Παρά τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, η Γερμανία επενδύει πολύ λίγο, υπονομεύοντας τόσο τον δικό της ρυθμό ανάπτυξης όσο και την ανάπτυξη της Ευρωζώνης γενικότερα. Φαίνεται ότι υπάρχουν όλες οι συνθήκες που είναι απαραίτητες ώστε να αυξηθεί η ιδιωτική κατανάλωση στη Γερμανία. Εκτός από μία. Το χαμηλό κόστος δανεισμού, η ισχυρή εσωτερική κατανάλωση και ο πεπαλαιωμένος εξοπλισμός είναι όλα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι οι εταιρείες κανονικά θα έπρεπε να σπεύδουν να επενδύσουν. Ωστόσο, δεν έχουν την απαραίτητη εμπιστοσύνη. Η αναταραχή που έχει ξεσπάσει στις αγορές, η εμφάνιση σημαδιών ότι εξασθενεί η ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο και η γήρανση του ίδιου του πληθυσμού της Γερμανίας αποτελούν λόγους που οδηγούν τους επικεφαλής των εταιρειών να αναστέλλουν τις επενδύσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι το επίπεδό τους ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένει πεισματικά στο χαμηλό πενταετίας. Το συνολικό ποσοστό των γερμανικών επενδύσεων υποχώρησε το 2015 κάτω από το 19% του ΑΕΠ και των ιδιωτικών επενδύσεων υποχώρησε μόλις στο 11,5% του ΑΕΠ.
Η διατήρηση των επενδύσεων σε τόσο χαμηλό επίπεδο έχει επιπτώσεις για τη Γερμανία διότι, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, είναι απαραίτητο να γίνουν περισσότερες επενδύσεις ώστε να διασφαλιστεί η μελλοντική ανάπτυξη της οικονομίας. Παράλληλα η ανάπτυξη στη Γερμανία είναι σημαντική και για ολόκληρη την Ευρωζώνη και μάλιστα μπορεί να είναι «κλειδί» για το αν μπορεί να διατηρηθεί η εύθραυστη ανάκαμψη της Ζώνης του Ευρώ. «Κάθε χρονιά, από το 2013 και μετά, οι περισσότεροι αναλυτές, εμού περιλαμβανομένου, προέβλεπαν ότι αυτή θα είναι η χρονιά κατά την οποία θα απογειωθούν οι επενδύσεις», λέει ο Τίμο Κλάιν, οικονομολόγος της IHS Global Insight στη Φρανκφούρτη. «Ωστόσο, κάθε χρονιά κάτι συμβαίνει που σκιάζει τον ορίζοντα, από την Ουκρανία μέχρι την Κίνα, και τελικά αναβάλλονται και πάλι οι επενδύσεις. Η μακροπρόθεσμη επίπτωση είναι ο περιορισμός της δυνητικής ανάπτυξης», προσθέτει.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο, οικονομολόγοι της γερμανικής κεντρικής τράπεζας υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να αυξηθούν οι επενδύσεις διότι ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός έχει χρησιμοποιηθεί περισσότερο από τον μέσο όρο. Ωστόσο οι Γερμανοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι «απαραίτητη προϋπόθεση» για να αυξηθούν οι γερμανικές επενδύσεις είναι να ενισχυθεί και η εξωτερική κατανάλωση. Πέρυσι τόσο οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ όσο και η γερμανική κυβέρνηση είχαν συμφωνήσει ότι πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες που ευνοούν τις ιδιωτικές επενδύσεις. Το Ταμείο είχε προτείνει την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων όπως αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, ενίσχυση του δυναμισμού του τομέα των υπηρεσιών και ταχύτερη μετάβαση της Γερμανίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, το κόστος της χρηματοδότησης δεν αποτελεί πρόβλημα, δεδομένου ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις δανείζονται με μικρότερο επιτόκιο από ποτέ, δηλαδή σχεδόν 2,6% στα τέλη του 2015. Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσφατες εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο δεν αποτελούν καλό οιωνό για την ενδεχόμενη αύξηση των γερμανικών επενδύσεων. Το επιχειρηματικό κλίμα στη Γερμανία επιδεινώνεται και η πρόσφατη μεγάλη υποχώρηση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων θα μπορούσε να περιορίσει την προθυμία των τραπεζών να δανείσουν. Πέραν όλων αυτών, όταν αποφασίζουν οι γερμανικές εταιρείες να επενδύσουν, τότε το κάνουν συχνά εκτός της ίδιας της Γερμανίας.
Επιβράδυνση μεταποίησης και υπηρεσιών
Η επιβράδυνση του γερμανικού ιδιωτικού τομέα για δεύτερο συνεχόμενο μήνα τον Φεβρουάριο πιθανότατα δεν θα ενισχύσει τις επενδυτικές προοπτικές στη χώρα. Οπως φαίνεται από τον δείκτη υπευθύνων παραγγελιών της εταιρείας Markit, η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης πλήττεται από την οικονομική επιβράδυνση των αναδυόμενων αγορών. Ο σύνθετος δείκτης PMI (ο οποίος περιλαμβάνει τόσο τη μεταποίηση όσο και τις υπηρεσίες) υποχώρησε τον Φεβρουάριο στο 53,8 από το 54,5 τον Ιανουάριο. Κάθε τιμή πάνω από το 50 σηματοδοτεί επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας και κάθε τιμή κάτω από το 50 σηματοδοτεί επιβράδυνση. Ο ρυθμός ανάπτυξης του μεταποιητικού τομέα επιβραδύνθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Νοέμβριο του 2014. Κατά τον επικεφαλής οικονομολόγο της Markit, Γκρις Γουίλιαμσον, η επιβράδυνση οφείλεται στην εξασθένηση της εξωτερικής ζήτησης και στη στασιμότητα (σχεδόν) των νέων παραγγελιών. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στη Γαλλία, όπου ο δείκτης PMI υποχώρησε τον Φεβρουάριο στο 49,8, γεγονός που σημαίνει ότι συρρικνώθηκε η γαλλική οικονομία, έστω και ελάχιστα.