Ποια χώρα δείχνει πολύ πρόθυμη να υποστεί ταλαιπωρία και κακουχίες, ώστε να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της απέναντι στους ξένους ομολογιούχους της; Η Βενεζουέλα, η οποία λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, παρά το ότι φαίνεται παράδοξο: οι πολιτικοί της ηγέτες μάχονται τον καπιταλισμό επί χρόνια. Ωστόσο, το Καράκας εξακολουθεί να πληρώνει παρά τη δριμεία οικονομική κρίση, η οποία θα είχε αποτρέψει από τη διαδικασία των πληρωμών άλλες χώρες. Η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πόρους από την εξυπηρέτηση του χρέους για εισαγωγές των απολύτως αναγκαίων τροφίμων και φαρμάκων – αυτό την κάνει να ανησυχεί, μήπως οι αναμενόμενες αγωγές από τους ομολογιούχους τελικά της αφήσουν λιγότερα χρήματα για την κάλυψη ζωτικών αναγκών.
Ωστόσο, οι φόβοι αυτοί είναι υπερβολικοί. Ηδη η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το κόστος μιας κρατικής χρεοκοπίας. Αυτό δεν είναι άλλο από την αδυναμία πρόσβασης στις διεθνείς αγορές και τον περιορισμό των άμεσων ξένων επενδύσεων. Με την πτώχευσή της να φαίνεται αναπότρεπτη, η χώρα θα πρέπει να χειριστεί και όποιες άλλες επιπτώσεις ανακύψουν, στις οποίες είναι απίθανο να συμπεριληφθεί και η κατάσχεση των πετρελαιοφόρων της εν πλω. Η αναβολή της χρεοκοπίας της είναι δαπανηρή για την οικονομία και άδικη για τους μακροπρόθεσμους πιστωτές. Η κυβέρνηση έχει φθάσει σε ακραία σημεία για να την αποφύγει, πάντως. Λόγου χάριν, για να εξασφαλίσει μία αναβολή στην αποπληρωμή δόσεως 2,8 δισ. δολαρίων, ο κρατικός όμιλος πετρελαιοειδών PDVSA συγκατένευσε να αποπληρώσει ένα 20% επιπλέον στο ποσό και υποσχέθηκε ως εγγύηση το ήμισυ της αξίας του αμερικανικού διυλιστηρίου Citgo. Η αξία του, πάντως, υπερβαίνει κατά πολύ την αναχρηματοδότηση του χρέους. Αντίστοιχα και με στόχο να αποτρέψει μία αγωγή 769 εκατ. δολαρίων από τον καναδικό εξορυκτικό όμιλο Gold Reserve με αφορμή απαλλοτριώσεις, η κυβέρνηση όχι μόνο θα καλύψει πλήρως την αξίωση, αλλά και θα παραχωρήσει (στους Καναδούς) το 45% σε νέο όμιλο εξόρυξης – στην ουσία, θα καταβάλει τα διπλάσια.
Ορισμένοι ομολογιούχοι, προφανώς σκεπτόμενοι συμφεροντολογικά, επιμένουν ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να καταφύγει σε ακραία μέτρα για να ανταποκριθεί στις διεθνείς υποχρεώσεις της. Θα μπορούσε να πουλήσει τα τεράστια πετρελαϊκά της αποθέματα, τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Αρκεί να σκεφθούμε τι ακριβώς συνέβη στο Κονγκό. Τα επενδυτικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου Kensington, μία θυγατρική, δηλαδή, της Elliot Management, που επενδύει σε κρατικά ομόλογα, αγόρασε το μη εξυπηρετούμενο χρέος του για μερικά σεντ στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το 2005 η Kensington κατόρθωσε να κατασχέσει το «Nordic Ηawk», ένα πετρελαιοφόρο με φορτίο 39 εκατ. δολαρίων, και να αποδείξει πως προερχόταν από το Κονγκό παρά τις συντονισμένες προσπάθειες της χώρας να αποκρύψει την προέλευσή του.
Οι εξαγωγές πετρελαίου της Βενεζουέλας, οι οποίες σαφώς είναι πάρα πολύ μεγαλύτερες από εκείνες του Κονγκό, δεν μπορούν να κατασχεθούν επιτόπου. Αντιθέτως, με μια χρεοκοπία της χώρας θα ξεκινούσε ένα νομικού χαρακτήρα κυνηγητό της γάτας και του ποντικιού. Εάν οι πιστωτές αποπειραθούν να κατάσχουν πετρελαιοφόρα πλοία, τότε η Βενεζουέλα θα διασφαλίσει ότι, στο πλαίσιο των σχετικών συμβολαίων, το μεταφερόμενο πετρέλαιο ανήκε στον αγοραστή, προτού μεταφορτωθεί και το πλοίο αποπλεύσει. Εάν οι πιστωτές κυνηγήσουν αυτόν που πλήρωσε το πετρέλαιο, τότε η Βενεζουέλα θα διοχέτευε τα χρήματα σε άλλα κανάλια μέσω Κίνας. Επιπλέον, θα μπορούσε να πουλήσει περισσότερο πετρέλαιο μέσω των κοινοπραξιών της και με αποδέκτρια την Κίνα, ώστε να περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα.
Η διευθέτηση μιας χρεοκοπίας θα χρειαστεί χρόνια, όπως στην περίπτωση του Κονγκό, που πτώχευσε το 1985 και η επίτευξη συμφωνίας με την Kensigton έγινε το 2008. Με δεδομένη τη δεινή κατάσταση της Βενεζουέλας, ένα αμερικανικό δικαστήριο, το οποίο πιθανώς θα χειριστεί την υπόθεση, δεν θα λάβει κάποια μέτρα πρόωρης ανακούφισης των επενδυτικών κεφαλαίων. Στο μεσοδιάστημα η Βενεζουέλα θα εξοικονομήσει από τη μη καταβολή δόσεων σχεδόν 10 δισ. δολάρια και θα ξαναγεμίσει τα σούπερ μάρκετ. Αμβλύνοντας τις συνθήκες της καθημερινότητας, η κυβέρνηση θα μπορούσε να ενεργοποιήσει μεταρρυθμίσεις υπέρ της ανάπτυξης.