Το ρευστό χρήμα ζει και βασιλεύει και εξακολουθεί να κυριαρχεί στις συναλλαγές, διαψεύδοντας όσους έσπευσαν να προεξοφλήσουν την αντικατάστασή του από τις πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες ή τα ψηφιακά νομίσματα όπως το bitcoin. Το συμπέρασμα προκύπτει από μελέτη που δημοσιεύει το Bloomberg και την οποία εκπόνησε ομάδα ερευνητών μεταξύ 18.000 καταναλωτών σε επτά χώρες: Αυστραλία, Αυστρία, Καναδά, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και ΗΠΑ. Οπως επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, «μάλλον ήταν υπερβολικοί όσοι βιάστηκαν να μιλήσουν για τον θάνατο των μετρητών», έστω κι αν γίνεται χρήση του ηλεκτρονικού χρήματος σε όλο τον κόσμο.
Μπορεί η κεντρική τράπεζα της Σουηδίας να εκπονεί μελέτη με στόχο τη δημιουργία δικού της ψηφιακού νομίσματος στο πρότυπο του bitcoin, αλλά η αξία του δολαρίου και του ευρώ που κυκλοφορούν έχει διπλασιαστεί από το 2005. Σήμερα φτάνει σε 1,48 τρισ. δολάρια και 1,1 τρισ. ευρώ, αντίστοιχα. Είναι γεγονός ότι στις περισσότερες από τις επτά χώρες της έρευνας το ποσοστό των μετρητών σε κυκλοφορία ως προς το ονομαστικό ΑΕΠ μειωνόταν εδώ και μερικές δεκαετίες, μέχρι τουλάχιστον και τη δεκαετία του 1980 και τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Εκτοτε, όμως, τα ποσοστά κυκλοφορίας των μετρητών παρέμειναν στάσιμα και σε ορισμένες χώρες αυξήθηκαν. Τα μέρη όπου αυξήθηκε περισσότερο η κυκλοφορία μετρητών είναι οι ΗΠΑ και η Ευρωζώνη, καθώς είναι μεγάλη η ζήτηση από ξένους για δολάρια και ευρώ. Οι συντάκτες της έρευνας επισημαίνουν ότι ειδικότερα στις ΗΠΑ, τουλάχιστον, η πρόσφατη αύξηση στην κυκλοφορία των μετρητών ενδέχεται να αντανακλά εν μέρει και τη διατήρηση των επιτοκίων του δολαρίου σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα.
Τα ποσοστά χρήσης των μετρητών για πληρωμές κυμαίνονται από το 46% έως και το 82% του συνόλου των πληρωμών. Εν ολίγοις, σε όλες τις χώρες της έρευνας οι καταναλωτές χρησιμοποιούν τα μετρητά περισσότερο από τα άλλα είδη πληρωμών. Καταγράφονται σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών, καθώς η Γερμανία και η Αυστρία είναι οι χώρες με την πιο εκτεταμένη χρήση μετρητών. Η αξία των συναλλαγών που διεκπεραιώνονται με ρευστό χρήμα στις δύο παραπάνω χώρες υπερβαίνει το 50%, επειδή οι Γερμανοί και οι Αυστριακοί προτιμούν τα μετρητά ακόμη και για πληρωμές μεγάλων ποσών. Την ίδια στιγμή, στη Γαλλία, στις ΗΠΑ και στον Καναδά, η αξία των συναλλαγών που διεκπεραιώνονται με μετρητά δεν υπερβαίνει το 25% της συνολικής αξίας των πληρωμών. Οπως, πάντως, επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, αιτία είναι απλώς ότι οι καταναλωτές προτιμούν να τα χρησιμοποιούν όταν πρόκειται να πληρώσουν μικρά ποσά. Ως ποσοστό επί των συναλλαγών και όχι επί της αξίας τους, η χρήση των μετρητών στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύει το 46% του συνόλου των συναλλαγών. Από τις συναλλαγές που πραγματοποιούν οι Αμερικανοί, το 26% γίνεται με χρεωστικές κάρτες και το 19% με πιστωτικές.
Στις πέντε από τις επτά χώρες της έρευνας, οι καταναλωτές κρατούν, συνήθως, πάνω τους γύρω στα 30 δολάρια. Γερμανοί και Αυστριακοί, αντιθέτως, κρατούν πολύ περισσότερα. Με εξαίρεση τις ΗΠΑ, ένας παράγοντας που επηρεάζει τις πληρωμές με κάρτες είναι η ηλικία, καθώς οι μεγαλύτεροι άνθρωποι τείνουν περισσότερο να χρησιμοποιούν μετρητά. Από τους πολίτες των επτά χωρών όπου έγινε η έρευνα, μόνον οι Ολλανδοί προτιμούν τις χρεωστικές κάρτες περισσότερο από τα μετρητά, και δικαιολογούν αυτήν τη στάση τους λόγω του ότι τους διευκολύνουν στις πληρωμές. Μεταξύ άλλων, η έρευνα συμπεραίνει ότι μέρος της «γοητείας» των μετρητών οφείλεται στο ότι είναι ανώνυμα, δεν ανιχνεύονται από την εφορία και, ως εκ τούτου, δεν φορολογούνται κατά τη χρήση τους. Επιπλέον, δίνουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να ελέγχουν σε πραγματικό χρόνο και χειροπιαστά τις δαπάνες τους. Ενδέχεται, επομένως, αυτό να εξηγεί το γεγονός ότι και στις επτά χώρες τα χαμηλότερα εισοδήματα έχουν την τάση να χρησιμοποιούν περισσότερο μετρητά.
Δεν είναι, πάντως, τυχαία η εσφαλμένη εντύπωση που έχει επικρατήσει ότι το ρευστό χρήμα πνέει τα λοίσθια και τείνει να καταργηθεί ως μέσον συναλλαγής. Οφείλεται στο ότι οι πιστωτικές κάρτες προσφέρουν ολοένα και περισσότερα δώρα. Η Ινδία απέσυρε 23 δισ. χαρτονομίσματα μεγάλης αξίας για να πατάξει τη φοροδιαφυγή και το bitcoin αντιμετωπίζεται ως η πιο πρόσφατη καινοτομία που θα επηρεάσει το μέλλον μας.