Φανταστείτε να μπορούσαμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω και να είχαμε τη δυνατότητα να επανασχεδιάσουμε σύστημα μεταφορών στην πόλη από την αρχή. Πώς θα ήταν; Σίγουρα πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι είναι σήμερα.
Αρχικά κανείς δεν θα μπορούσε να σχεδιάσει ένα σύστημα όπου η συχνότερη επιλογή μετακίνησης θα κόστιζε 10.000 ευρώ και θα παρέμενε ανενεργή το 96% του χρόνου. Σωστά καταλάβατε. Τα Ι.Χ. αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται μόνο κατά τη διάρκεια του 4% της ημέρας και αποτελούν ένα από τα ακριβότερα αγαθά που έχει μια οικογένεια. Αυτό αποτελεί και την απαρχή της σπατάλης. Ολοι χάνουν ώρες πίσω από το τιμόνι κάθε εβδομάδα. Και η κυκλοφοριακή συμφόρηση που προκαλείται από τα Ι.Χ. κοστίζει στην Ευρώπη 100 δισ. ευρώ σε παραγωγικότητα.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει εναλλακτική σε έναν κόσμο που μοιάζει με τεράστιο χώρο στάθμευσης και κινείται με συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης. Κι αυτό διότι η τεχνολογία –από τα κινητά μέχρι τα αυτοκινούμενα (χωρίς οδηγό) αυτοκίνητα– μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε δικαίωμα στην κίνηση μέσα στην πόλη για τις μελλοντικές γενεές. Δεν τίθεται καν θέμα να ξαναρχίσουμε από την αρχή. Απλώς χρειάζεται να δούμε με εξυπνότερο τρόπο τη χρήση των λύσεων που υπάρχουν σήμερα σε κάθε πόλη όλο τον κόσμο.
Και ναι, αναφέρομαι στα αυτοκίνητα, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα ποδήλατα, ακόμη και στο περπάτημα. Μελέτες καταδεικνύουν ότι οι μαζικές μορφές μεταφορές μπορούν να αλληλοσυμπληρώνονται. Οσοι επιλέγουν εφαρμογές για κοινές διαδρομές όπως αυτήν της Uber είναι λιγότερο πιθανό να έχουν στην ιδιοκτησία τους αυτοκίνητο και περισσότερο πιθανό να χρησιμοποιούν ποδήλατο, λεωφορεία και μετρό. Ενας κόσμος που ορίζεται από κοινές διαδρομές μάς βοηθάει να πλοηγηθούμε στο μέλλον των πόλεών μας.
Σε πολλά μέρη του κόσμου τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι ένας αξιόπιστος τρόπος μετακίνησης εκατομμυρίων ανθρώπων στην πόλη. Ομως δεν μπορεί να βρίσκονται όλα έξω από την πόρτα του καθενός, χωρίς νέες επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, τις οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις καμία πόλη δεν μπορεί να αντέξει. Γι’ αυτό στο Βερολίνο, που έχει εξαιρετικό σύστημα μέσων μαζικής μεταφοράς, το 45% των κατοίκων του λέει ότι προτιμά να χρησιμοποιεί το αυτοκίνητό του, σε αντίθεση με το 22% που προτιμά τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Με το να μεταφέρει επιβάτες από το σημείο που τους αφήνει το μετρό, ο διαμοιρασμός της μετακίνησης (ridesharing) επεκτείνει την έκταση των δημοσίων μεταφορών, χωρίς κανένα επιπλέον κόστος για τον φορολογούμενο. Βλέπουμε ανθρώπους που χρησιμοποιούν Uber σε πόλεις ανά τον κόσμο να μετακινούνται στο πρώτο μίλι τους προς τη δουλειά ή στο τελευταίο μίλι τους προς το σπίτι. Για παράδειγμα, στα προάστια του Λονδίνου, κατά τη διάρκεια της πρωινής ώρας αιχμής, σχεδόν το 30% των μεταφορών της Uber καταλήγει σε απόσταση 200 μέτρων από μια στάση μετρό ή τρένου.
Η νέα τεχνολογία έχει επίσης καταστήσει για πρώτη φορά εφικτό τον συνεπιβατισμό (carpooling). Η χρήση λιγότερων αυτοκινήτων από περισσότερους ανθρώπους είναι παλιά ιδέα. Μας μεταφέρει πίσω στην πετρελαϊκή κρίση των δεκαετιών του 1960 και του 1970. Αλλά τα smartphones, τα οποία πλέον έχουμε στην τσέπη μας, έχουν προσδώσει σε αυτό μια νέα δυνατότητα στη ζωή μας. Εφαρμογές όπως αυτή της Uber μπορούν άμεσα να συνδέσουν ανθρώπους που κατευθύνονται προς την ίδια κατεύθυνση την ίδια στιγμή. Οι επιβάτες μοιράζονται τη διαδρομή και το κόστος. Εχει αποδειχθεί ότι αυτό το μοντέλο αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για να περιοριστούν η συμφόρηση και η ρύπανση του περιβάλλοντος. Στους πρώτους επτά μήνες του 2016, το uberPOOL μείωσε την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα κατά 55.560 τόνους, εξοικονομώντας περισσότερα από 23 εκατ. λίτρα καυσίμων.
Μακροπρόθεσμα συζητάμε για την παροχή ενός βιώσιμου εναλλακτικού μοντέλου στη θέση της ιδιοκτησίας αυτοκινήτου. Οταν η μετάβαση μέσα στην πόλη είναι φθηνότερη και ευκολότερη από το να αναζητήσεις τα κλειδιά σου, τον προορισμό σου, το αυτοκίνητό σου και χώρο για πάρκινγκ, για ποιο λόγο να ασχολείσαι με το να έχεις δικό σου αυτοκίνητο;
Τα αυτοκινούμενα οχήματα θα βοηθήσουν τις πόλεις να κινηθούν γρήγορα προς ένα τέτοιο μέλλον. Ενα μέλλον στο οποίο θα υπάρχει περισσότερος χώρος για πάρκα, σχολεία, κατοικίες και λιγότερη συμφόρηση.
Μελέτη του ΟΟΣΑ, για παράδειγμα, αποκάλυψε ότι θα μπορούσαν να μειώσουν τον αριθμό των αυτοκινήτων στους δρόμους κατά 90% ή και περισσότερο. Τα αυτοκινούμενα οχήματα θα βελτιώσουν επίσης σε σημαντικό βαθμό την ασφάλεια στους δρόμους. Πάνω από 1,3 εκατ. άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους σε αυτοκινητικά δυστυχήματα, τα περισσότερα λόγω ανθρωπίνου λάθους. Πρόκειται για μια τραγωδία, στην επίλυση της οποίας μπορεί η τεχνολογία να βοηθήσει.
Ενα καλύτερο μέλλον ανοίγεται μπροστά μας. Εχουμε τις τεχνολογικές λύσεις. Τώρα απλώς χρειαζόμαστε ένα νομοθετικό πλαίσιο που θα αντιμετωπίσει με ρεαλισμό και ευελιξία τα δεδομένα, ώστε μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε κάθε δυνατότητα. Οι σημερινοί, παρωχημένοι και ξεπερασμένοι, κανόνες αποτρέπουν τις κοινές διαδρομές σε πολλές χώρες. Μια σύγχρονη πόλη η οποία υιοθετεί λύσεις κοινής μετακίνησης είναι μια πόλη όπου οι πολίτες θα σπαταλούν λιγότερο χρόνο στην κίνηση ή στην αναζήτηση μιας θέσης στάθμευσης. Μια πόλη όπου οι πολίτες θα χρησιμοποιούν λιγότερο από το διαθέσιμο εισόδημά τους για αυτοκίνητο ή για μετακινήσεις. Εντέλει μια πόλη που ζει και αναπνέει ευκολότερα.
* Ο Travis Kalanick είναι διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της Uber.