Ηταν μια πολύ νευρική εβδομάδα αυτή που πέρασε για τα περισσότερα χρηματιστήρια, αλλά και για τις αγορές ομολόγων. Ο παγκόσμιος χρηματιστηριακός δείκτης της Morgan Stanley υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο μηνών, ενώ η απόδοση του αμερικανικού δεκαετούς ομολόγου αυξήθηκε κατά 10,8% σε διάστημα μιας εβδομάδας. Αφορμή φαίνεται πως ήταν τα σχόλια αρκετών Αμερικανών κεντρικών τραπεζιτών, οι οποίοι άφηναν να εννοηθεί πως πλησιάζει η στιγμή που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα αυξήσει και πάλι τα επιτόκια δανεισμού.
Την ίδια στιγμή, η ΕΚΤ στη συνεδρίαση της 8ης Σεπτεμβρίου δεν έστελνε σήμα πως οδεύει προς νέα χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής, στην προσπάθειά της να μην καλλιεργήσει μεγάλες προσδοκίες. Το φλέγον ερώτημα είναι αν η μεγάλη πτώση της τιμής των ομολόγων το τελευταίο δεκαήμερο είναι μια απλή διόρθωση ή αν οι επενδυτές φοβούνται τόσο έντονα την (πολύ) σταδιακή σκλήρυνση νομισματικής πολιτικής που επιχειρεί η Fed. Αν είναι το δεύτερο, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι για τους επενδυτές.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έπεφταν επί πέντε συνεχόμενες συνεδριάσεις, με τον Stoxx Europe 600 να υποχωρεί περισσότερο από 3%. Στη Wall Street τα πράγματα ήταν λίγο καλύτερα ή μάλλον όχι τόσο άσχημα, με τον S&P 500 να υποχωρεί περισσότερο από 2% στις τελευταίες επτά συνεδριάσεις. Ακόμα μεγαλύτερες ήταν οι απώλειες στις αγορές ομολόγων. Ενδεικτικά, η τιμή του βρετανικού κρατικού ομολόγου διάρκειας 50 ετών υποχώρησε κατά 11% σε διάστημα δέκα ημερών, καθώς αυξανόταν η απόδοσή του.
Η τιμή του ιαπωνικού κρατικού ομολόγου υποχώρησε 12% από το υψηλό του Ιουλίου – πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση από το 2003. Ωστόσο η τιμή του βρετανικού ομολόγου είχε αυξηθεί κατά 55% από τις αρχές του έτους και του γερμανικού κρατικού ομολόγου διάρκειας 30 ετών είχε αυξηθεί κατά 30% από τις αρχές του έτους έως τα τέλη Ιουλίου.
Οι περισσότεροι οικονομικοί αναλυτές συμφωνούν πως η αιτία για τη μεγάλη πτώση της τιμής των ομολόγων (και την αύξηση των αποδόσεών τους) είναι πως φθάνει στο τέλος της η εποχή της σούπερ χαλαρής νομισματικής πολιτικής, τουλάχιστον από την πλευρά της Fed.
«Εχουμε επικεντρωθεί πλήρως στο ξεπούλημα των ομολόγων», εξηγεί στο Reuters o Μάικλ Μέτκαλφ, επικεφαλής μακροοικονομικής στρατηγικής της State Street. «Αυτό που ανησυχεί την αγορά είναι πως μελλοντικά θα αλλάξει ο τρόπος που οι κεντρικές τράπεζες θα υποστηρίζουν την οικονομία», προσθέτει. Σύμφωνα με τον ίδιο, το γεγονός πως έχουμε ξεπούλημα ταυτόχρονα στις αγορές των ομολόγων και των μετοχών είναι δείγμα της προσπάθειας που καταβάλλουν οι επενδυτές για να αποφύγουν το οποιοδήποτε ρίσκο.
«Οι αγορές εξακολουθούν να φοβούνται το ενδεχόμενο οι κεντρικές τράπεζες να αρχίσουν να περιορίζουν τη νομισματική υποστήριξη που παρέχουν», λέει στο Reuters o Πίτερ Τσάτγουελ, επικεφαλής αναλυτής για τα ομόλογα της Ευρωζώνης στη Mizuho.
Η δήλωση την περασμένη Τρίτη της Ζαμπίνε Λάουτενσλαγκερ, μέλους του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ, ότι η τράπεζα δεν θα πρέπει να χαλαρώσει και άλλο τη νομισματική της πολιτική, ενίσχυσε ακόμα περισσότερο την αρνητική διάθεση των επενδυτών. Ομως αυτή που κινεί τις αγορές δεν είναι η ΕΚΤ αλλά η Fed. Οι επενδυτές δίνουν μόλις 25% πιθανότητες ότι η Fed θα αυξήσει τα επιτόκια την επόμενη Τετάρτη.
Αλλά προς το παρόν αυτό είναι απλώς προσδοκία, όχι πραγματικότητα.