Μετά τη μεγάλη πτώση που σημειώθηκε στις διεθνείς αγορές τις πρώτες ώρες της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών των ΗΠΑ, υπήρξε τελικά εξομάλυνση. Σε κάθε περίπτωση, η διάρκεια και ο βαθμός της αναστάτωσης των αγορών θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα θέσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τις προτεραιότητες της κυβέρνησής του στο μέτωπο της οικονομικής πολιτικής και πόσο άμεσα θα αποφασίσει τον διορισμό των έμπιστων ανθρώπων του σε θέσεις-κλειδιά.
Οι παράγοντες των αγορών θα αναζητούν γρήγορα τα σημάδια που θα δείχνουν ότι η λογική υπερισχύει στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής. Επειτα από μια αλλοπρόσαλλη, κακόγουστη και απρόβλεπτη εκστρατεία, θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να αλλάξει το κλίμα δυσπιστίας που κυριαρχεί στις αγορές. Από την άλλη πλευρά, αν η νέα κυβέρνηση των Ρεπουμπλικανών μετατρέψει ορισμένες προτάσεις του κ. Τραμπ για την ανάπτυξη σε νομοθετικές προτάσεις –όπως η μεταρρύθμιση του φορολογικού καθεστώτος των επιχειρήσεων, η χαμηλή φορολόγηση για τα επαναπατρισμένα κεφάλαια των επιχειρήσεων και η στελέχωση ειδικών ομάδων για την ενίσχυση των οικονομικών επιδόσεων της χώρας–, θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις αγορές.
Ορισμένοι κλάδοι της οικονομίας θα «αντιδράσουν»
διαφορετικά από άλλους. Ενδεικτικά, στον κλάδο της ενέργειας αναμένεται ανακατανομή πόρων σε «παραδοσιακούς» τομείς, δηλαδή στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο, αντί σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Ο κ. Τραμπ έχει, επίσης, προτείνει τη διοχέτευση και τη διαχείριση πόρων σε πολιτειακό επίπεδο και όχι από την Ουάσιγκτον.
Επιπροσθέτως, οι εταιρείες μεταποίησης σε βασικά προϊόντα θα επωφελούνταν από τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος φορολόγησης των επιχειρήσεων, όπου περιλαμβάνονται η μείωση των συντελεστών, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και οι φοροαπαλλαγές από το κόστος των επενδύσεων. Τα πλεονεκτήματα, όμως, αυτής της πολιτικής μπορεί να αντισταθμιστούν από τη στάση που πιθανώς να τηρήσει η νέα κυβέρνηση στο παγκόσμιο εμπόριο και το αρνητικό κλίμα που, ενδεχομένως, να δημιουργήσει. Ακόμη και ένα ελεγχόμενο από τους Ρεπουμπλικανούς Κογκρέσο θα απαιτούσε να μην επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός με μεγαλύτερο έλλειμμα – παράγοντα που θα επηρεάσει τις πιθανότητες να ψηφιστούν νέοι φόροι.
Η κατάσταση περιπλέκεται για τον ασφαλιστικό κλάδο αλλά και γι’ αυτόν της υγείας. Για να αποσυρθεί το Affordable Care Act, ευρέως γνωστό ως Obamacare, θα πρέπει η νέα κυβέρνηση να παρουσιάσει ένα εναλλακτικό σχέδιο, που να είναι εφαρμόσιμο. Μια οφθαλμοφανής αλλαγή, που υποστηρίζουν και τα δύο κόμματα, θα ήταν νομιμοποίηση του ανταγωνισμού των ασφαλιστικών εταιρειών μεταξύ διαφορετικών πολιτειών. Είναι, όμως, σημαντικό να τονιστεί ότι το Obamacare δεν θα ανακληθεί. Στον τομέα της ψυχαγωγίας, των ξενοδοχείων και της εστίασης επικρατεί προβληματισμός από τις προτάσεις του κ. Τράμπ κατά των μεταναστών. Αν επανέλθει το κλίμα αναστάτωσης που σημειώθηκε στις αγορές τις πρώτες ώρες της εκλογής του κ. Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, είναι πολύ πιθανό να αναβάλει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) την αύξηση των επιτοκίων. Προ των εκλογών, οικονομικοί αναλυτές θεωρούσαν πως μια αύξηση ήταν πολύ πιθανή λόγω των θετικών στοιχείων για την πορεία της οικονομίας και ιδιαίτερα για την απασχόληση. Αν, όμως, επιδεινωθεί το κλίμα, τότε η Fed μπορεί να αλλάξει πολιτική. Σημειωτέον ότι τα χρηματιστήρια εμφάνιζαν απώλειες και την εβδομάδα προ των εκλογών. Το δολάριο κινδυνεύει να εξασθενήσει έναντι των υπόλοιπων ισχυρών νομισμάτων, αλλά όχι έναντι του μεξικανικού πέσο, εάν υπερισχύσει η σύγχυση και όχι η λογική στην οικονομία.
* Επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank για τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τη Νότια Αμερική.