Σοκ στις αγορές από το Brexit

3' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υλοποιείται το ενδεχόμενο που χαρακτηρίσαμε ως τον μεγαλύτερο πολιτικό και οικονομικό κίνδυνο για τη Βρετανία και, σε μικρότερο βαθμό, για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εκτός από το άμεσο οικονομικό πλήγμα που θα προκαλέσει η αβεβαιότητα στις επενδύσεις, είναι μεγαλύτεροι οι πολιτικοί κίνδυνοι. Οι ιστορικοί του μέλλοντος ενδέχεται να αναφέρονται στην 23η Ιουνίου 2016 ως το τέλος του Ηνωμένου Βασιλείου όπως το γνωρίζαμε. Η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. (Brexit) αυξάνει τον κίνδυνο να χάσει η χώρα τη Σκωτία και τη Βόρειο Ιρλανδία, αν και όχι αμέσως, καθώς οι Εθνικιστές της Σκωτίας θα περιμένουν μάλλον για να βρουν την κατάλληλη στιγμή. Από το 1972, οπότε προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η Βρετανία είχε παρουσιάσει καλύτερες επιδόσεις από όλες τις μεγάλες οικονομίες του δυτικού κόσμου σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του ΑΕΠ της. Τώρα μπορεί να φτωχύνει, να απομονωθεί και να βρεθεί κατά κάποιον τρόπο στο έλεος μιας μεγάλης γειτονικής της χώρας, στην οποία δεν θα έχει πλέον καμία επιρροή.

Το Brexit μπορεί να εξωθήσει τη βρετανική οικονομία σε στασιμότητα για το υπόλοιπο του έτους και εν συνεχεία το δυναμικό ανάπτυξης της χώρας θα είναι χαμηλότερο, καθώς δεν θα αποτελεί πια την προτιμώμενη είσοδο στην Ευρώπη για πολλές διεθνείς επιχειρήσεις. Στην Ευρώπη πρέπει να ετοιμαστούμε για αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η απόφαση της Βρετανίας οδηγεί την Ε.Ε. σε σοβαρή κρίση ταυτότητας. Θα ενθαρρυνθούν όσοι ζητούν αντίστοιχα δημοψηφίσματα σχετικά με την παραμονή τους στην Ε.Ε. ή στην Ευρωζώνη (πολλές ακροδεξιές οργανώσεις σε πολλές χώρες, καθώς και το κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία). Η εκτίμησή μας είναι πως δεν θα ακολουθήσει καμία χώρα στο εγγύς μέλλον. Ο κίνδυνος, όμως, είναι πλέον μεγαλύτερος από πριν.

Το σοκ του Brexit, η συνεπακόλουθη αβεβαιότητα και η σχετική αστάθεια στις αγορές θα πλήξουν την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη για το υπόλοιπο του έτους. Εκτιμάμε πως η Βρετανία θα καταθέσει σύντομα στις Βρυξέλλες αίτηση διαζυγίου από την Ε.Ε. Βάσει του άρθρου 50, θα ακολουθήσει περίοδος διαπραγμάτευσης δύο ετών. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι σκληρές και άνισες. Η Ε.Ε. κρατάει τα καλύτερα χαρτιά, καθώς η Βρετανία χρειάζεται την πρόσβαση στη μεγάλη ενιαία ευρωπαϊκή αγορά πολύ περισσότερο απ’ όσο η Ε.Ε. χρειάζεται τη Βρετανία. Για τις επιχειρήσεις του μεταποιητικού τομέα, με έδρα στη Βρετανία, η υποτίμηση της στερλίνας μπορεί να αμβλύνει κάπως τη ζημία. Η Βρετανία, όμως, θα είναι πολύ λιγότερο ελκυστική ως προορισμός επενδύσεων και ως αγορά εργασίας. Για τις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες διασυνοριακά και χρειάζονται την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Ασφαλώς το Σίτι του Λονδίνου θα παραμείνει διεθνές κέντρο χρηματοπιστωτικών και άλλων υπηρεσιών. Θα χάσει, όμως, ένα τμήμα των επιχειρήσεων, καθώς θα αποτελεί πλέον υπεράκτιο χρηματοπιστωτικό κέντρο για την Ευρώπη.

Μολονότι πιστεύουμε πως η Βρετανία θα παραμείνει στην ενιαία αγορά προϊόντων, θα περιορισθεί η πρόσβασή της στην ενιαία αγορά υπηρεσιών της Ε.Ε. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος προκαλεί σοκ στις αγορές που είχαν υποτιμήσει τον κίνδυνο στις αρχές της εβδομάδας. Οι αγορές και οι ιθύνοντες που χαράσσουν πολιτική εξέταζαν τους κινδύνους κατά τους τελευταίους έξι μήνες. Δεν πρόκειται, όμως, να έρθει το τέλος του κόσμου όπως τον γνωρίζαμε, εξαιτίας του Brexit. Απλώς ο κόσμος έχει γίνει πιο επισφαλής. Εχοντας υποτιμήσει τον κίνδυνο εξόδου της Βρετανίας, ίσως οι αγορές υπεραντιδράσουν σε οποιαδήποτε νύξη ότι ακολουθούν τον ίδιο δρόμο άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. Στην περίπτωση νέου αδιεξόδου μετά τις σημερινές εκλογές στην Ισπανία, ή αν διαφανεί κίνδυνος να ηττηθεί ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι στο δημοψήφισμα του Οκτωβρίου για τη συνταγματική αναθεώρηση, θα μπορούσε να ακολουθήσει νέα αστάθεια στις αγορές κατά τις επόμενες εβδομάδες και να προκαλέσει νέα κρίση του ευρώ.

Η απόφαση για έξοδο της Βρετανίας μάλλον θα εξωθήσει τους επενδυτές στα ασφαλή καταφύγια. Η στερλίνα ίσως υποχωρήσει μεσοπρόθεσμα έως και 10% έναντι του δολαρίου και ίσως διολισθήσει κάπως το ευρώ.

Οι ευρωπαϊκές αγορές μετοχών ίσως να σημειώσουν σημαντική πτώση, ενώ θα διευρύνονται τα spreads ανάμεσα στις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων, με εκείνες των δεκαετών της Γερμανίας (bunds) και της Βρετανίας (gilts) να υποχωρούν σε ιστορικά χαμηλά, ενώ θα κινούνται ανοδικά οι αποδόσεις των ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας. Οι κεντρικές τράπεζες σίγουρα θα προσφέρουν όση ρευστότητα κριθεί αναγκαία, ώστε να αποτρέψουν την έλλειψη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Θα προχωρήσουν και σε μεταξύ τους συμφωνίες ανταλλαγής (swap), ώστε να υπάρξει επαρκής ρευστότητα σε όποιο νόμισμα κι αν χρειαστεί.

* Ο κ. Holger Schmieding είναι οικονομολόγος της Berenberg.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή