Οι κεντρικοί τραπεζίτες της Βρετανίας προκάλεσαν χθες ηλεκτροσόκ στις χρηματοπιστωτικές αγορές όταν έφτασαν ένα βήμα από το να αποφασίσουν την αύξηση του βασικού επιτοκίου δανεισμού, επικαλούμενοι την άνοδο του πληθωρισμού. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες πολλαπλασιάζονται τα στοιχεία που δείχνουν ότι η αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει το Brexit έχει αρχίσει να πλήττει σοβαρά τη βρετανική οικονομία.
Τα μέλη της Τράπεζας της Αγγλίας ψήφισαν χθες 5 – 3 υπέρ της διατήρησης του επιτοκίου δανεισμού στο 0,25%, ωστόσο το γεγονός πως τρεις κεντρικοί τραπεζίτες υποστήριξαν την αύξησή του αιφνιδίασε τους επενδυτές. Ο πρόεδρος της ΤτΑ Μαρκ Κάρνεϊ και ακόμα τέσσερα μέλη της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (MPC) ψήφισαν υπέρ της διατήρησης των επιτοκίων στα σημερινά επίπεδα. Μέχρι χθες, μόλις ένα μέλος της επιτροπής υποστήριζε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού.
Το αποτέλεσμα ήταν οι χρηματοπιστωτικές αγορές να δίνουν πλέον 50% πιθανότητες να αυξηθούν τα επιτόκια δανεισμού το επόμενο δωδεκάμηνο, από 20% πιθανότητες μέχρι χθες, σύμφωνα με δήλωση του Τζέισον Σίμσον, οικονομολόγου της Societe Generale στο Reuters. Βέβαια, πολλοί οικονομολόγοι εξακολουθούν να θεωρούν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει αύξηση των επιτοκίων δανεισμού τα επόμενα δύο χρόνια. Αρχικά, η λίρα ενισχύθηκε κατά σχεδόν ένα σεντ έναντι του δολαρίου, ωστόσο στη συνέχεια περιορίστηκε σημαντικά η άνοδός της, καθώς πολλοί επενδυτές άρχισαν να αμφιβάλλουν ότι η ΤτΑ όντως θα αυξήσει τα επιτόκια. Σε κάθε περίπτωση, η διάσταση απόψεων στο εσωτερικό της ΤτΑ ενισχύει την αβεβαιότητα που έχουν προκαλέσει η πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση και η αδυναμία των Συντηρητικών να κατακτήσουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. «Νομίζουμε πως θα υπάρξει μακρά περίοδος όπου θα είναι διαιρεμένη η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής. Η πολιτική αβεβαιότητα, η απώλεια αναπτυξιακής δυναμικής και ο ασθενικός ρυθμός αύξησης των μισθών συνηγορούν υπέρ της διατήρησης χαμηλών επιτοκίων δανεισμού», ανέφεραν χθες οικονομολόγοι της HSBC σε σημείωμα προς πελάτες τους, σύμφωνα με το Reuters. Ο πανευρωπαϊκός χρηματιστηριακός δείκτης Stoxx Europe 600 υποχώρησε χθες κατά 0,36%, ενώ νωρίτερα είχε βρεθεί να υποχωρεί μέχρι και κατά 0,7%.
Τον περασμένο Αύγουστο, η ΤτΑ είχε μειώσει το βασικό επιτόκιο δανεισμού από το 0,50%, επικαλούμενη τη σοβαρή οικονομική επιβράδυνση ή ακόμη και την ύφεση που θα προκαλούσε το Brexit. Η πρόβλεψη περί ύφεσης δεν επιβεβαιώθηκε, τουλάχιστον όχι αρχικά. Ωστόσο, από τις αρχές του 2017 παρατηρείται σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της βρετανικής οικονομίας, ο οποίος διαμορφώθηκε μόλις στο 0,2% το πρώτο τρίμηνο του έτους από 0,6% το τέταρτο τρίμηνο του 2016. Παράλληλα, η μεγάλη υποτίμηση της στερλίνας έναντι του δολαρίου και του ευρώ (βλ. γράφημα) ενίσχυσε σημαντικά τον βρετανικό πληθωρισμό, ο οποίος εκτινάχθηκε από το 0,3% τον Μάιο του 2016 στο 2,9% τον περασμένο μήνα, ενώ η ΤτΑ προέβλεψε χθες πως θα αυξηθεί στο 3% τον Σεπτέμβριο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι ΗΠΑ είναι οι δύο μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Βρετανίας.
Η άνοδος του πληθωρισμού μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016 εξανέμισε τη μικρή πραγματική αύξηση των μισθών στη Βρετανία και έπληξε την κατανάλωση, με τον όγκο των λιανικών πωλήσεων να μειώνεται τον Μάιο κατά 1,2% σε σχέση με τον Απρίλιο, πτώση που είναι η μεγαλύτερη από την αρχή του έτους. H ΤτΑ είχε επικριθεί έντονα τους προηγούμενους μήνες για την απόφαση να χαλαρώσει τη νομισματική πολιτική τον περασμένο Αύγουστο. Περιέργως, τη στιγμή που φαίνεται να δικαιώνεται η ΤτΑ, έστω και με καθυστέρηση μερικών μηνών, δείχνει διάθεση να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού, ακριβώς την εποχή που πληθαίνουν τα σημάδια περί επιβράδυνσης ή ακόμη και ύφεσης της βρετανικής οικονομίας. Στόχος της ΤτΑ είναι να διατηρεί τον ετήσιο πληθωρισμό στο 2%. Σύμφωνα με την ΤτΑ, τα βασικά κριτήρια που θα καθορίζουν τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων δανεισμού είναι οι πληθωριστικές πιέσεις, το αν θα παραμείνει αδύναμη η κατανάλωση και το αν θα υπάρξει αύξηση των εξαγωγών και των επενδύσεων.