Ακόμα και τη Γερμανία έπληξε η «μάστιγα» των χρεωμένων νοικοκυριών και καταναλωτών, παρότι οι κάτοικοί της φημίζονται για τη συνετή διαχείριση των οικονομικών τους – ο βασικός λόγος υπερχρέωσης δεν είναι η σπάταλη ζωή αλλά οι ευρύτερες οικονομικές συνθήκες. Οπως επισημαίνει σε άρθρο της η Deutsche Welle, αυξάνονται τα περιστατικά με απλήρωτες αποδείξεις και διόγκωση χρεών. Τα σοβαρότερα προβλήματα υπερχρέωσης εντοπίζονται στις νεότερες ηλικίες αλλά και στους μεσήλικες. Εντούτοις, και οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας αντιμετωπίζουν πλέον πρόβλημα λόγω των χαμηλών συντάξεων που εισπράττουν.
Επαχθές φορτίο
Συγκεκριμένα, ένας στους δέκα Γερμανούς αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω χρέους – αυτό αποτελεί εκτίμηση της ιδιωτικής εταιρείας οικονομικών στατιστικών στοιχείων Creditreform. Το φαινόμενο εντοπίζεται κυρίως σε άτομα νεότερης ηλικίας καθώς και σε ανθρώπους της μέσης ηλικίας. Kαταδεικνύεται πως στη Γερμανία 6,85 εκατ. άνθρωποι έχουν χρέη, δηλαδή είναι 131.000 περισσότεροι απ’ ό,τι το 2015. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, η μεγαλύτερη αύξηση χρέους (16,4%) παρατηρείται σε πολίτες άνω των 70 ετών. Το ποσοστό τους επί του συνόλου μπορεί να είναι μόλις το 1,3%, οι ειδικοί, ωστόσο, προειδοποιούν ότι ολοένα και πιο πολλοί είναι οι ηλικιωμένοι που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις οφειλές τους. Οπως επισημαίνει για το θέμα η καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Ντούισμπουργκ – Εσεν, Ούτε Κλέμερ, ειδική σε ζητήματα υπερχρέωσης στην τρίτη ηλικία, «η τάση είναι σαφώς ανοδική και οφείλεται κυρίως στις ολοένα και χαμηλότερες καταβαλλόμενες συντάξεις, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη αύξηση των ενοικίων».
Το φαινόμενο της φτώχειας στην τρίτη ηλικία, στο πλαίσιο της Γερμανίας, απειλεί ως επί το πλείστον πρώην ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρηματίες που είδαν την επιχείρησή τους να χρεοκοπεί. Επιπλέον, απειλεί και νοικοκυρές που είτε δεν λαμβάνουν σύνταξη είτε δεν έχουν αποταμιεύσεις, εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Αντόνιο Μπρέτσναϊντερ που εργάζεται στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Ντίσελντορφ. Επιπροσθέτως, ο κ. Μπρέτσναϊντερ παρατηρεί ότι όσοι έζησαν σπάταλα είναι λιγότεροι από αυτούς που αντιμετωπίζουν σήμερα πρόβλημα χρέους. Σε πολλές περιπτώσεις, το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι οι άνθρωποι της μέσης ηλικίας προβαίνουν σε έναν μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό για το μέλλον τους. Ωστόσο, όσοι και όσες βρίσκονται σήμερα στα 50 τους και έχουν οικονομικά προβλήματα εκτιμάται πως είναι πολύ πιθανόν να αντιμετωπίσουν θέμα υπερχρέωσης και ως συνταξιούχοι. Σύμφωνα με τον Αντόνιο Μπρέτσναϊντερ, «το φαινόμενο της υπερχρέωσης επιδεινώνεται εξαιτίας της έλλειψης συμβουλευτικών υπηρεσιών για πολίτες με καταναλωτικά χρέη». Σύμφωνα με την εκτιμήσεις του, στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν πρώην οικονομικοί μετανάστες και οι «χαμένοι» της γερμανικής επανένωσης.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα χρέους εντοπίζεται, πάντως, σε όσους είναι από 30 μέχρι 39. Σχεδόν το 20% των Γερμανών σε αυτήν την ηλικία είναι υπερχρεωμένο. Η Creditreform διαπιστώνει, ωστόσο, πτωτική τάση στο πρόβλημα χρέους που αντιμετωπίζουν όσοι είναι κάτω από 30. Αυτή η θετική εξέλιξη οφείλεται στις επιτυχίες που έχουν σημειωθεί στη μάχη που έχει δοθεί κατά της υπερχρέωσης. Το ποσοστό των υπερχρεωμένων νέων μειώθηκε στη διάρκεια του 2016 κατά 1,7% και διαμορφώθηκε στο 14,5%.
Ωστόσο, οι εκτιμήσεις της Creditreform για το μέλλον είναι απαισιόδοξες. Παρά τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας στη Γερμανία και τη γενικότερα καλή οικονομική κατάσταση, θεωρεί δεδομένη την αύξηση του αριθμού των πολιτών που θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα χρέους.
Ιρλανδία
Aντίθετα με όσα συμβαίνουν στη Γερμανία, στην Ιρλανδία τα τελευταία οκτώ χρόνια το χρέος των νοικοκυριών αποκλιμακώνεται σταθερά. Ωστόσο, το χρέος κατά το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου έδειξε να μειώνεται με τον πιο αργό ρυθμό που έχει καταγραφεί από το 2008. Ουσιαστικά τα επίπεδά του δεν μεταβλήθηκαν. Παρέμειναν περίπου στα 148,4 δισ. ευρώ, καθώς μειώθηκε λιγότερο από 200 εκατ. ευρώ, εν συγκρίσει με το χρέος των νοικοκυριών το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας, το χρέος των νοικοκυριών ως αναλογία επί του διαθέσιμου εισοδήματος περιορίστηκε από το 151,3% στο 150,4%. Παράλληλα, το τρίμηνο Απριλίου – Ιουνίου ο πλούτος των ιρλανδικών νοικοκυριών αυξήθηκε 0,9%, στα 633,9 δισ. ευρώ, χάρη στην αύξηση των χρηματοπιστωτικών περιουσιακών στοιχείων και ακινήτων. Ο κατά κεφαλήν πλούτος των νοικοκυριών διαμορφώνεται πλέον στα 135.622 ευρώ. Η Ιρλανδία παραμένει η τέταρτη πιο χρεωμένη χώρα της Ε.Ε., με βάση την αναλογία χρέους των νοικοκυριών επί του διαθέσιμου εισοδήματος, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται η Σουηδία.