Στήριξη στην Κομισιόν και στα θετικά σημάδια από την οικονομία βρίσκει ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι ενόψει του δημοψηφίσματος, στις αρχές Δεκεμβρίου, για τη συνταγματική αναθεώρηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica, η Κομισιόν δεν θα εκδώσει σήμερα, όπως είναι προγραμματισμένο, οριστική γνώμη για τον ιταλικό προϋπολογισμό, αλλά θα ζητήσει επιπλέον διευκρινίσεις για τις δαπάνες σχετικά με την αποκατάσταση των ζημιών που έχουν προξενήσει οι σεισμοί και η αντιμετώπιση του προσφυγικού κύματος. Ετσι η Κομισιόν θα εκδώσει την τελική απόφασή της στις αρχές του 2017, σχετικά με το αν η Ιταλία παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Μέχρι σήμερα είναι σαφής η προσπάθεια της Κομισιόν να μη στριμώξει τον κ. Ρέντσι πριν από το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου. Προ εβδομάδων ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, είχε πει σε στενούς συνεργάτες του ότι «αν αποτύχει ο Ρέντσι, αποτυγχάνει η Ευρώπη». Ωστόσο την περασμένη εβδομάδα κατέστη σαφές ότι η Κομισιόν θεωρεί πως η Ρώμη παραβιάζει τους ευρωπαϊκούς κανόνες όταν οι Βρυξέλλες δημοσίευσαν τις εξαμηνιαίες προβλέψεις για την οικονομία των 28 κρατών-μελών. Σύμφωνα με την Κομισιόν, το ονομαστικό δημοσιονομικό έλλειμμα της Ιταλίας θα παραμείνει στο 2,4% του ΑΕΠ το 2017 και θα αυξηθεί στο 2,5% το 2018. Τον περασμένο Μάιο, η ιταλική κυβέρνηση είχε υποσχεθεί μείωση του ελλείμματος στο 1,8% του ΑΕΠ το 2017. Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα στο διαρθρωτικό έλλειμμα (δεν υπολογίζονται οι επιπτώσεις του οικονομικού κύκλου και εφάπαξ μέτρα), το οποίο αυξάνεται σταθερά από το 2014, και το 2017 αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,2% από 1,6% το 2016. Ο κ. Ρέντσι μπορεί να διαμαρτύρεται ότι με τη λιτότητα δεν γίνεται τίποτα, ωστόσο αυτοί είναι οι κανόνες του Δημοσιονομικού Συμφώνου. Στη χειρότερη περίπτωση, η Κομισιόν θα μπορούσε να απορρίψει τον ιταλικό προϋπολογισμό και να ζητήσει αλλαγές.
Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας κατά 0,3% το τρίτο τρίμηνο αποτελεί καλό νέο για τον πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα παραιτηθεί σε περίπτωση που χάσει το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου για την αφαίρεση εξουσιών από τη Γερουσία. Συνήθως είναι η ιταλική οικονομία αυτή που «φρενάρει» την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, το τρίτο τρίμηνο του 2016 ήταν η Γερμανία, η οικονομία της οποίας αναπτύχθηκε μόλις κατά 0,2%, εξαιτίας της πτώσης των εξαγωγών, πτώση που ίσως να συνδέεται με το Brexit. Στη Γερμανία, αντίθετα, ο ρυθμός ανάπτυξης 0,2% που κατέγραψε το τρίτο τρίμηνο είναι ο χαμηλότερος εδώ και ένα έτος, ενώ το δεύτερο τρίμηνο η οικονομία είχε αναπτυχθεί με τριμηνιαίο ρυθμό 0,4%. Ο πρόεδρος της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, Γενς Βάιντμαν, δήλωσε προ ημερών ότι η «έντονη πολιτική αβεβαιότητα», που οφείλεται στην εκλογή Τραμπ, θα επιδεινώσει τις αναπτυξιακές προοπτικές, ιδίως εάν οι ΗΠΑ ακολουθήσουν πολιτική προστατευτισμού. Σύμφωνα με το οικονομικό ινστιτούτο Ifo του Μονάχου, εάν υπάρξουν υψηλοί δασμοί στις εισαγωγές, το γερμανικό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 0,6% ή κατά 19 δισ. ευρώ. Η δε αμερικανική οικονομία θα έχει μικρότερη παραγωγή μέχρι και κατά 9,6% του ΑΕΠ.
Είναι αμφίβολο κατά πόσον η ανάπτυξη το τρίτο τρίμηνο έχει γίνει αισθητή από τους Ιταλούς, αν και τα νέα είναι σίγουρα ενθαρρυντικά για τον Ιταλό πρωθυπουργό. Σε ετήσια βάση, η ιταλική οικονομία είχε αναπτυχθεί το τρίτο τρίμηνο κατά μόλις 0,9%, ποσοστό που είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην Ευρωζώνη έπειτα από αυτό της Λετονίας. Η βιομηχανική παραγωγή έχει επιβραδυνθεί το τελευταίο διάστημα, σημάδι που δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό.
Οπως επισημαίνεται στον διεθνή Τύπο, επί Ρέντσι η ιταλική οικονομία έχει επιστρέψει στην ανάπτυξη, ωστόσο με ρυθμό τόσο χαμηλό ώστε η ανεργία παραμένει στο 11,7%, δηλαδή πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. «Ο Ρέντσι μπορεί σίγουρα να ισχυριστεί ότι η οικονομία τα πηγαίνει αρκετά καλά, κάτι που οφείλεται και στην πολιτική της κυβέρνησής του», λέει στο Bloomberg η οικονομολόγος Ραφαέλα Τενκόνι, ιδρύτρια της εταιρείας συμβούλων ADA στο Λονδίνο. «Ωστόσο είναι απίθανο να αλλάξουν ριζικά άποψη οι ψηφοφόροι, οι οποίοι θεωρούν ότι η οικονομία είναι στάσιμη», συμπληρώνει.