Ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος στην Ευρώπη μετά το Brexit είναι οι προβληματικές τράπεζες της Ιταλίας και η αδυναμία να βρεθεί κοινά αποδεκτή φόρμουλα μεταξύ Βρυξελλών και Ρώμης για τη στήριξή τους. Μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, όπου οι Βρετανοί ψήφισαν την αποχώρησή τους από την Ε.Ε., οι μετοχές των ισχυρότερων ιταλικών τραπεζών έχουν καταρρεύσει, διότι έχει κορυφωθεί η αβεβαιότητα για την πορεία του ιταλικού τραπεζικού κλάδου που έχει προβληματικά δάνεια 350 δισ. ευρώ σε ένα περιβάλλον ευρύτερης αβεβαιότητας για την Ευρώπη. Οι μετοχές των ισχυρότερων ιταλικών τραπεζών έχουν καταρρεύσει, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο η κατάστασή τους.
Εκπρόσωπος του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι διέψευσε δημοσίευμα των Financial Times, σύμφωνα με το οποίο η Ρώμη ετοιμάζεται να δράσει μονομερώς, παρακάμπτοντας τους κανόνες της νεοσύστατης τραπεζικής ένωσης, για να στηρίξει τις εγχώριες προβληματικές τράπεζες, παρά τις αντιδράσεις Βρυξελλών – Βερολίνου. Ο εκπρόσωπος του κ. Ρέντσι δήλωσε στην κυριακάτικη έκδοση πως «η Ιταλία δεν επιθυμεί να αψηφήσει τις Βρυξέλλες στο θέμα των τραπεζών. Σεβόμαστε τους κανόνες και υποστηρίζουμε λύσεις αγοράς για τις τράπεζές μας». Σύμφωνα με πληροφορίες των Financial Times, ο κ. Ρέντσι είπε πως «δεν δέχεται να του κάνει μάθημα η δασκάλα του σχολείου», αφού η Γερμανίδα καγκελάριος απέρριψε την περασμένη εβδομάδα την πρόταση της Ρώμης για προσωρινή αναστολή των κανόνων που απαγορεύουν τη στήριξη των προβληματικών τραπεζών με κρατικά κεφάλαια.
Χθες η μετοχή της Monte dei Paschi –η τρίτη ισχυρότερη τράπεζα της Ιταλίας– υποχώρησε σε νέο ιστορικό ρεκόρ, αφού σκλήρυνε τη στάσης της η ΕΚΤ. Η ΕΚΤ απέστειλε αίτημα στην τράπεζα για μείωση των επισφαλών δανείων κατά 40% εντός τριετίας στα 14,6 δισ. ευρώ το 2018 από τα 24,4 δισ. ευρώ τέλη του 2015. Από τις αρχές του 2016, όταν ετέθη σε λειτουργία η τραπεζική ένωση, η ΕΚΤ αποτελεί την ανώτατη εποπτική αρχή για τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ευρωζώνης.
Από τις αρχές του έτους, η μετοχή της Monte dei Paschi έχει υποχωρήσει πάνω από 70%. Οι μετοχές της Unicredit, της μεγαλύτερης ιταλικής τράπεζας, και της Intesa SanPaolo, της υπ’ αριθμόν 2 ισχυρότερης τράπεζας, έχουν υποχωρήσει κατά 65% και 47% από τις αρχές του έτους.
Ευρωπαϊκές επιθυμίες
Η Ε.Ε. επιθυμεί να θωρακίσει την αξιοπιστία της τραπεζικής ένωσης, της οποίας οι κανόνες επιτάσσουν τον καταμερισμό των τραπεζικών απωλειών μεταξύ επενδυτών και ανασφάλιστων καταθέσεων (bail-in), αντί των φορολογουμένων (bail-out). Ο κ. Ρέντσι επιχειρηματολογεί ότι παρέλαβε έναν παραπαίοντα τραπεζικό κλάδο, όταν ανέλαβε τα ηνία της χώρας τον Φεβρουάριο του 2014. Τότε οι λοιπές κυβερνήσεις της Ευρώπης είχαν ήδη παραχωρήσει κρατικά κεφάλαια για τη διάσωση των προβληματικών τραπεζών τους.
Σε αυτό το πολιτικό αδιέξοδο αναφέρθηκε ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch. Τόνισε ότι, με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία, είναι δύσκολη μία λύση με κρατικά κεφάλαια που δεν θα πυροδοτούσε bail-in και πως είναι δύσκολο να επιτευχθεί πολιτική συναίνεση για την ενίσχυση των τραπεζών με δημόσιους πόρους.
Σε μία μάχη για την εύρεση λύσεων που θα ικανοποιούν Ρώμη και Βρυξέλλες – Βερολίνο, η επίτροπος Ανταγωνισμού Μάργκαρετ Βέστανγκερ παρουσίασε προτάσεις που δεν φαίνεται να έχουν κερδίσει την αποδοχή όλων. Την περασμένη εβδομάδα η κ. Μέρκελ απέρριψε αίτημα της Ρώμης για προσωρινή ανάκληση του bail-in και των κανόνων που απαγορεύουν την παροχή κρατικών κεφαλαίων για τη στήριξη των τραπεζών. Ο Μπενούα Κερέ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ΕΚΤ, είπε ότι η ανάκληση των κανόνων bail-in των τραπεζών θα σηματοδοτούσε τον επίλογο της νεοσύστατης τραπεζικής ένωσης.
Εν τούτοις, η εφαρμογή των κανόνων της τραπεζικής ένωσης με τον καταμερισμό των τραπεζικών απωλειών στους επενδυτές και στις ανασφάλιστες καταθέσεις μπορεί να σημάνει τον επίλογο της δημοτικότητας του κ. Ρέντσι.