«Δεν είναι ακόμη δυνατόν να αξιολογήσει κανείς τις δημοσιονομικές επιπτώσεις του ιταλικού σχεδίου για την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, διότι δεν έχουμε ακόμη στη διάθεσή μας αρκετές λεπτομέρειες», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βλ. Ντομπρόβσκις, στο πρακτορείο Reuters. Πράγματι, η συμφωνία μεταξύ της Κομισιόν και του υπουργείου Οικονομικών της Ιταλίας θα πρέπει να γίνει πράξη, προκειμένου να αποτιμήσει κανείς τις δημοσιονομικές και οικονομικές διαστάσεις του θέματος. Οπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα Financial Times, το σχέδιο αυτό είναι ίσως η πιο δυναμική παρέμβαση της Ρώμης για τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος της Ιταλίας από το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Ενδιαφέρον αναμένεται να υπάρξει από επενδυτές κεφαλαίων υψηλού ρίσκου, όπως οι Cerberus και Apollo, που προσπαθούν εδώ και χρόνια να αποκτήσουν χαρτοφυλάκια «κόκκινων» δανείων στην Ιταλία.
Η Ρώμη σπατάλησε πολύτιμο χρόνο για να λύσει το τραπεζικό της πρόβλημα. Θα μπορούσε να είχε διευθετήσει το ζήτημα αυτό πριν από τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης στην Ευρωζώνη και την εφαρμογή των κανόνων της από τον Ιανουάριο του 2016 για τον καταμερισμό απωλειών μεταξύ μετόχων, ομολογιούχων και καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.
Την προκειμένη ώρα και στιγμή, ο Πιερ Κάρλο Παντοάν, υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, έπρεπε να μετριάσει τις προσδοκίες που έτρεφε όλα τα προηγούμενα χρόνια για τη σύσταση «κακής τράπεζας», όπου το ιταλικό Δημόσιο θα αγόραζε άμεσα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ιταλικών τραπεζών, ύψους 201 δισ. ευρώ, από τις εμπορικές τράπεζες. (Εάν συμπεριληφθούν και προβληματικά δάνεια 160 δισ. ευρώ, τότε τα χαρτοφυλάκια των επίμαχων δανείων φθάνουν τα 350 δισ. ευρώ.) Η Κομισιόν είχε κατ’ επανάληψιν απορρίψει αυτό το σχέδιο διότι θεωρούσε πως ήταν μία ακόμη μορφή κρατικής στήριξης, όπου τις απώλειες θα επωμίζονταν οι φορολογούμενοι, οδηγώντας σε νέες καθυστερήσεις για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Η Ιταλία έχει δεχθεί πιέσεις για να περιορίσει το δημόσιο χρέος της, που στο 132,3% του ΑΕΠ είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρωζώνη έπειτα από αυτό της Ελλάδας.
Αντ’ αυτού, ο κ. Παντοάν συμβιβάστηκε με τη δημιουργία μεμονωμένων «οχημάτων» όπου θα μεταφερθούν και θα τιτλοποιηθούν τα «κόκκινα» δάνεια των εμπορικών τραπεζών. Η Κομισιόν επιτρέπει, παράλληλα, την παροχή εγγυήσεων από το ιταλικό κράτος για τα ομόλογα δανείων, αλλά στις τιμές της αγοράς. Δηλαδή, το ύψος της κρατικής εγγύησης θα καθοριστεί από τα ασφάλιστρα κινδύνου, γνωστά ως credit default swaps ή CDS, που θα «συνοδεύουν» τα ομόλογα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, όπως αποκαλύπτουν οι Financial Times. Η Ρώμη θεωρεί πως έτσι, ακόμη και σε μια αύξηση των τιμών στα ασφάλιστρα κινδύνου, οι επενδυτές θα έχουν όφελος.
Συν τοις άλλοις, οι κρατικές εγγυήσεις αφορούν μόνον τα ομόλογα υψηλής εξασφάλισης, δηλαδή των τίτλων με τον χαμηλότερο βαθμό κινδύνου. «Η παρέμβαση αυτή δεν θα αυξήσει τα δημοσιονομικά βάρη», ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών. «Αντίθετα, προβλέπουμε πως οι προμήθειες που θα καταβληθούν για αυτές τις κρατικές εγγυήσεις θα υπερβούν τις δαπάνες, και έτσι το Δημόσιο θα εξασφαλίσει καθαρά έσοδα». Η Κομισιόν πρόκειται να ορίσει αρμόδιο αξιωματούχο που θα παρακολουθεί την εφαρμογή του σχεδίου, ούτως ώστε να μην δοθούν γενναιόδωρες εγγυήσεις που θα αποτελούσαν κρατική βοήθεια. Θα κριθεί στην πράξη εάν το σχέδιο αυτό θα τεθεί σε εφαρμογή με επιτυχία, προκειμένου να αποκατασταθεί η ροή πίστωσης στην ιταλική οικονομία στα προ κρίσης επίπεδα.