Παρά την αισιοδοξία που εξέφρασε χθες η Βρετανίδα πρωθυπουργός, δηλώνοντας ότι στις συνομιλίες με την Ε.Ε. σημειώνεται πρόοδος, φαίνεται να επικρατεί εκνευρισμός και στις δύο πλευρές, που προετοιμάζονται ακόμα και για το ενδεχόμενο κατάρρευσης των συνομιλιών. Σύμφωνα, μάλιστα, με αποκλειστικές πληροφορίες των Financial Times, στη Σύνοδο Κορυφής της επόμενης εβδομάδας οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι αποφασισμένοι να αρνηθούν κάθε συζήτηση για τη μελλοντική σχέση των δύο πλευρών αν δεν διευθετηθούν πρώτα οι όροι του «διαζυγίου». Την άκαμπτη στάση τους περιγράφει το σχετικό έγγραφο εργασίας που συνέταξε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ. Εχει προηγηθεί λίγες ώρες νωρίτερα έκκληση της Βρετανίας προς την Ε.Ε. να χαλαρώσει τη στάση της στις συνομιλίες. Ενδεικτική του κλίματος ήταν η δήλωση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον: «Εργαζόμαστε για μια καλή συμφωνία, αλλά προφανώς πρέπει να προετοιμαστούμε κατάλληλα και για το ενδεχόμενο αυτή να μην υπάρξει». Η κ. Μέι δήλωσε χθες ότι βρίσκεται κοντά στη σύναψη συμφωνίας για τα δικαιώματα των απόδημων Βρετανών και προσέθεσε ότι ευελπιστεί να αρχίσουν την επόμενη εβδομάδα οι συνομιλίες για μελλοντική εμπορική συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Ωστόσο, ο διαπραγματευτής της Ε.Ε. Μισέλ Μπαρνιέ μίλησε για αδιέξοδο στις συνομιλίες σε ό,τι αφορά τις οικονομικές υποχρεώσεις της Βρετανίας προς την Ε.Ε. και απέκλεισε την πιθανότητα άμεσης έναρξης συνομιλιών για τη μελλοντική εμπορική συνεργασία τους.
Οπως τόνισε ο κ. Μπαρνιέ, παρά τις παραχωρήσεις που πρότεινε τον περασμένο μήνα η κ. Μέι σε ομιλία της στη Φλωρεντία, η στάση της στο οικονομικό ζήτημα δεν ικανοποιεί την Ε.Ε. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός έχει τονίσει ότι η χώρα της θα εξακολουθήσει να καταβάλλει τις εισφορές της στον κοινοτικό προϋπολογισμό για δύο χρόνια μετά το Brexit. Οπως, όμως, τόνισε ο κ. Μπαρνιέ, οι υποσχέσεις της κ. Μέι δεν επιβεβαιώνονται στις συνομιλίες των τελευταίων ημερών. Ετσι, ο κ. Μπαρνιέ προειδοποίησε ότι η άρνηση του Λονδίνου να ανταποκριθεί στις οικονομικές του υποχρεώσεις προς την Ε.Ε. «ανησυχεί πολύ» τις επιχειρήσεις. Οι δηλώσεις του προκάλεσαν υποχώρηση της στερλίνας που, ωστόσο, ανέκαμψε αργότερα, καθώς δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Handelsblatt, αποκάλυπτε ότι ο κ. Μπαρνιέ θα προσφέρει στη Βρετανία την επιλογή να παραμείνει στην ενιαία αγορά για δύο χρόνια αν το Λονδίνο καταβάλει τις οικονομικές του υποχρεώσεις στην Ε.Ε. Είχε, άλλωστε, αφήσει περιθώρια για αισιοδοξία, δηλώνοντας «ότι, αν υπάρχει πολιτική βούληση, θα σημειωθεί πρόοδος τους επόμενους δύο μήνες». Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε χθες ότι της φαίνεται αδιανόητη η προοπτική να μην υπάρξει συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές. Την ίδια στιγμή, πάντως, η ολλανδική πολυεθνική τράπεζα Rabobank προειδοποιεί για το υψηλό κόστος ενός «σκληρού» Brexit, δηλαδή Brexit χωρίς συμφωνία με την Ε.Ε.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της, θα κόστιζε περίπου το 18% της οικονομικής ανάπτυξης της Βρετανίας έως το 2030. Αυτό σημαίνει περίπου 448 δισ. ευρώ σε απόλυτους αριθμούς ή 13.000 ευρώ κατ’ άτομο. Η ολλανδική τράπεζα προειδοποιεί πως, ακόμη και στην περίπτωση που η Βρετανία καταλήξει σε συμφωνία με την Ε.Ε., θα διολισθήσει σε ύφεση για δύο χρόνια μετά την αποχώρησή της το 2019. Προεξοφλεί, μάλιστα, μείωση του βρετανικού ΑΕΠ κατά 1,1%, αν υπάρξει συμφωνία, και κατά 2,4%, αν δεν υπάρξει.
Μειώθηκαν οι χαμηλόμισθοι σε Βρετανία
Ο αριθμός των χαμηλόμισθων Βρετανών μειώθηκε πέρυσι κατά τουλάχιστον 300.000 άτομα, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση που έχει σημειωθεί από το 1977, χάρη στην αύξηση του βασικού μισθού. Σύμφωνα με το οικονομικό ινστιτούτο Resolution Foundation, ο αριθμός των υπαλλήλων που αμείβονται με λιγότερο από τα 2/3 ενός μέσου μισθού είναι μικρότερος του ενός στους πέντε. Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, οι χαμηλόμισθες είναι λιγότερες από μία στις τέσσερις, για πρώτη φορά στην ιστορία. Ο βασικός μισθός στη Βρετανία αυξήθηκε κατά 7,5% τον Απρίλιο του 2016. Συνολικά, πάντως, οι αυξήσεις μισθών ήταν πολύ περιορισμένες το 2016.
Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες σχεδιάζουν να περιορίσουν δραστικά τις χορηγήσεις καταναλωτικών δανείων, καθώς η Τράπεζα της Αγγλίας έχει προειδοποιήσει επανειλημμένως ότι ο δανεισμός στα νοικοκυριά αυξάνεται με ταχύτατο ρυθμό. Εχει, βέβαια, καταστήσει σαφές ότι δεν υπάρχει γενικότερα κάποια «φούσκα» δανεισμού στη Βρετανία, αλλά εκφράζει ανησυχία για τα καταναλωτικά δάνεια που αυξάνονται κατά περίπου 10% ετησίως. Σχεδιάζει, άλλωστε, να αυξήσει σύντομα τα επιτόκια της στερλίνας για πρώτη φορά έπειτα από 10 χρόνια, καθώς διαπιστώνει ανάπτυξη της οικονομίας και επιτάχυνση του πληθωρισμού.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτιμούν, μάλιστα, πως θα προχωρήσει στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων τον Νοέμβριο, αν και θεωρούν εσφαλμένη μια τέτοια κίνηση εξαιτίας της αβεβαιότητας που περιβάλλει τη βρετανική οικονομία ενόψει της απόσχισής της από την Ε.Ε.