Νέο μοντέλο ανάπτυξης και αντιμετώπισης των πολλαπλών κρίσεων με άξονες τον οικονομικό μετασχηματισμό, την αλληλεγγύη, τη βιωσιμότητα και τη δημοκρατία προτείνει για την Ε.Ε. το δίκτυο «Ευρωπαίων οικονομολόγων για μια εναλλακτική οικονομική πολιτική στην Ευρώπη». Στόχος τους είναι η προώθηση της πλήρους απασχόλησης, μαζί με την κοινωνική δικαιοσύνη, την εξάλειψη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τη βιωσιμότητα του οικοσυστήματος και τη διεθνή αλληλεγγύη. Σύμφωνα με το τελευταίο υπόμνημα του δικτύου σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις, «πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ένα περιβάλλον συνεχιζόμενου χαμηλού ρυθμού ανάπτυξης και διαρκών υφεσιακών πιέσεων, το οποίο βαθαίνει περαιτέρω το χάσμα μεταξύ των κρατών-μελών αλλά και των περιφερειών της Ε.Ε.».
Οι εν λόγω αποκλίσεις αποτυπώνονται στους οικονομικούς και κοινωνικούς δείκτες και στην ανάδειξη του ηγεμονικού ρόλου χωρών όπως η Γερμανία στη διαμόρφωση της συνολικής ευρωπαϊκής πολιτικής και ενώ απολαμβάνουν κυρίαρχη θέση σε αυτήν ορισμένες ομάδες του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Υπό το πρίσμα αυτό, γίνεται μνεία στην ελληνική εμπειρία, η οποία και αναδεικνύει με σαφήνεια τις διασυνδέσεις μεταξύ πολιτικής και οικονομίας, εγείροντας σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας. Τα καίρια σημεία του υπομνήματος είναι τα εξής:
1. Ανάπτυξη και απασχόληση: Μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης καταβάλλονται προσπάθειες για τόνωση ανάπτυξης και απασχόλησης. Ωστόσο, με τις χαμηλές προσδοκίες και την αναιμική ζήτηση η ανάκαμψη δεν πυροδοτείται. Απαιτείται συντονισμένη δημοσιονομική επέκταση. Συγκεκριμένα, οι οικονομολόγοι προτείνουν έναν συνδυασμό περιβαλλοντικά υπεύθυνων επενδύσεων και επενδύσεων που λαμβάνουν υπ’ όψιν τη διάσταση του φύλου, ώστε να ενισχυθεί η απασχόληση, ενώ επικουρικά θα πρέπει να λειτουργεί ένα έντονα προοδευτικό σύστημα φορολογίας καθώς και ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης της ανεργίας.
2. Η δημοκρατική πρόκληση: Ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να συμφωνήσει σε νέο δάνειο με υπερβολικά αυστηρούς και δυσεπίτευκτους όρους, μέσω των οποίων προειδοποιούνται άλλες χώρες σε ανάλογη θέση για τις συνέπειες μιας αμφισβήτησης της νεοφιλελεύθερης τάξης πραγμάτων. Οι εξελίξεις αυτές αναδεικνύουν τη διεύρυνση του δημοκρατικού ελλείμματος στην Ε.Ε. και τον τρόπο με τον οποίο η οικονομική πολιτική υπόκειται σε συνταγματικούς κανόνες, απομακρυνόμενη από τη δημοκρατική διαβούλευση. Ενα παράδειγμα δημοκρατικών προτεραιοτήτων θα μπορούσε να είναι η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων. Επίσης, δημοκρατικό έλλειμμα αποτυπώνεται και στις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, όπως η ΤΤΙΡ (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων), η οποία, κατά τους οικονομολόγους, δεν αφορά ουσιαστικά το εμπόριο αλλά κανονισμούς σχετιζόμενους με κοινωνικές επιλογές και συλλογικές προτιμήσεις, προσφέροντας ειδικά προνομία σε ξένους επενδυτές. Η ΤΤΙΡ θα καθυστερεί, θα παρεμποδίζει ή θα μεροληπτεί υπέρ ή κατά κανονισμών πριν φθάσουν στο Ευρωκοινοβούλιο ή στο συμβούλιο υπουργών.
3. Μετανάστευση, εργασία και δημογραφικά: Η τρέχουσα συζήτηση για το δικαίωμα των μεταναστών στην κοινωνική προστασία σε όλη την Ε.Ε. σχετίζεται με την αλληλεγγύη και τον επαναπροσδιορισμό των συνόρων σε μια ευρωπαϊκή κοινωνική κοινότητα. Το καλύτερο θεμέλιο για να τείνει η Ευρώπη χείρα βοηθείας στους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους πολέμους στη Μ. Ανατολή και την Αφρική, είναι να εφαρμόσει δημοσιονομική αλληλεγγύη και όχι λιτότητα.
4. Ανεργία των νέων: Το πρόβλημα αυτό αποκαλύπτει την αποτυχία των ελίτ της Ε.Ε. να διασφαλίσουν το μέλλον της. Η ραγδαία αύξηση των δεικτών ΝΕΕΤ (Νέοι εκτός εκπαίδευσης, απασχόλησης και κατάρτισης) δείχνει πως, πλην των ανέργων, υπάρχουν εκατομμύρια οικονομικά ανενεργοί νέοι με ελάχιστη ή μηδενική σχέση με την αγορά εργασίας, πρόβλημα το οποίο είναι πιο οξυμένο στους νέους 25 – 34 ετών έναντι των 16 – 24 ετών. Πέραν της καθιέρωσης του μέτρου εγγύησης της απασχόλησης για τους κάτω των 25 ετών, είναι αναγκαία η επαρκής χρηματοδότησή του, καθώς και η αντιστροφή των προτεραιοτήτων με βάση τα κοινωνικά δικαιώματα, ώστε να υπαχθεί ο ανταγωνισμός και οι δημοσιονομικοί κανόνες σε πλαίσιο κοινωνικών στόχων.