Μπορεί αυτή την εβδομάδα να μην παρατηρήθηκε το σφυροκόπημα των τραπεζικών μετοχών που είχε σημειωθεί την περασμένη εβδομάδα, παρ’ όλα αυτά κεντρικοί τραπεζίτες και επενδυτές εξακολουθούν να είναι ανήσυχοι και να προσπαθούν να εντοπίσουν τα αίτια που έχουν προκαλέσει την υποχώρηση των ευρωπαϊκών τραπεζικών μετοχών κατά περισσότερο από 20% από την αρχή τους έτους. Οι λόγοι είναι πολλοί, ωστόσο στην περίπτωση των ευρωπαϊκών τραπεζών πολιτικοί αλλά και τραπεζίτες, πρωτίστως Ιταλοί, υποστηρίζουν ανοιχτά ότι την ήδη δύσκολη κατάσταση επιδεινώνει σημαντικά ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός περί «κουρέματος» των πάσης φύσεως πιστωτών των τραπεζών που τέθηκε πλήρως σε ισχύ στην αρχή του έτους.
Aδύναμος κρίκος
«Οι τράπεζες εξακολουθούν να είναι ο αδύναμος κρίκος στην παγκόσμια οικονομική αλυσίδα. Ο κόσμος ανησυχεί για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται αυτά τα τεράστια, υπερδανεισμένα, εξαιρετικά πολύπλοκα και αδιαφανή μεγαθήρια. Αναμφίβολα ο κόσμος έχει δίκιο που ανησυχεί», σημείωνε στις αρχές της εβδομάδας ο αρθρογράφος των «F.T.» Μάρτιν Γουλφ.
Κατά τον αρθρογράφο πέρα από αιτίες όπως η «χρόνια έλλειψη ζήτησης» και το γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες χώρες δεν έχουν ανακάμψει ακόμη από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση της Ευρωζώνης, υπάρχει μια ακόμη αμιγώς ευρωπαϊκή. «Ενα σημαντικότερο ζήτημα είναι οι νέοι κανόνες περί εκκαθάρισης τραπεζών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Αυτοί απειλούν τους πιστωτές με εξαναγκαστική
μετατροπή (των ομολόγων) σε μετοχές. Για τους μετόχους αυτό θα σήμαινε πλήρη καταστροφή. Για τους πιστωτές θα σήμαινε αναπάντεχες ζημίες» εξηγεί ο Μάρτιν Γουλφ.
Τι προβλέπεται
Το πρόβλημα με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό (BRRD) περί «κουρέματος» (bail-in) των πιστωτών των τραπεζών ανέκυψε στις αρχές Ιανουαρίου, όταν με αφορμή το αίτημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς αρκετές τράπεζες να δώσουν επιπρόσθετα στοιχεία για τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους προκλήθηκε έντονη ανησυχία μεταξύ των επενδυτών, ανησυχία που αρχικά έπληξε τράπεζες με μεγάλη έκθεση σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, όπως οι ιταλικές και οι ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα με τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό στην περίπτωση που μια τράπεζα απειλείται με χρεοκοπία ή έχει φτάσει σε αυτό το σημείο και δεν έχει καταφέρει να προσελκύσει ιδιώτες επενδυτές, τότε προτού επιτραπεί η συμμετοχή του κράτους στη διάσωσή της θα πρέπει να έχει προηγηθεί υποχρεωτικά η συμμετοχή όλων των πιστωτών ώστε να καλυφθεί τουλάχιστον το 8% του κόστους ανακεφαλαιοποίησης και εκκαθάρισης.
Η σειρά με την οποία θα συμβάλουν όσοι έχουν επενδύσει σε μια τράπεζα που χρειάζεται διάσωση είναι: μέτοχοι, ομολογιούχοι μειωμένης εξασφάλισης, ανασφάλιστοι ομολογιούχοι αυξημένης εξασφάλισης, ομολογιούχοι αυξημένης εξασφάλισης, ανασφάλιστοι καταθέτες (δηλαδή καταθέτες με ποσά άνω των 100 χιλιάδων ευρώ). Ωστόσο, στην περίπτωση του bain-in της Κύπρου η πρώτη απόφαση του Eurogroup τον Μάρτιο του 2013 αφορούσε όλους τους καταθέτες ανεξαιρέτως ύψους κατάθεσης, προηγούμενο που εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Ο νέος κανονισμός προστατεύει, θεωρητικά, τους φορολογούμενους από το ενδεχόμενο να κληθούν να διασώσουν και πάλι τράπεζες. Πρακτικά τα πράγματα δεν εξελίσσονται τόσο ομαλά όπως φαίνεται και από την πολύ μεγάλη πτώση της τιμής των μετατρέψιμων, σε μετοχές, ομολόγων που έχουν εκδώσει ευρωπαϊκές τράπεζες-μεγαθήρια όπως η Deutsche Bank. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η τιμή του coco της D.B. υποχώρησε την περασμένη εβδομάδα στα 73 σεντ το ευρώ. «Ενώ αυτός ο μηχανισμός φαντάζει ως καλή ιδέα επί της αρχής, παρ’ όλα αυτά μπορεί να πυροδοτήσει πανικό -προκαλώντας μαζική ανάληψη καταθέσεων- και γι’ αυτό αποτελεί συστημικό κίνδυνο αν δεν υποστηρίζεται από κατάλληλα μέτρα» γράφει ο Τζιοβάνι Σαμπατίνι, διευθύνων σύμβουλος της ιταλικής ένωσης τραπεζών, στην εφημερίδα «Il Sole 24 Ore».