Πριν από 20 χρόνια, στη Γερμανία ο νόμος που ρύθμιζε τα ωράρια εργασίας των καταστημάτων ήταν πολύ αυστηρός. Οι φούρνοι απαγορεύονταν να ανοίξουν την Κυριακή για να πουλήσουν φρέσκα ψωμάκια και τα σούπερ μάρκετ έκλειναν ακριβώς στις 6.30 μ.μ., όπως αναφέρει η Deutsche Welle. Αυτά ανήκουν, πλέον, στο παρελθόν. Η αλλαγή ήρθε την 1η Νοεμβρίου 1996. Με την τροποποίηση της νομοθεσίας τα καταστήματα μπορούσαν να μένουν ανοιχτά τις καθημερινές έως τις 8 το βράδυ και το Σάββατο έως τις 4 το μεσημέρι. Σήμερα, ακόμη και φρέσκα ψωμάκια μπορεί κανείς, πλέον, να αγοράσει τις Κυριακές. Τότε έπρεπε να πάει σε πρατήριο βενζίνης.
Απασχόληση
Εμπειρογνώμονες ισχυρίζονται ότι με την απελευθέρωση δεν αυξήθηκαν οι θέσεις εργασίας, ενώ η αλλαγή στο ωράριο είχε τότε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις. Στη Βόννη 50.000 πωλητές διαδήλωσαν εναντίον του νόμου, που προωθούσε κυρίως ο τότε υπουργός Οικονομίας, Γκίντερ Ρέξροντ. Επιστήμονες έκαναν λόγο για «ξεπούλημα του ωραρίου εργασίας» και προειδοποιούσαν για «απόρριψη από την κοινωνία». Ακόμη και οι πελάτες αποδέχθηκαν στην αρχή με δισταγμό τη νέα ρύθμιση. Παρ’ όλα αυτά, η απελευθέρωση του ωραρίου είχε πάρει τον δρόμο της και δεν μπορούσε να σταματήσει. Το 2003 παρατάθηκε το ωράριο του Σαββάτου έως τις 8 το βράδυ. Με τη μεταρρύθμιση του ομοσπονδιακού συστήματος μετατέθηκε η νομοθετική αρμοδιότητα στον συγκεκριμένο τομέα από την ομοσπονδία στα κρατίδια, κι αυτό έδωσε νέα ώθηση στην απελευθέρωση του ωραρίου.
Σήμερα στα περισσότερα κρατίδια τα καταστήματα μπορούν να είναι ανοικτά 24 ώρες, επισημαίνει η DW. Εντούτοις, υπάρχουν και περιορισμοί. Για παράδειγμα, στη Βαυαρία τα μαγαζιά κλείνουν απαρεγκλίτως στις 8 το βράδυ. Στους πεζοδρόμους των μεγαλουπόλεων το παρατεταμένο ωράριο εφαρμόζεται κυρίως από πολυκαταστήματα και σούπερ μάρκετ. Συχνά κλείνουν και πέραν των οκτώ στις 9 μ.μ. ή ακόμη και στις 10 η ώρα το βράδυ.
Απολογισμός
Παρά τις μεταρρυθμίσεις, ο απολογισμός που κάνει σήμερα η Εμπορική Ενωση Γερμανίας (HDE) στο θέμα του ωραρίου πέρασε από την ευφορία στον ρεαλισμό. «Η αύξηση του τζίρου που περιμέναμε δεν ήρθε», ομολογεί ο Στέφαν Γκεντ, «αλλά οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν τα ψώνια τους χωρίς στρες». Αμφιλεγόμενο παραμένει και το εάν το μεγαλύτερο ωράριο έχει συμβάλει στην αύξηση των θέσεων εργασίας. «Ναι», υποστηρίζει η HDE. «Οχι», λέει το συνδικάτο Verdi. «Οι μεγαλόπνοες υποσχέσεις για τόνωση της απασχόλησης δεν επαληθεύτηκαν», υποστηρίζει η εκπρόσωπος του Verdi Εύα Φέλπελ.
Η αύξηση του διαδικτυακού εμπορίου, που δεν έχει χρονικό προσδιορισμό, πυροδότησε νέα διαμάχη για το ωράριο. Ο διευθυντής του HDE Στέφαν Γκεντ υποστηρίζει ότι οι καταστηματάρχες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να κρατούν ανοιχτά τα μαγαζιά τους όλο το 24ωρο. «Πρέπει να μπορούν να το αποφασίζουν μόνοι τους, όπως και το πόση έμφαση θα δώσουν στο διαδικτυακό εμπόριο». Την ίδια άποψη υποστηρίζει και ο εμπειρογνώμων σε θέματα μάρκετινγκ Μάρτιν Φάσναχτ από την Οικονομική Σχολή WHU. «Με τη νικηφόρα προέλαση του εμπορίου, μέσω Διαδικτύου, έγινε ακόμη πιο επιτακτική η ευελιξία στα ωράρια». Η εκπρόσωπος του Verdi έχει άλλη άποψη, όπως αναφέρει, τέλος, η DW: «Δεν πιστεύουμε ότι η ακόμα μεγαλύτερη παράταση του ωραρίου αποτελεί τη σωστή απάντηση στο Ιντερνετ».