Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ για τον «Συνεταιρισμό για τις επενδύσεις και το εμπόριο» (TTIP) είναι δύσκολο να ολοκληρωθούν πριν ορκισθεί νέος Αμερικανός πρόεδρος, αλλά, αν γίνει κάτι τέτοιο, τα «μεσογειακά προϊόντα θα είναι από τους χαμένους», επισημαίνουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες που έχουν γνώση των διαβουλεύσεων.
Ο Γάλλος υπουργός Εμπορίου Ματίας Φελκλ, που είχε απειλήσει πέρυσι να διακόψει τις διαπραγματεύσεις, είπε την περασμένη Τετάρτη ότι το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι το «πάγωμα των διαπραγματεύσεων». Γαλλία και Γερμανία έχουν αντιδιαμετρικά αντίθετες θέσεις, καθώς η Γερμανία θεωρεί ότι, με τη διασφάλιση των κτηνοτροφικών προϊόντων από βοοειδή και με τη δυνατότητα να πωλούνται πιο εύκολα τα αυτοκίνητά της στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να υπογράψει τη συμφωνία.
Οι δύο πλευρές στις προτάσεις που έχουν καταλήξει μέχρι τώρα δέχονται ότι οι κοινωνίες των ανθρώπων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά την αγροτική οικονομία. Οι διαφωνίες τους αφορούν την ασφάλεια τροφίμων –αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν καινοτομία– και, φυσικά, τις επιδοτήσεις και τους δασμούς.
Συμφωνούν ότι θα συνεργασθούν για να μειώσουν αρχικά και εν συνεχεία να εξαλείψουν εντελώς τις επιδοτήσεις στα αγροτικά προϊόντα. Οι διατυπώσεις αυτές περιλαμβάνονται στη συμφωνία για το παγκόσμιο εμπόριο (WTO). Aλλά, όπως παρατηρούν ο Τιμ Τζόσλινγκ και ο Στέφαν Τάνγκερμαν, από τη δεξαμενή σκέψης Ceps, οι διαφωνίες «μεταξύ των ΗΠΑ και της Ε.Ε. την τελευταία 20ετία για τα στάνταρντ της ασφάλειας τροφίμων είναι σημαντικές».
Σήμερα, το διμερές εμπόριο στα τρόφιμα φτάνει τα 23 δισ. ευρώ, με την Ε.Ε. να έχει πλεόνασμα 9 δισ. Το 40% σχεδόν αφορά τα (γαλλικά, κυρίως) κρασιά. Οι Γάλλοι, όπως δείχνουν τα μη συμφωνημένα σημεία της διαπραγμάτευσης, θέλουν στις διάφορες ποικιλίες –που υπάρχουν, π.χ., και στην Καλιφόρνια– να ισχύσουν τα δικά τους στάνταρντ. H σαμπάνια, ακόμα και αν χαρακτηρίζεται έτσι στις ΗΠΑ, δεν είναι πάντοτε σαμπάνια. Δεν είναι τυχαίο ότι στα συμφωνημένα σημεία των συζητήσεων περιλαμβάνονται εξαντλητικές αναφορές για τις ονομασίες προέλευσης και τους παλιούς και νέους τρόπους παραγωγής κρασιών και οινοπνευματωδών, όπως ήθελαν Γάλλοι και Αμερικανοί.
Δασμοί και τροποποιημένα προϊόντα
Οι ΗΠΑ εξάγουν μόλις το 8% του συνόλου των ευρωπαϊκών εισαγωγών τροφίμων στην Ε.Ε. Η Βραζιλία έχει αρκετά μεγαλύτερο κομμάτι στις ευρωπαϊκές εισαγωγές τροφίμων.
Πώς γίνεται αυτό; Η Ε.Ε. αρνείται να δεχθεί κρέατα με ορμόνες ή προϊόντα γενετικά τροποποιημένης γεωργίας. Και αυτό επειδή στην Ε.Ε. ισχύει η αρχή της πρόληψης, ενώ στις ΗΠΑ ισχύει η αρχή της επιστημονικής απόδειξης. Αν δεν έχει αποδειχθεί ότι κάτι είναι βλαβερό για την υγεία, τεκμαίρεται ότι μπορεί να παραχθεί και να καταναλωθεί. Την περασμένη εβδομάδα, μερικοί Αμερικανοί γερουσιαστές συνάρτησαν την ψήφο τους στη συμφωνία με την απελευθέρωση του διατλαντικού εμπορίου σε κρέατα που προέρχονται από ζώα θρεμμένα με ορμόνες και σε προϊόντα από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οσο για τους δασμούς ,οι μέσοι αμερικανικοί δασμοί στα ευρωπαϊκά τρόφιμα είναι 3,9%, ενώ οι ευρωπαϊκοί στα αμερικανικά 8,6%, σύμφωνα με τους Τζόσλινγκ και Τάνγκερμαν.
Κάπου εδώ αρχίζουν και τα ελληνικά προβλήματα. Στον κλάδο των γαλακτοκομικών, οι δασμοί στα αμερικανικά προϊόντα κυμαίνονται από 100 έως 600%! Αντίθετα, οι αμερικανικοί δασμοί είναι περίπου 20%. Η εξάλειψη αυτών των δασμών θα πλήξει κυρίως τα προϊόντα από κατσικίσιο γάλα, που έχει πιο αδύνατο λόμπι –πρακτικά, μόνον η Κορσική ενδιαφέρεται–, έως τη φέτα.