Το κύμα φυγής των επενδυτών από τις τραπεζικές μετοχές της Ιταλίας συνεχίστηκε χθες για δεύτερη συνεχόμενη συνεδρίαση ύστερα από αίτημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για την παράδοση πρόσθετων στοιχείων σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνειά τους, οδηγώντας σε αναστολή των θέσεων πώλησης (short selling) της μετοχής της Monte dei Paschi, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας. Ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, Πιερ Κάρλο Παντοάν, έσπευσε να καθησυχάσει τις αγορές. Δήλωσε πως «δεν υπάρχει καμία ιδιαίτερη ανησυχία για τις ιταλικές τράπεζες, απλώς γίνεται μια μελέτη για να αποφασιστεί η καλύτερη στρατηγική για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων». Σε ανάλογο μήκος κύματος, η ΕΚΤ επισήμανε πως ζητήθηκαν στοιχεία που αφορούν τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά η κίνηση αυτή έφερε εκ νέου στο προσκήνιο το μείζον ζήτημα των υψηλών μη εξυπηρετούμενων δανείων στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Τον περασμένο Νοέμβριο, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ιταλία είχαν εκτιμηθεί στα 201 δισ. ευρώ, αντανακλώντας το 10,4% των συνολικών δανείων και το 17,8% των επιχειρηματικών δανείων. Είναι ένα υψηλό ποσοστό συγκριτικά με τη Γερμανία, όπου φθάνουν μόνο το 2%, το 4% στη Γαλλία και το 7% στην Ισπανία.
Στο επίκεντρο της ανησυχίας των επενδυτών είναι τα κεφάλαια που, ενδεχομένως, να χρειαστούν οι τράπεζες εάν η ΕΚΤ κρίνει πως θα πρέπει να γίνουν διαγραφές σε επισφαλή δάνεια. Προτάσεις της Ρώμης για να εκκαθάριση των τραπεζών από τα «κόκκινα» δάνεια έχουν ήδη απορριφθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με το υπουργείο Οικονομικών να ανακοινώνει χθες πως ελπίζει σε μια άμεση ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων με την Κομισιόν.
Η επιτροπή κεφαλαιαγοράς στην Ιταλία γνωστοποίησε πως θα παραταθεί και σήμερα η αναστολή των θέσεων πώλησης της μετοχής της Monte dei Paschi, καθώς η τράπεζα είναι περισσότερο εκτεθειμένη με μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο 22% του συνόλου. Είναι το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των έξι τραπεζών που κίνησαν περισσότερο την «περιέργεια» της ΕΚΤ. Πριν από τη χθεσινή αναστολή της διαπραγμάτευσης, η τιμή της μετοχής της Monte dei Paschi είχε υποχωρήσει κατά 12% έπειτα από πτώση 15% τη Δευτέρα. Παρομοίως, οι χθεσινές απώλειες της μετοχής της UniCredit, της ισχυρότερης τράπεζας στην Ιταλία, κυμάνθηκαν στο 3%, όπως και της Banco Popolare. Την ίδια ώρα, η χρηματοδότηση των ιταλικών τραπεζών όλο και δυσκολεύει, καθώς οι επενδυτές εγκαταλείπουν και τα ομόλογά τους.
Οι πορτογαλικές τράπεζες
Μεγάλες απώλειες παρουσιάζουν οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων των πορτογαλικών τραπεζών, ενώ άνοδο εμφάνισαν, επίσης, οι αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων, καθώς οι απώλειες που επιβλήθηκαν στους ομολογιούχους υψηλής εξασφάλισης της Novo Banco δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας για τους επενδυτές του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού κλάδου της χώρας. Τέλη Δεκεμβρίου, η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας αποφάσισε την επιβολή απωλειών 2 δισ. ευρώ στους ομολογιούχους υψηλής εξασφάλισης της Novo Banco από τη μεταφορά των τίτλων στην υπερχρεωμένη τράπεζα Banco Espirito Santο που στερούνταν κεφάλαια. Η Novo Banco δημιουργήθηκε από τα υγιή περιουσιακά στοιχεία της υπερχρεωμένης Banco Espirito Santο, στα μέσα του 2014. Η κίνηση αυτή κατέστησε σχεδόν άνευ αξίας τις επενδύσεις των ομολογιούχων, οι οποίοι εξετάζουν το ενδεχόμενο να καταφύγουν στη δικαιοσύνη. Μέσα στην εβδομάδα έχουν καταγραφεί απώλειες στην αγορά των μετοχών και των ομολόγων των πορτογαλικών τραπεζών. Παράλληλα, οι αποδόσεις στα 10ετή κρατικά ομόλογα της Πορτογαλίας έχουν ενισχυθεί στο 2,76%. Υστερα από τις ασκήσεις προσομοίωσης που διεξήγαγε η ΕΚΤ στις πορτογαλικές τράπεζες, στα τέλη του 2015, ανέκυψε κεφαλαιακό έλλειμμα 1,4 δισ. ευρώ.