Προτού ακόμη στεγνώσει το μελάνι στο σχέδιο διάσωσής της, η ιταλική τράπεζα Monte dei Paschi di Siena αναλαμβάνει το πολύ δύσκολο έργο να πείσει τους επενδυτές να στηρίξουν την τρίτη ανακεφαλαιοποίησή της και να αποτρέψουν μία τραπεζική κρίση που θα μετέδιδε το ωστικό κύμα σε όλη την Ευρώπη.
Για να αποφύγει τη διάλυσή της, η παλαιότερη τράπεζα του κόσμου δημοσιοποίησε απρόθυμα το σχέδιο διάσωσής της που έχει τη στήριξη του ιδιωτικού τομέα. Αυτό έγινε λίγες μόλις ώρες προτού γίνει γνωστό ότι είχε τη χειρότερη επίδοση στα τεστ κοπώσεως των ευρωπαϊκών τραπεζών. Το σχέδιο στοχεύει στην εξυγίανση και ενίσχυση των ισολογισμών της τράπεζας για να επαναφέρει σε βιωσιμότητα ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα τόσο εύθραυστο ώστε να απειλεί το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ιταλίας, τις αποταμιεύσεις χιλιάδων μικροεπενδυτών αλλά και την παραπαίουσα πολιτική σταδιοδρομία του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι.
Προβλέπει πως η Monte dei Paschi θα αντλήσει 5 δισ. ευρώ στο πλαίσιο αύξησης κεφαλαίου που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους. Ο στόχος είναι φιλόδοξος για μία τράπεζα με χρηματιστηρική αξία μικρότερη του 1 δισ. ευρώ, που έχει χάσει 8 δισ. ευρώ από το 2014 έως σήμερα. Διεθνείς επενδυτικές τράπεζες έχουν δηλώσει αρχικά ότι συμφωνούν να στηρίξουν την έκδοση τίτλων της τρίτης σε μέγεθος ιταλικής τράπεζας. Η δέσμευσή τους, όμως, ισχύει υπό όρους, ένας εκ των οποίων είναι η επιτυχής έκβαση του δεύτερου πυλώνα του σχεδίου: της πώλησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων 9,2 δισ. ευρώ μέσω μίας κολοσσιαίας τιτλοποίησης που δεν έχει προηγούμενο στην Ιταλία.
Δεδομένου ότι οι μετοχές της τράπεζας έχουν χάσει σχεδόν το 80% της αξίας τους στη διάρκεια του έτους, υψηλόβαθμα τραπεζικά στελέχη και διαχειριστές κεφαλαίων αμφισβητούν τις πιθανότητες επιτυχίας του σχεδίου. «Και τα δύο σκέλη του είναι πιθανώς εύθραυστα», σχολιάζει ο Φίλιπο Αλοάτι, αναλυτής και στέλεχος της Hermes Investments. Τον συντονισμό της διαδικασίας αύξησης κεφαλίου έχουν αναλάβει η αμερικανική JPMorgan και η ιταλική επενδυτική Mediobanca που έχουν επίσης αποσπάσει την αρχική συμφωνία άλλων έξι τραπεζών: Santander, Goldman Sachs, Citi, Credit Suisse, Deutsche Bank, Bank of America. Τρεις τράπεζες, Intesa Sanpaolo, UniCredit και Morgan Stanley, επέλεξαν να απόσχουν, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις επιφυλάξεις των τραπεζικών στελεχών ως προς το αν η Monte dei Paschi μπορεί να συγκεντρώσει αρκετούς επενδυτές.
Η Monte dei Paschi βρίσκεται σε βαθύτατη κρίση εδώ και χρόνια, εξαιτίας μιας ολέθριας εξαγοράς περιφερειακής τράπεζας, συσσωρευμένων ζημιών αλλά και της εμπλοκής της σε σκάνδαλο. Αναλυτές της χρηματιστηριακής Equita χαρακτήρισαν «σχεδόν αδύνατον» να αντλήσει όλα τα απαιτούμενα κεφάλαια στις σημερινές συνθήκες. Η διοίκηση της τράπεζας έχει εκφράσει την πρόθεση να αναζητήσει και άλλους τρόπους άντλησης κεφαλαίων, που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, περιλαμβάνουν τη μετατροπή ομολόγων σε μετοχές. Προκειμένου να επιτύχει το σχέδιο, η τράπεζα πρέπει πρωτίστως να απαλλάξει τους ισολογισμούς της από το χειρότερο τμήμα των εξυπηρετούμενων δανείων της και να τα μεταφέρει σε έναν όχημα που θα αναλάβει να τα πουλήσει.
Πηγές προσκείμενες στις συνομιλίες εκτιμούν πως η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει ολόκληρο έτος, καθώς πρέπει να αποτιμηθούν τα δάνεια της τράπεζας από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης που θα βαθμολογήσουν την αξία τους εν μέσω ενός αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος στη μετά το Brexit Ευρώπη. Οσα κι αν είναι τα εμπόδια, πάντως, αναλυτές του κλάδου πιθανολογούν πως αν επιτύχει το εγχείρημα της διάσωσης, μπορεί να επαναληφθεί για να βοηθήσει άλλες ιταλικές τράπεζες να απαλλαγούν από τα «κόκκινα» δάνειά τους και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη στον κλάδο.