Τη συντονισμένη αντίδραση της Τράπεζας της Ιταλίας, της Ενωσης Ιταλών Βιομηχάνων αλλά και του Ματέο Ρέντσι, πρώην πρωθυπουργού, έχουν προκαλέσει οι νέες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΚΤ προς τις τράπεζες της Ευρωζώνης σχετικά με τα κεφάλαια που πρέπει να διατηρούν ως προβλέψεις για την περίπτωση όσων δανείων χαρακτηρίζονται μη εξυπηρετούμενα από την 1η Ιανουαρίου και μετά.
Αιτία των αντιδράσεων του ιταλικού πολιτικού και οικονομικού κόσμου είναι το, ενδεχομένως απαγορευτικό, ύψος των προβλέψεων, καθώς θα πρέπει εφεξής να φτάνει στο 100% της αξίας των δανείων. Εως τώρα οι προβλέψεις για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονται στο 45% της αξίας τους. Κι ενώ για τα ενυπόθηκα δάνεια, όπως είναι για παράδειγμα τα στεγαστικά, η ΕΚΤ δίνει στις ευρωπαϊκές τράπεζες τη δυνατότητα να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια σε διάστημα επτά ετών, για τα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις, το 100% του δανείου πρέπει να συγκεντρωθεί σε διάστημα μόλις δύο ετών. Ετσι, ο προβληματισμός που εκφράζεται από επίσημα χείλη της Ιταλίας, είναι ότι στην πράξη οι αυστηροί αυτοί κανόνες θα εμποδίσουν τις ιταλικές τράπεζες να χορηγούν τις απαιτούμενες πιστώσεις, κάτι που ασφαλώς θα αναστείλει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Σύμφωνα με το Reuters, πηγές προσκείμενες στην Τράπεζα της Ιταλίας αναφέρουν πως έχει έρθει σε επαφή με την ΕΚΤ και ζητεί να εξαιρεθούν από αυτές τις αυστηρές προβλέψεις δάνεια με υποθήκες ή με άλλες εξασφαλίσεις.
Οι νέες και σαφώς αυστηρότερες αυτές κατευθυντήριες γραμμές αφορούν αποκλειστικά όσα δάνεια κρίνονται επισφαλή από 1ης Ιανουαρίου. Δεν καλύπτουν το 1 τρισ. ευρώ των κόκκινων δανείων που ήδη βαρύνουν το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών της Ελλάδας και της Κύπρου, και αποτελούν συνέπεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Σημειωτέον ότι το 30% των παλαιών αυτών κόκκινων δανείων βαρύνουν τις ιταλικές τράπεζες, οι μετοχές των οποίων σημείωσαν υποχώρηση μετά τη δημοσιοποίηση των νέων κατευθυντήριων γραμμών της ΕΚΤ. Ως εκ τούτου και ενόψει της επίσημης διαβούλευσης για το θέμα που έχει προγραμματισθεί για τις 8 Δεκεμβρίου, η Τράπεζα της Ιταλίας ζητεί διαβεβαιώσεις ότι δεν θα αλλάξουν οι προβλέψεις για τα παλαιά κόκκινα δάνεια και απαιτεί στους νέους κανόνες να ληφθούν υπ’ όψιν οι διαφορές μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τον χρόνο αναπλήρωσης της ζημίας από τα κόκκινα δάνεια.
Αν επεκτείνονταν οι κανόνες και στα παλαιά κόκκινα δάνεια, οι τράπεζες της Ευρωζώνης θα έπρεπε να προχωρήσουν σε προβλέψεις πολλών δισ. ευρώ. Απαντώντας στις ιταλικές ενστάσεις, η ΕΚΤ τόνισε ότι προτίθεται να παρουσιάσει καινούργιους κανόνες για τα παλαιά κόκκινα δάνεια στα τέλη του 2018.
Εντονότατη ήταν η αντίδραση της Confindustria που εξέφρασε ανησυχία ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές θα προκαλέσουν πιστωτική ασφυξία και τις χαρακτήρισε «ακατανόητη επιλογή». Με την Τράπεζα της Ιταλίας συντάχθηκε, άλλωστε, χθες και ο Ιταλός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι, ο οποίος τόνισε πως «η αναγκαία μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων πρέπει να γίνει ισορροπημένα, ώστε να μην οξύνει περαιτέρω τις δυσκολίες των τραπεζών και να μην αποτρέψει την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της οικονομίας». Ομοίως, ο πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι επέκρινε τις νέες κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες χαρακτήρισε «παράλογη και αυτοκτονική επιλογή», ενώ επέκρινε την ΕΚΤ ότι «με τον μηχανισμό που θέλει να επιβάλει, θα καταστεί σχεδόν αδύνατον να δανείζουμε στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και θα πληγούν και άλλες τράπεζες, άλλοι πελάτες τραπεζών, άλλοι αποταμιευτές». Εξέφρασε, άλλωστε, ανησυχία για το ενδεχόμενο να οδηγήσουν οι νέοι κανόνες σε περαιτέρω διαγραφές ενεργητικού από πλευράς των ιταλικών τραπεζών.