Τα πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν πως η οικονομία της Ευρωζώνης θα εξακολουθήσει να αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό κοντά στο 1,5% στο προβλεπτό μέλλον. Τη μικρή υποχώρηση της ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του 2016 αναμένεται να διαδεχθεί επιστροφή στην τάση του 1,5%, καθώς θα αυξηθεί λίγο η παγκόσμια ζήτηση και θα υποχωρήσουν τα πολιτικά ρίσκα στην Ευρωζώνη.
Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις μας, τότε η ΕΚΤ πιθανότατα θα ανακοινώσει τον Δεκέμβριο την επέκταση των μηνιαίων αγορών ομολόγων ύψους 80 δισ. ευρώ κατά τρεις με έξι μήνες πέρα από τον Μάρτιο του 2017. Περιμένουμε πως η ΕΚΤ θα αρχίσει να μειώνει το ύψος των μηνιαίων αγορών στο δεύτερο μισό του 2016 και ότι ο Μάριο Ντράγκι θα αρχίσει να αυξάνει, επιφυλακτικά, τα επιτόκια δανεισμού λίγο πριν από τη λήξη της θητείας του τον Οκτώβριο του 2019.
Το καλό νέο είναι πως η Ευρωζώνη δεν έχει να φοβηθεί πολλά από το Brexit. Το επιχειρηματικό κλίμα βελτιώνεται τόσο στη Βρετανία όσο και στην Ευρωζώνη μετά την πρόσκαιρη υποχώρησή του αμέσως μετά το βρετανικό δημοψήφισμα. Βραχυπρόθεσμα, αν δεν επιδεινωθεί σημαντικά η ζήτηση από τη Βρετανία, οι απώλειες που θα υποστεί η Ευρωζώνη από πιθανή μείωση των εισαγωγών από τη Βρετανία θα πρέπει να παραμείνουν μικρές. Μακροπρόθεσμα, η Ευρωζώνη θα χάσει κάποιες ευκαιρίες για εξαγωγή προϊόντων και υπηρεσιών στη Βρετανία, καθώς αυτή θα χάσει τη θέση της ως βασική πύλη εισόδου στην κοινή ευρωπαϊκή αγορά. Αυτές οι απώλειες θα αντισταθμιστούν από τη μεταφορά κάποιων θέσεων εργασίας από τη Βρετανία στην Ε.Ε., όπως και κάποιων επενδύσεων. Η νομισματική πολιτική της Ευρωζώνης παραμένει πολύ χαλαρή. Η λιτότητα έχει τελειώσει παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματα σε κάποιες χώρες. Στη διάρκεια του 2015, η δημοσιονομική πολιτική της Ευρωζώνης ήταν ουδέτερη, ενώ μετατράπηκε σε ελαφρώς επεκτατική, κατά 0,2%, στη διάρκεια του 2016. Αυτό θα συνεχιστεί και το 2016 με μικρή ενίσχυση χάρη στις εκλογές σε Γαλλία, Ολλανδία και σε Γερμανία.
Στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ πιθανότητα θα αναγκαστεί να αναθεωρήσει ελαφρώς προς το χειρότερο τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη το 2016 και το 2017, αν ο τριμηνιαίος ρυθμός ανάπτυξης υποχωρήσει κάτω από το 0,4%, όπως προβλέπουμε. Ακόμη όμως και αν η ΕΚΤ αναθεωρήσει την πρόβλεψη για τον πληθωρισμό το 2018 από το 1,6% στο 1,5%, η αλλαγή θα είναι αμελητέα. Οι μικρές αλλαγές στην πρόβλεψη για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό συν η προσδοκία πως θα απαιτηθούν λίγο περισσότερο από δύο έτη μέχρι η ΕΚΤ να πλησιάσει και πάλι τον στόχο για πληθωρισμό κοντά στο 2% πιθανότητα δικαιολογούν την επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μετά τον Μάρτιο του 2017 κατά τρεις με έξι μήνες. Στην προσπάθειά της να βρει ομόλογα τα οποία θα μπορεί να αγοράσει, η ΕΚΤ πιθανότατα θα προχωρήσει σε αλλαγές τεχνικής φύσεως στα κριτήρια με τα οποία επιλέγει τα ομόλογα που αγοράζει. Ωστόσο, δεν θα αναγκαστεί να συμπεριλάβει στις αγορές της περιουσιακά στοιχεία όπως ομόλογα που έχουν εκδώσει τράπεζες ή μετοχές. Περιμένουμε πως η ΕΚΤ θα αρχίσει να μειώνει το ύψος των μηνιαίων αγορών ομολόγων στο δεύτερο μισό του 2017. Καθώς δεν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις, η ΕΚΤ έχει το περιθώριο να μειώσει πολύ σταδιακά το ύψος των μηνιαίων αγορών ομολόγων.
Οι απειλές για την οικονομική προοπτική της Ευρωζώνης είναι προφανείς. Σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ, στην Κίνα ή σε άλλες σημαντικές αναδυόμενες αγορές θα έπλητταν σκληρά τις εξαγωγικές οικονομίες του πυρήνα της Ευρωζώνης. Ακόμη περισσότερο που υπάρχουν σημαντικά πολιτικά ρίσκα τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη. Ευτυχώς τα ρίσκα είναι απλώς ρίσκα. Πολύ συχνά δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα ή καθίστανται διαχειρίσιμα αν οι αγορές έχουν την ευκαιρία να τα συζητήσουν αρκετό χρονικό διάστημα νωρίτερα.
* Επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.