Σημαντική ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομίας το 2017 και το 2018 προβλέπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο αναθεώρησε αρκετά προς το καλύτερο και την πρόβλεψη για την Ευρωζώνη στο 2,1% το 2017 και στο 1,9% το 2018. Ωστόσο, το Ταμείο προειδοποιεί πως μεσοπρόθεσμα υπάρχουν σοβαρές δυνητικές απειλές, όπως η υπερβολικά ταχεία σκλήρυνση της νομισματικής πολιτικής, ο χαμηλός πληθωρισμός στις ανεπτυγμένες οικονομίες, η αναταραχή που θα μπορούσε να προκληθεί στις χρηματοπιστωτικές αγορές εξαιτίας της υπερχρέωσης της Κίνας και η υιοθέτηση προστατευτικής οικονομικής πολιτικής.
Η παγκόσμια οικονομία προβλέπεται ότι θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,6% το 2017 και 3,7% το 2018, επιταχύνοντας σημαντικά από το 3,2% του 2015, αν και αυτός ήταν ο χαμηλότερος ρυθμός ανάπτυξης από την κρίση του 2007-2009. Επιπλέον, το 2017 θα αναπτυχθούν οικονομίες που αντιπροσωπεύουν, αθροιστικά, το 75% του παγκόσμιου ΑΕΠ, δηλαδή η ανάπτυξη έχει διευρυνθεί περισσότερο από κάθε άλλη φορά τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες προβλέπεται ότι θα έχουν ρυθμό ανάπτυξης 2,2% το 2017 και 2% το 2019. Μεγάλη κερδισμένη του 2017 είναι η Ευρωζώνη, με το Ταμείο να αναθεωρεί κατά 0,4% την πρόβλεψη του περασμένου Απριλίου. Σημαντική επιτάχυνση της ανάπτυξης προβλέπεται και για τις περισσότερες αναπτυσσόμενες οικονομίες, που συνολικά θα αναπτυχθούν κατά 4,6% το 2017 και κατά 4,9% το 2018. Προβλέπεται να τερματιστεί η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας για πρώτη φορά από το 2010.
Χαμηλοί μισθοί
Είναι, λοιπόν, όλα εντάξει έπειτα από τόσα χρόνια κρίσεων; «Μια προσεκτικότερη ματιά υποδηλώνει πως η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας ίσως να μην είναι βιώσιμη – δεν συμμετέχουν όλες οι χώρες, ο πληθωρισμός παραμένει συχνά κάτω από τον στόχο εξαιτίας της αδύναμης αύξησης των μισθών και η μεσοπρόθεσμη πρόβλεψη εξακολουθεί να είναι απογοητευτική σε πολλά μέρη του κόσμου», προειδοποίησε χθες από την Ουάσιγκτον ο Μορίς Ομπστφελντ, επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, καλώντας τις κυβερνήσεις να εκμεταλλευθούν τη θετική συγκυρία και να προωθήσουν διαρθρωτικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Σε διαφορετική περίπτωση, καραδοκούν μεσοπρόθεσμα σοβαρές απειλές, που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας.
Το ΔΝΤ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο πρόβλημα του χαμηλού πληθωρισμού, που με τη σειρά του οφείλεται στην αναιμική αύξηση των μισθών και στην ύπαρξη μεγάλου αριθμού εργαζομένων που υποαπασχολούνται. Επιπλέον, τα κέρδη από την τεχνολογική πρόοδο και από το εμπόριο δεν κατανεμήθηκαν ισομερώς, με αποτέλεσμα «να προκύψει υψηλότερη εισοδηματική ανισότητα που συνέβαλε στη δημιουργία πολιτικής απογοήτευσης και σκεπτικισμού για τα κέρδη από την παγκοσμιοποίηση, απειλώντας την ανάκαμψη», τόνισε ο κ. Ομπστφελντ. Το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού αποτρέπει τις κεντρικές τράπεζες από το να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού, γεγονός που σημαίνει πως σε περίπτωση νέας ύφεσης θα έχουν πολύ μικρότερο περιθώριο να μειώσουν τα επιτόκια δανεισμού στην προσπάθειά τους να ενισχύσουν την οικονομία. Κάτι παρόμοιο θα συμβεί και με τους πραγματικούς μισθούς και όταν υποχωρήσει η ζήτηση οι εταιρείες θα είναι πιο πιθανό να στραφούν σε απολύσεις και όχι σε μείωση μισθού των εργαζομένων, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις υφεσιακές δυνάμεις.
Επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό
Η περίοδος ταχύτερης ανάπτυξης που διανύουμε και η οποία προβλέπεται να συνεχιστεί έως το 2021, με ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας 3,8%, αποτελεί ιδανική ευκαιρία ώστε οι κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν ορισμένες χρόνιες αδυναμίες, τονίζει το ΔΝΤ.
Η πρώτη σημαντική πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσουν πολλές κυβερνήσεις είναι να αυξήσουν την παραγωγικότητα της οικονομίας μέσω της επένδυσης στο ανθρώπινο δυναμικό, στις υποδομές και μέσω της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με τρόπο που δεν θα πλήττεται η ανάπτυξη. Επιπλέον, θα πρέπει να λάβουν μέτρα ώστε να ανακουφίσουν ομάδες που πληθυσμού που θα πληγούν τα επόμενα χρόνια από τις τεχνολογικές αλλαγές και από την ενίσχυση του διασυνοριακού ανταγωνισμού. Ειδικά για τις αναπτυγμένες οικονομίες, το ΔΝΤ συστήνει διατήρηση της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής μέχρι ο πληθωρισμός να επιστρέψει σε επιθυμητά επίπεδα.
Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του δημοσίου χρέους και στις περιπτώσεις που χρειάζεται και είναι εφικτό να υποστηρίξει τη ζήτηση. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες με υπερβολικά πλεονάσματα θα πρέπει να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες για να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και να συμβάλουν στην άμβλυνση των παγκόσμιων οικονομικών ανισορροπιών. Το ΔΝΤ συστήνει ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας και κυρίως αποφυγή λήψης μέτρων οικονομικού προστατευτισμού. Εκ των ουκ άνευ είναι η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η δημιουργία δίκαιων φορολογικών συστημάτων. Το Ταμείο προειδοποιεί ότι θα πρέπει να αποφευχθεί ο αγώνας μεταξύ των κρατών για ανταγωνιστική μείωση της φορολογίας.