Ο υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας Τζορτζ Οσμπορν δήλωσε χθες πως εμφανίζονται οι πρώτες ενδείξεις του σοκ που έχει υποστεί η οικονομία, μια από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη, έπειτα από το δημοψήφισμα του Brexit. Από το δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης μέχρι και χθες ο κ. Οσμπορν υιοθέτησε χαμηλό προφίλ και τήρησε αποστάσεις από την απόφαση των Βρετανών να ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση και την παραίτηση του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον την επόμενη ημέρα.
«Υπάρχουν καθαρά σημάδια μιας οικονομικής κρίσης μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος», δήλωσε ο κ. Οσμπορν μέσω Twitter. «Θα χρειαστεί να γίνει μια τεράστια εθνική προσπάθεια για να ξεπεραστεί η πρόκληση αυτή», προσέθεσε ο κ. Οσμπορν. Επρόκειτο στη συνέχεια να απευθυνθεί σε επιχειρηματίες στο Μάντσεστερ για να τους διαβεβαιώσει πως η οικονομία θα ξεπεράσει τις επιπτώσεις από το Brexit. «Η Βρετανία είναι μια από τις πιο ευέλικτες οικονομίες».
Η στερλίνα σημείωσε τις χειρότερες τριμηνιαίες αποδόσεις από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, προσεγγίζοντας ξανά τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων περίπου τριών δεκαετιών όπως συνέβη στις δύο συνεδριάσεις αμέσως μετά το δημοψήφισμα. Το βρετανικό νόμισμα κινήθηκε σε επίπεδα χαμηλότερα του 1,33 δολαρίου και έναντι του ευρωπαϊκού νομίσματος υποχώρησε ξανά στο 1,21 ευρώ.
Ταυτόχρονα, το δολάριο Νέας Ζηλανδίας εκτοξεύθηκε στο υψηλό τριετίας έναντι της στερλίνας καθώς οι επενδυτές αναζητούν ικανοποιητικές αποδόσεις όταν είναι δυσεύρετες λόγω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται από τις κεντρικές τράπεζες των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου.
Αφορμή, ειδικότερα, για την εκ νέου υποχώρηση της στερλίνας χθες αλλά και της πτώσης των αποδόσεων στα 10ετή βρετανικά ομόλογα αποτέλεσε η ομιλία του κεντρικού τραπεζίτη Μαρκ Κάρνεϊ, που πυροδότησε προβλέψεις για νέα μείωση του βασικού επιτοκίου από το υφιστάμενο 0,5% που είναι ήδη ιστορικό χαμηλό. Στη δεύτερη ομιλία μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας δήλωσε ότι θα χρειαστεί αυτό το καλοκαίρι στήριξη η βρετανική οικονομία με έκτακτη ρευστότητα, τονίζοντας πως δεν θα διστάσει να δράσει προκειμένου να διαφυλάξει τη σταθερότητα του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ομως τόνισε πως η Τράπεζα της Αγγλίας δεν μπορεί να αντισταθμίσει εξ ολοκλήρου το «οικονομικό σοκ» που θα υποστεί η χώρα λόγω της αποχώρησης από την Ε.Ε. Συμπλήρωσε ότι η πολιτική ηγεσία έχει υποχρέωση να ξεκαθαρίσει την εμπορική σχέση της με την Ε.Ε. και να αποφασίσει τον βαθμό που θα είναι ανοιχτή όσον αφορά τη μετανάστευση.
Καταστροφικό σενάριο
Ομιλία έδωσε την Πέμπτη, επίσης, ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος. Ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είπε πως με το Brexit η Βρετανία έχει πυροδοτήσει μια κρίση ανάλογη της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-08. «Οι συνθήκες καλλιεργούνταν σε βραδείς ρυθμούς από πριν, αλλά το Brexit θα τις επιταχύνει. Θα ενισχύσει, κατά πάσα πιθανότητα, τις αντιπληθωριστικές τάσεις που προϋπήρχαν», είπε ο δισεκατομμυριούχος και προσέθεσε πως η Ευρώπη βρίσκεται σε αντιπληθωριστικό σπιράλ. Προ ημερών, ο κ. Σόρος έγραψε στην ιστοσελίδα Project Syndicate πως «σήμερα έχει υλοποιηθεί το καταστροφικό σενάριο που πολλοί φοβούνταν, καθιστώντας πρακτικά μη αναστρέψιμη τη διάσπαση της Ε.Ε.». Αργά το βράδυ της Πέμπτης, η Standard & Poor’s υποβάθμισε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική βαθμολογία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε «ΑΑ» από «ΑΑ+» λίγες ημέρες μετά την υποβάθμιση της βρετανικής οικονομίας κατά δύο βαθμίδες. Και η Fitch υποβάθμισε τη βρετανική οικονομία κατά μία βαθμίδα, ενώ η Moody’s εξετάζει το ενδεχόμενο να προχωρήσει σε ανάλογες κινήσεις.
Σε ετοιμότητα η ΕΚΤ
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να αντιδράσει πολύ γρήγορα σε κρίσεις εάν καταστεί αναγκαίο, δήλωσε χθες ο Πέτερ Πρατ, επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωτράπεζας σε εκδήλωση της βρετανικής εφημερίδας Financial Times. Διατύπωσε, επίσης, την άποψη πως το δημοψήφισμα για το Brexit δεν είχε μεγάλη επίδραση στις αγορές σε σχέση με τους φόβους που είχαν εκφραστεί αρχικά. Προσέθεσε, όμως, ότι θα πρέπει να δοθεί βάρος στο τραπεζικό σύστημα αλλά και στην υποτονική ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Οικονομικοί αναλυτές θεωρούν πως, αν και σταθεροποιήθηκε η κατάσταση στις αγορές, θα υπάρξει περίοδος παρατεταμένης αβεβαιότητας όσο οι διαπραγματεύσεις του «διαζυγίου» Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης θα βρίσκονται σε εξέλιξη. Επικρατούν φόβοι για την πρόκληση αλυσιδωτών αντιδράσεων στις αγορές, επειδή χώρες-μέλη της Ευρωζώνης μπορεί να μιμηθούν την πρωτοβουλία της Βρετανίας και να διεξαγάγουν δημοψήφισμα για να αποφασίσουν οι πολίτες εάν επιθυμούν την παραμονή τους στην Ε.Ε.