Η οικονομική επιβράδυνση της Κίνας θεωρείται το μεγαλύτερο βαρίδι στην παγκόσμια ανάπτυξη. Επί ουδενί, όμως, δεν επισκιάζει τον διευρυνόμενο και ποικιλόμορφο ρόλο της Κίνας στον αναδυόμενο και αναπτυγμένο κόσμο, έναν ρόλο που μεταλλάσσεται όσο εξελίσσεται η χώρα. Σύμφωνα με έρευνα της HSBC, η επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία επεκτείνεται και εδραιώνεται σε όλες τις γωνιές του κόσμου. Οι διασυνδέσεις της Κίνας με τον έξω κόσμο –είτε αφορούν το εμπόριο, είτε τη ροή κεφαλαίων, είτε τον ιδιωτικό τομέα, είτε τον τουρισμό– οδηγούν σε βαθύτερη σχέση με χώρες και κλάδους, που θα πρέπει να αναλυθεί πέραν των καθιερωμένων στατιστικών για τον χαλκό, τα χημικά προϊόντα και τα σιδηρομεταλλεύματα, αναφέρουν οι αναλυτές της HSBC Τζούλια Γουάνγκ και Τζεμς Πόμεροϊ στην 40σέλιδη έκθεση της HSBC.
Τα «μερίδια»
Αν και οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Κίνα αναμένεται από την HSBC να έχουν υποχωρήσει στο 6,7% το 2016-17 από το 20% το 2010, η χώρα παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην ενίσχυση της παγκόσμιας ανάπτυξης απ’ ό,τι η ΗΠΑ και η Ευρώπη μαζί. Το πρώτο τρίμηνο του 2016 το «μερίδιο» της κινεζικής οικονομίας στην αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ υπολογίζεται στο 47%. Αίσθηση προκαλεί ένα από τα πορίσματα της έκθεσης, όπου προκύπτει ότι η αύξηση και μόνον του κινεζικού ΑΕΠ το 2015 ήταν όσο ολόκληρη η τουρκική οικονομία με όρους δολαρίου. Σήμερα, η Κίνα καταλαμβάνει το 12% του παγκόσμιου ΑΕΠ και αντιστοιχεί στο 60% της αμερικανικής οικονομίας. Παραμένει, όμως, μια φτωχή χώρα, με ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Ενα μικρό από τα πολλαπλά παραδείγματα, όμως, που καταδεικνύουν την ανέλιξη της κινεζικής οικονομίας στο διεθνές εμπόριο είναι οι σχέσεις με τη Χιλή. Το 2000, η Κίνα απορροφούσε το 5% των εξαγωγών της Χιλής. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει φθάσει το 25% και δεν αφορά μόνον το χάλυβα, αλλά και το κρασί, λόγω της ανερχόμενης μεσαίας τάξης στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Στην Αιθιοπία, η Κίνα εκπροσωπούσε το 1,5% των άμεσων ξένων επενδύσεων προ 15ετίας, αλλά το 2009 ανήλθε στο 16%. Το 2014, η βιομηχανική παραγωγή στην αφρικανική χώρα αυξήθηκε κατά 21,2%, λόγω κινεζικών επενδύσεων στην ελαφριά βιομηχανία, επισημαίνει η HSBC.
Aυτό σημαίνει πως η Κίνα παίζει έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις εξαγωγές, στις επενδύσεις και άρα στην ανάπτυξη άλλων χωρών του αναδυόμενου και αναπτυγμένου κόσμου. Το 20% των εξαγωγών της Νέας Ζηλανδίας απορροφώνται από την Κίνα, της Βραζιλίας το 18% και της Ιαπωνίας το 18,3%.
Η εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές της Κίνας είναι μικρότερη, με τη Γερμανία να εξάγει εκεί μόνον το 5% των προϊόντων της. Οι ΗΠΑ, αντίστοιχα, εξάγουν το 8%. Οι δαπάνες των Κινέζων τουριστών είναι, όμως, άλλη υπόθεση. Πέρυσι 120 εκατ. Κινέζοι ταξίδεψαν στο εξωτερικό, υπερδιπλάσιος αριθμός σε σχέση με μία πενταετία πριν.
Οι περισσότεροι επισκέφθηκαν την Ευρώπη. Προ κρίσης του 2008, οι υπηρεσίες στο ισοζύγιο πληρωμών βρίσκονταν σε πλεόνασμα. Από το 2011 παρουσιάζουν έλλειμμα λόγω αύξησης των δαπανών στον τουρισμό. Από το 2015, οι εκροές στην παροχή υπηρεσιών αναλογούν σχεδόν στο 2% του κινεζικού ΑΕΠ. Μία ακόμη ένδειξη για την αύξηση των Κινέζων τουριστών τα επόμενα χρόνια είναι η προ μηνός παραγγελία 35 αεροσκαφών Boeing και Αirbus από την China Eastern Airlines, συνολικού ύψους 10 δισ. δολαρίων.
Μεσαία τάξη
Οι αναλυτές της HSBC αναγνωρίζουν πως, παρά τα τεράστια μεγέθη της, η Κίνα εξακολουθεί να είναι φτωχή χώρα. Καλύπτει το 30% των επενδύσεων, σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά μόνον το 10% της κατανάλωσης. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, οι περισσότεροι καταναλωτές στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου γίνονται πιο ευκατάστατοι. Μέχρι το 2025, τα δύο τρίτα του πληθυσμού θα ανήκουν στη μεσαία αστική τάξη, με ημερομίσθιο από 12 μέχρι 50 δολάρια, εκτιμά η HSBC, από το 40% που ίσχυε το 2015, με βάση τη συντηρητική εκτίμηση πως τα εισοδήματα των νοικοκυριών θα αυξάνονται κατά 6,5% το 2016-20 και κατά 6% το 2021-25.
Ο δημογραφικός παράγοντας αποτελεί, επίσης, πηγή ανησυχίας. Μέχρι σήμερα, ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σχεδόν στα 1,4 δισ. άτομα. Το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού σε ηλικία απασχόλησης εντοπίζεται στην Κίνα αλλά και το 19% του συνολικού παγκόσμιου πληθυσμού. Ομως η γήρανση του πληθυσμού σημαίνει πως με τον καιρό η Κίνα θα καταλαμβάνει ένα μεγαλύτερο κομμάτι των ηλικιωμένων παγκοσμίως. Τα οφέλη από υφιστάμενα μέτρα, ειδικότερα η παύση της πολιτικής του ενός παιδιού, θα γίνουν αισθητά ύστερα από είκοσι έτη, όταν θα έχουν αυξηθεί τα ποσοστά γονιμότητας και θα προστεθούν νέοι εργαζόμενοι στην αγορά.