Ο ΕΝΦΙΑ είναι κεντρικό θέμα συζήτησης και στην Πορτογαλία μετά τις αλλαγές που επέφερε στον σχετικό φόρο ακίνητης περιουσίας η κυβέρνηση της Λισσαβώνας. Σύμφωνα με την Deutsche Welle, οι ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε καλές περιοχές ή καλές τοποθεσίες καλούνται να καταβάλουν άμεσα υψηλότερους φόρους. Ο συγκεκριμένος φόρος ακινήτων αυξάνεται κατακόρυφα έως και 20%. «Το μέτρο αυτό μας αιφνιδίασε», σχολιάζει ο Λουίς Μενέθες Λεϊτάο, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ακινήτων.
Αιτιολογώντας τις αλλαγές, η σοσιαλιστική κυβέρνηση περιορίστηκε να σχολιάσει διά στόματος του υφυπουργού Οικονομικών ότι εξυπηρετεί τον στόχο της φορολογικής δικαιοσύνης. Εκπρόσωποι αριστερών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση μειοψηφίας συμφώνησαν μαζί του. «Επί της αρχής είναι σωστό», διεμήνυσε το αριστερό μπλοκ. Το Κομμουνιστικό Κόμμα μάλιστα χαρακτήρισε «παράλογες» τις διαμαρτυρίες κατά του νέου νόμου.
Η ακριβής τοποθεσία λαμβάνονταν και παλαιότερα υπόψη στον υπολογισμό του φόρου ακινήτων ΙΜΙ, όπως ονομάζεται, εντούτοις έπαιζε μέχρι πρότινος ελάσσονα ρόλο στο τελικό ύψος του. Συχνά μάλιστα καλές και λιγότερο καλές συνοικίες πλήρωναν τους ίδιους φόρους.
Αυτό αλλάζει τώρα άρδην: οι κάτοικοι καλών περιοχών καλούνται να πληρώσουν τέσσερις φορές περισσότερα. Για «υποκειμενικά κριτήρια» κάνει λόγο ο σύνδεσμος ιδιοκτητών, καθώς συχνά αποστέλλονται ειδοποιητήρια πληρωμής, χωρίς να έχουν ελέγξει οι αρμόδιες δημοτικές αρχές ούτε καν την ακριβή τοποθεσία του εκάστοτε ακινήτου. «Εχουμε λάβει ειδοποιητήρια που στηρίχθηκαν στα Google maps», λέει ο κ. Λεϊτάο.
Η νέα νομοθεσία όμως φέρνει φυσικά και πολλά παράδοξα: διαμερίσματα που βρίσκονται στο ισόγειο μπορεί να φορολογούνται με πολύ χαμηλότερο συντελεστή από άλλα που βρίσκονται στην ίδια πολυκατοικία, αλλά στον δεύτερο ή τρίτο όροφο. Επίσης εάν το διαμέρισμα έχει θέα… ένα νεκροταφείο, αυτό μπορεί να συνεπάγεται μικρότερο φόρο. Εάν όμως πίσω από το νεκροταφείο… φαίνεται η θάλασσα, ο φόρος αυξάνεται.
«Κύρια πηγή ανησυχίας μας είναι η υποκειμενικότητα των κριτηρίων», λέει ο Λουίς Μενέθες Λεϊτάο. Κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς θα εφαρμόσουν οι εμπειρογνώμονες τους νέους κανόνες και πώς θα εκτιμήσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα ενός ακινήτου, προκειμένου να υπολογίσουν το τελικό ύψος του φόρου.