Οι ψηφοφόροι επέλεξαν την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Φαίνεται ότι σύντομα η Βρετανία θα εγκαταλείψει την Ε.Ε., της οποίας είχε γίνει μέλος το 1973, παρά τις προειδοποιήσεις πολλών οικονομολόγων ότι αυτή η απόφαση πιθανότατα θα έχει πολύ σημαντικό οικονομικό κόστος όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, εξαιτίας του μόνιμα χαμηλότερου επιπέδου εισοδήματος και παραγωγικότητας. Από την άλλη πλευρά ορισμένοι υποστηρίζουν πως μόλις η Βρετανία απελευθερωθεί από τους περιορισμούς που επιβάλλει η συμμετοχή στην Ε.Ε., η υιοθέτηση οικονομικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης και έτσι η Βρετανία θα μπορούσε να ωφεληθεί μακροπρόθεσμα από το Brexit.
Εχει επισημανθεί ευρέως ότι από τότε που η Βρετανία είχε γίνει μέλος της Ε.Ε., είχε βελτιώσει την αναπτυξιακή της επίδοση σε σχέση με την αντίστοιχη της Γαλλίας και της Γερμανίας. Ορισμένοι έχουν αποδώσει αυτήν την εξέλιξη στην ένταξη στην Ε.Ε., τουλάχιστον εν μέρει. Ωστόσο οι ευρωσκεπτικιστές τείνουν να την αποδίδουν στην οικονομική πολιτική που είχε εφαρμόσει η Θάτσερ στη δεκαετία του 1980 και την οποία είχαν ακολουθήσει έκτοτε σε μεγάλο βαθμό οι κυβερνήσεις των Εργατικών. Οικονομικά μοντέλα με τα οποία προσδιορίζεται η συνεισφορά του εμπορίου στην ανάπτυξη δείχνουν ότι η Ε.Ε. έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική στο να αυξάνει τον όγκο του εμπορίου, προφανώς διότι έχει μειώσει το κόστος περισσότερο από μια συνηθισμένη εμπορική συμφωνία και έχει πετύχει σημαντικό βαθμό οικονομικής ενοποίησης. Υπολογίζω ότι η ένταξη της Βρετανίας στην Ε.Ε. είχε αυξήσει τον όγκο του βρετανικού εμπορίου κατά 21,1% έως το 1988 και ότι αυτό μπορεί κανείς να υπολογίσει ότι είχε αυξήσει το βρετανικό ΑΕΠ κατά 10,6%. Αλλοι ερευνητές, χρησιμοποιώντας διαφορετικό μοντέλο, έχουν υπολογίσει ότι η αύξηση του ΑΕΠ ήταν 8,6% ύστερα από 10 χρόνια. Αυτές οι εκτιμήσεις είναι πολύ υψηλότερες από τις προβλέψεις που είχαν γίνει την εποχή της ένταξης, όταν προβλεπόταν μείωση του ΑΕΠ κατά 1,2% ή στην καλύτερη περίπτωση αύξησή του κατά 0,6%. Τα βασικά αίτια για την αύξηση του εμπορίου και του ΑΕΠ ήταν η βελτίωση της παραγωγικότητας, μέσω του αυξημένου ανταγωνισμού. Τα οφέλη από την ένταξη στην Ε.Ε. ήταν κατά πολύ μεγαλύτερα από το καθαρό κόστος της συνεισφοράς στον προϋπολογισμό της Ε.Ε., που ανερχόταν σε λιγότερο από 1% του ΑΕΠ.
Για να εκτιμηθεί το μακροπρόθεσμο κόστος της εξόδου από την Ε.Ε. συνήθως χρησιμοποιούνται παραλλαγές τής παραπάνω μεθόδου, ώστε να υπολογισθεί η επίπτωση στο εμπόριο και εν συνεχεία να υπολογισθεί και η επίπτωση στο ΑΕΠ. Η ιδέα είναι να χρησιμοποιήσουμε ιστορικά στοιχεία ώστε να προβλέψουμε το μέλλον, ωστόσο πρόκειται για αμφίβολης αποτελεσματικότητας μέθοδο, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν οικονομικά μοντέλα για την επίπτωση του εμπορίου σε πρώην μέλη της Ε.Ε., των οποίων οι εμπορικές ροές μπορεί να διαφέρουν σημαντικά σε σχέση με αυτές χωρών που δεν ήταν ποτέ μέλη της Ενωσης. Επιπλέον η έξοδος από την Ε.Ε. μπορεί να μην έχει τόσο μεγάλη επίπτωση στην παραγωγικότητα, δεδομένου ότι η Βρετανία διαθέτει σήμερα πολύ πιο αποτελεσματική πολιτική ανταγωνισμού και ότι η οικονομία δεν αντιμετωπίζει πια τα προβλήματα που αντιμετώπιζε τη δεκαετία του 1970.
Δυνητικές πηγές ανάπτυξης μπορεί να βρεθούν στην ενίσχυση των συντελεστών παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων του ανθρώπινου δυναμικού και των εργατοωρών και της παραγωγικότητας αυτών των παραγόντων. Σε βαθύτερο επίπεδο κεφαλαιώδη σημασία για την ανάπτυξη έχουν παράγοντες όπως η πολιτική ανταγωνισμού, το σύστημα εκπαίδευσης, οι υποδομές, η καινοτομία, το κανονιστικό πλαίσιο και η φορολογία. Η Βρετανία αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια προβλήματα στον τομέα της προσφοράς, όπως φαίνεται από το χαμηλό επίπεδο έρευνας και ανάπτυξης, ενώ προβλήματα υπάρχουν και στην εκπαίδευση, στην υποδομή, στην οικιστική πολιτική και στο φορολογικό σύστημα. Αρα μπορεί να γίνουν πολλά ώστε να βελτιωθεί η πολιτική γι’ αυτούς τους τομείς, ενώ η συμμετοχή στην Ε.Ε. δεν αποτελούσε εμπόδιο για αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Τα εμπόδια για υιοθέτηση αποτελεσματικότερης πολιτικής βρίσκονται στο Λονδίνο όχι στις Βρυξέλλες και σχετίζονται με τη βρετανική πολιτική και όχι με περιορισμούς που έχει θέσει η Ε.Ε.
*O Nicholas Crafts είναι καθηγητής Οικονομικών και Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Warwick. Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο voxeu.org.