Μήπως οι Ηνωμένες Πολιτείες διαχειρίστηκαν εσφαλμένα την άνοδο της Κίνας; Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ πρέπει έως τις 15 Απριλίου να υποβάλει στο Κογκρέσο έκθεση για τις συναλλαγματικές πολιτικές των μεγαλύτερων εμπορικών εταίρων της χώρας. Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι να διαπιστώσει η αμερικανική ηγεσία ποιοι χειραγωγούν το νόμισμά τους, ώστε να γίνει φθηνότερο έναντι του δολαρίου και τα αντίστοιχα εξαγωγικά προϊόντα τους να καταστούν ελκυστικότερα στην αμερικανική αγορά. Ενδεχομένως, όταν ολοκληρωθεί η μελέτη των στοιχείων, το Κογκρέσο να επιλέξει τη λήψη αντιμέτρων. Βέβαια, είναι μάλλον δύσκολο αυτήν την εποχή να εντοπίσεις έναν οικονομολόγο στις Ηνωμένες Πολιτείες ο οποίος να πιστεύει ότι μπορεί να εμπίπτει στην περίπτωση αυτή η Κίνα. Το 2015 ψηφίστηκε νομοθεσία που θέτει τρία κριτήρια για να υπάρξουν εμπορικά αντίποινα. Πρέπει η δεδομένη χώρα να εμφανίζει σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα με τον υπόλοιπο κόσμο και με τις ΗΠΑ και, επιπλέον, να παρεμβαίνει κατ’ εξακολούθησιν στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ώστε να κατευθύνει κατά το δοκούν το νόμισμά της.
Βέβαια, το πλεόνασμα του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών της Κίνας με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αρκετά μεγάλο και φθάνει τα σχεδόν 350 δισ. δολάρια. Ωστόσο, το αντίστοιχο πλεόνασμά της ως προς τον υπόλοιπο κόσμο είναι πολύ πιο περιορισμένο στο 2,4% του ΑΕΠ της για το 2016. Το σημαντικότερο όλων στην υπόθεση των ισοτιμιών είναι ότι το Πεκίνο κάνει προσπάθειες να ενισχύσει το νόμισμα, όχι να το αποδυναμώσει. Από τα μέσα του 2014 έχει πουλήσει συναλλαγματικά διαθέσιμα άνω του ενός τρισ. δολαρίων για να στηρίξει το γουάν, όντας υπό συνθήκες πίεσης, λόγω της φυγής κεφαλαίων από επιχειρήσεις και καταναλωτές. Εν τω μεταξύ, ακόμα και ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος προεκλογικά είχε διακηρύξει ότι θα επιβάλει δασμούς 45% στις κινεζικές εισαγωγές, φαίνεται ότι αναδιπλώνεται – τουλάχιστον ως προς το σκέλος τού να δράσει άμεσα με κυρώσεις. Πάντως, όσο παρορμητικός κι αν φαίνεται ο Αμερικανός πρόεδρος, δεν είναι ο μόνος που διατηρεί τις επιφυλάξεις του για την Κίνα. Σήμερα, όπως παρατηρούν πολλοί αναλυτές, είναι γελοίο να χαρακτηρίσεις την Κίνα «χειραγωγό» του γουάν, αλλά μπορούσαν οι ΗΠΑ να το έχουν κάνει πολύ καιρό πριν.
Το διάστημα 2000 – 2014 η Κίνα εμπόδισε την άνοδο του γουάν για να έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και αγόρασε δολάρια, προσθέτοντας 4 τρισ. δολάρια στα συναλλαγματικά της διαθέσιμα. Οι αμερικανικές πολυεθνικές εισέρρεαν στην Κίνα, επωφελούμενες από την είσοδό της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (2001). Εως το 2007, το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τον κόσμο ανήλθε στο 10% του ΑΕΠ της, κάτι πρωτοφανές για τόσο μεγάλη οικονομία. Και το πλεόνασμα έναντι των ΗΠΑ ήταν εξίσου μεγάλο. Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ εμφάνιζαν έλλειμμα έναντι της Κίνας ίσο με το ένα τρίτο του συνολικού τους ελλείμματος με τον υπόλοιπο κόσμο. Ωστόσο, ουδέποτε οι ΗΠΑ εγκάλεσαν την Κίνα για χειραγώγηση του νομίσματός της. Αν το έκαναν, θα δυσχεραινόταν πάρα πολύ η πρόοδος σε άλλα δύσβατα πεδία των διμερών οικονομικών τους σχέσεων, και οι ΗΠΑ είχαν πολύ σοβαρότερα θέματα να διαχειριστούν. «Υπήρχαν άλλες διαστάσεις στην οικονομική πολιτική της Κίνας, οι οποίες είχαν μείζονα σημασία για τα οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα των ΗΠΑ», επισημαίνει ο Εσουάρ Πράσαντ, επικεφαλής του γραφείου για την Κίνα στο ΔΝΤ. Εκείνη την περίοδο, οι οικονομολόγοι διατείνονταν ότι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες της Κίνα δεν κοστίζουν πολύ για την Αμερική. Το 2007, η χώρα λειτουργούσε σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης, και το εμπορικό της έλλειμμα ήταν επειδή οι Αμερικανοί δεν αποταμίευαν επαρκώς και ήθελαν να καταναλώνουν πολύ. Εν κατακλείδι, η Κίνα το διάστημα 2005 – 2008 επέτρεψε στο γουάν να ενισχυθεί ελαφρώς και όταν ξέσπασε η κρίση προώθησε ένα τεράστιο πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας της, ενδυναμώνοντας την παγκόσμια ζήτηση.