Πώς θα ήταν, άραγε, ο κόσμος μας χωρίς μετανάστες; Σε αυτό το ενδιαφέρον ερώτημα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings, παίρνοντας ταυτόχρονα θέση στην πολιτική αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, παγκοσμίως, σχετικά με τους μετανάστες και την ενσωμάτωσή τους σε κοινωνίες του προηγμένου κόσμου. Η Fitch επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στη ρητορική περί οικονομικού προστατευτισμού που έχουν υιοθετήσει αρκετές ανεπτυγμένες χώρες. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, καθώς και ορισμένες άλλες χώρες της Ε.Ε., όπως η Ουγγαρία. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση της Fitch καταδεικνύουν ότι σε έναν κόσμο όπου οι μεταναστευτικές ροές κινούνται σε μηδενικά επίπεδα, θα υπάρξει:
• Μείωση του εργατικού δυναμικού.
• Πτώση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.
• Επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών.
H μείωση που θα επέλθει λόγω της συρρίκνωσης του εργατικού δυναμικού θα επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στα δημοσιονομικά των χωρών που θα επιδεινωθούν και λόγω των αυξημένων ελλειμμάτων στα ασφαλιστικά ταμεία.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι μακροχρόνιες προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης παρουσιάζουν αρκετές προκλήσεις, οι οποίες ενδέχεται να ενταθούν σε περίπτωση που μειωθεί η μετανάστευση. Ετσι, αν οι μεταναστευτικές ροές διατηρηθούν στα σημερινά επίπεδα, προβλέπεται ότι έως το 2050 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός στις πιο ανεπτυγμένες κοινωνίες παγκοσμίως, δηλαδή τα άτομα που θα απασχολούνται σε διαφόρους τομείς εργασίας, θα αυξηθεί κατά 26%. Σε έναν κόσμο που υπάρχουν μεταναστευτικές ροές, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί κατά 5%, ενώ, αν εξαλειφθούν οι μεταναστευτικές ροές, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί κατά 15%!
Δύο σενάρια
Οι αλλαγές που θα επέλθουν στα ποσοστά απασχόλησης του εργατικού δυναμικού έως το 2100 στις επτά πιο ανεπτυγμένες χώρες παγκοσμίως, υπολογίζονται με βάση δύο σενάρια:
Το πρώτο βασίζεται στην υπόθεση ότι τα υφιστάμενα επίπεδα των μεταναστευτικών ροών διατηρούνται στα ίδια επίπεδα έως το 2045-2050 και ότι θα περιοριστούν κατά το ήμισυ έως το 2095-2100.
Το δεύτερο σενάριο βασίζεται στην υπόθεση ότι το φαινόμενο των μεταναστευτικών ροών μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως τα αμέσως επόμενα χρόνια. Συνεπώς, αν ληφθούν υπ’ όψιν οι δύο παραπάνω εκτιμήσεις, οι πιο δραματικές αλλαγές έως το 2100 θα λάβουν χώρα στον Καναδά. Τα ποσοστά του οικονομικά ενεργού πληθυσμού παρουσιάζουν αύξηση 11%, αν οι μετανάστες κινηθούν αριθμητικά στα σημερινά επίπεδα. Αντιθέτως, αν ανακοπούν τα μεταναστευτικά κύματα προς τον Καναδά, το ποσοστό του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού μειώνεται σχεδόν κατά το ήμισυ, δηλαδή κατά 43%.
Στις ΗΠΑ, σε περίπτωση που εφαρμοστεί το πρώτο σενάριο, το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού θα παρουσιάσει αύξηση κατά 20%, ενώ σε περίπτωση επικράτησης του δεύτερου σεναρίου θα επέλθει μείωση αυτού του ποσοστού κατά 16%. Στη Βρετανία, όπου η μετανάστευση αποτελεί ακανθώδες ζήτημα, ενόψει της εκκίνησης των διαδικασιών εξόδου της χώρας από την Ε.Ε., τα ποσοστά του οικονομικά ενεργού πληθυσμού θα μειωθούν κατά 20% εάν εξαλειφθούν πλήρως οι μεταναστευτικές ροές. Στην αντίθετη περίπτωση, τα ποσοστά θα κινηθούν ανοδικά κατά 9%.