις άλλες χώρες και, αντιθέτως, τάσσεται υπέρ μιας συνόδου πριν από την προγραμματισμένη για τον Ιούνιο». Πράγματι ακόμη και το Ριάντ, που βασίζεται στα δυσθεώρητα συναλλαγματικά του διαθέσιμα, ανακοίνωσε ότι το 2015 το δημοσιονομικό του έλλειμμα έφθασε στα 100 δισ. δολάρια. Το έλλειμμα εξώθησε το βασίλειο σε αυξήσεις φόρων, περικοπές δαπανών αλλά ακόμη και σε εισαγωγή της κρατικής πετρελαϊκής Aramco στο Χρηματιστήριο του Ριάντ, με σκοπό την άντληση κεφαλαίων.
Ωστόσο, ο υπουργός Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Σουχαΐλ μπιν Μοχαμέντ αλ Μαζρουί έσπευσε λίγο αργότερα να αντικρούσει κάθε προσδοκία για έκτακτη σύνοδο του ΟΠΕΚ, τονίζοντας πως η τρέχουσα στρατηγική του διεθνούς καρτέλ αποδίδει και θα χρειαστεί χρόνος για να καταστούν σαφή τα αποτελέσματά της. Προσέθεσε μάλιστα πως το πρώτο εξάμηνο του 2016 θα είναι «σκληρό» για την αγορά πετρελαίου, αλλά θα σημειωθεί σταδιακή ανάκαμψη στη διάρκεια του έτους, οπότε αναμένεται να μειωθεί η παραγωγή στις εκτός ΟΠΕΚ πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. Η δήλωσή του αυτή παραπέμπει μάλλον στις αμερικανικές βιομηχανίες σχιστολιθικών υδρογονανθράκων, η παραγωγή των οποίων ήταν στο στόχαστρο της Σαουδικής Αραβίας, όταν αποφάσισε να μη μειώσει την παραγωγή.
Αφορά ωστόσο και στην παραγωγή της Ρωσίας, καθώς το Ριάντ έχει τονίσει ότι θα δεχθεί να μειώσει την παραγωγή μόνον αν προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση και η Μόσχα, που ανήκει στους μεγάλους χαμένους από το φθηνό πετρέλαιο. Χθες το Κρεμλίνο κάλεσε όλα τα τμήματα της γενικής κυβέρνησης να περικόψουν κατά ακόμη 10% τις δαπάνες τους, επαναλαμβάνοντας ανάλογη κίνηση στην οποία προέβη στη διάρκεια του περασμένου έτους. Τόνισε, πάντως, ότι από τις περικοπές θα εξαιρεθούν καίριοι τομείς δαπανών, όπως οι υποχρεώσεις του Δημοσίου για τη χορήγηση συντάξεων και την καταβολή των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων.
Οι περικοπές δαπανών υπολογίζεται να φθάσουν στα 700 δισ. ρούβλια, ποσό αντίστοιχο των 9,16 δισ. δολαρίων. Παράλληλα το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας έχει προγραμματισθεί να φτάσει φέτος στο 3%, αλλά ο προϋπολογισμός έχει συνταχθεί βάσει μιας υποθετικής τιμής του πετρελαίου Ουραλίων, γύρω στα 50 δολάρια το βαρέλι.
Δυσοίωνες προβλέψεις
Δεδομένου ότι δεν διαφαίνεται προς το παρόν προοπτική για έκτακτη σύνοδο του ΟΠΕΚ, η πλήρης απουσία συνεννόησης μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών ισοδυναμεί με περαιτέρω πίεση των τιμών. Ο λόγος είναι πως στη διάρκεια του 2016 αναμένεται να διευρυνθεί περαιτέρω το πλεόνασμα προσφοράς στην παγκόσμια αγορά, καθώς θα προστεθεί σε αυτό η αυξημένη παραγωγή του Ιράν μόλις αρθούν οι εναντίον του κυρώσεις. Ετσι, αναλυτές των μεγαλύτερων επενδυτικών τραπεζών, Barclays, Macquarie, Bank of America Merrill Lynch και Société Générale, υποβάθμισαν τις προβλέψεις τους για τις τιμές το 2016, ενώ η Standard Chartered προβλέπει υποχώρηση του πετρελαίου έως και στα 10 δολάρια το βαρέλι.