Τον Δεκέμβριο, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ δεν παραχώρησε στον Ντράγκι όλα τα μέτρα χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής τα οποία, όπως φάνηκε, είχε ζητήσει. Ο Ντράγκι θέλει να ξαναδοκιμάσει τον Μάρτιο. Με νέες απειλές για την οικονομική ανάπτυξη να έχουν κάνει την εμφάνισή τους και τη σημαντική πτώση των τιμών του πετρελαίου να πιέζει ακόμη περισσότερο προς τα κάτω τον πληθωρισμό, έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες να εγκρίνει το συμβούλιο τον Μάρτιο νέα μέτρα χαλάρωσης.
Στην ανακοίνωση Τύπου, η ΕΚΤ αναφέρει ότι έχουν αυξηθεί οι απειλές για την οικονομία εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με τις αναδυόμενες αγορές και ότι η δυναμική του πληθωρισμού εξακολουθεί να είναι ασθενέστερη από το αναμενόμενο. Συνεπώς το Δ.Σ. της ΕΚΤ «θα επανεξετάσει και ενδεχομένως θα αναθεωρήσει τη νομισματική μας πολιτική» στην επόμενη συνεδρίαση, στις αρχές Μαρτίου. Κατά τον Ντράγκι, η ΕΚΤ δεν συζήτησε ποια συγκεκριμένα μέτρα θα μπορούσε να λάβει στις 10 Μαρτίου, εάν χρειαστεί. Ωστόσο, οι κεντρικοί τραπεζίτες δεσμεύτηκαν ότι από τεχνικής απόψεως θα έχει γίνει ό,τι είναι απαραίτητο ώστε να είναι σε θέση να πάρουν τα όποια μέτρα κρίνουν απαραίτητα. Πρόκειται για σαφή υπαινιγμό πως η ΕΚΤ θα μπορούσε να χαλαρώσει και άλλο την πολιτική της. Ωστόσο δεν αποτελεί δέσμευση. Αραγε, θα μειώσει και άλλο η ΕΚΤ το επιτόκιο καταθέσεων για τις τράπεζες και θα αυξήσει το ύψος των μηνιαίων αγορών ομολόγων από τα 60 δισ. ευρώ που είναι σήμερα; Εξαρτάται. Αν τα οικονομικά στοιχεία δεν έχουν επιδεινωθεί, τότε οι αναποφάσιστοι κεντρικοί τραπεζίτες πιθανότατα θα κρίνουν ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να λάβουν νέα μέτρα, ακόμη και αν η ΕΚΤ αναθεωρήσει προς το χειρότερο την πρόβλεψή της για τον πληθωρισμό. Αν έχει αντέξει η πραγματική οικονομία, τότε η ΕΚΤ απλώς θα υποσχεθεί ότι θα αναλάβει δράση εάν χρειαστεί. Αν όμως έχουν επιδεινωθεί τα οικονομικά δεδομένα ή αν η αναταραχή στις αγορές έχει λάβει τόσο μεγάλες διαστάσεις ώστε να απειλεί σοβαρά την οικονομική ανάπτυξη, τότε η ΕΚΤ θα αντιδράσει με νέα μέτρα στήριξης της οικονομίας, πιθανότατα μειώνοντας και άλλο το επιτόκιο καταθέσεων για τις τράπεζες.
Κοντολογίς η ΕΚΤ επαναβεβαίωσε εμφατικά την πρόθεση Ντράγκι. Υποθέτουμε ότι η οικονομική ώθηση που οφείλεται στην πτώση των τιμών του πετρελαίου θα αντισταθμίσει, χοντρικά, την αρνητική επίπτωση που έχουν η κρίση των αναπτυσσόμενων οικονομιών και η αναταραχή στις αγορές. Αν ισχύσει αυτό, τότε η ΕΚΤ δεν θα είναι αναγκασμένη να λάβει μέτρα τον Μάρτιο. Αραγε θα είχε νόημα ένας νέος γύρος χαλάρωσης από την ΕΚΤ; Εξαρτάται. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το σινιάλο που στέλνεις. Το σήμα που στέλνει μια κεντρική τράπεζα είναι πιο αποτελεσματικό όταν είναι μεγαλύτερη η ανάγκη να το στείλει. Οταν στις αρχές του 2009 η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) είχε στείλει το σήμα πως θα αγόραζε μεγάλου ύψους κρατικά ομόλογα, ανέκαμψαν οι αγορές και η οικονομία. Στέλνοντας η ΕΚΤ το σήμα, το καλοκαίρι του 2012, ότι θα έκανε «ό,τι χρειαστεί», έθεσε τέλος στην κρίση εμπιστοσύνης του ευρώ και στην ύφεση της Ευρωζώνης. Σε σχέση με αυτά, οι αποφάσεις της Fed για νέα προγράμματα αγοράς ομολόγων είχαν πολύ μικρότερη επίπτωση. Οπότε, αν αντέξει η οικονομία, δεν θα χρειαστεί να σταλεί οποιοδήποτε ισχυρό σήμα τον Μάρτιο. Σε αυτή την περίπτωση, μια μικρή περαιτέρω χαλάρωση δεν θα έκανε τη διαφορά. Θα ήταν περιττή. Αν όμως έχει υποχωρήσει η οικονομική ανάπτυξη ή αν έχει κλιμακωθεί μέχρι τότε η αναταραχή στις αγορές, τότε το σινιάλο της ΕΚΤ θα έχει μεγαλύτερη σημασία. Αυτή είναι η φύση της πρόθεσης του Ντράγκι. Είναι αποτελεσματική όταν τη χρειάζεσαι. Τελικά, αυτό είναι καθησυχαστικό από μόνο του.
* O κ. Holger Schmieding είναι επικεφαλής οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg.