Aνέκαθεν ήταν γνωστό ότι οι Βερμούδες και τα Νησιά Κέιμαν λειτουργούσαν ως εξωτικοί φορολογικοί παράδεισοι για τους απανταχού πλουσίους. Ωστόσο αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό, όπως επισημαίνει σε σχετικό της άρθρο η εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, είναι το πώς κατέληξε να μεταμορφωθεί σε έναν τέτοιο παράδεισο και η Ολλανδία, μια χώρα στην καρδιά της Ευρώπης και ένα από τα ιδρυτικά κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Επί χρόνια αποτελεί το προσφιλές «καταφύγιο» αμερικανικών πολυεθνικών ομίλων, όπως η Starbucks, η φαρμακευτική Pfizer, η εταιρεία αθλητικών ειδών Nike, ο κολοσσός ταχυμεταφορών FedEx και η αυτοκινητοβιομηχανία Tesla. Οι ειδικοί σε θέματα διεθνούς φορολογίας ασκούν δριμεία κριτική στην Ολλανδία, επειδή επί χρόνια δεχόταν αδιαμαρτύρητα τις παραινέσεις των ομάδων πίεσης των πολυεθνικών.
Πανίσχυρη ομάδα πίεσης είναι το Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Σημαντική ημερομηνία για την υπόθεση που εξετάζουμε είναι η 6η Ιουλίου 2005, όταν απαλείφθηκε η παράγραφος 6 από το άρθρο 24 της φορολογικής σύμβασης μεταξύ Ολλανδίας και ΗΠΑ.
Στο συγκεκριμένο εδάφιο γινόταν λόγος για τη μη τήρηση της εταιρικής νομοθεσίας, οπότε η αφαίρεσή της ουσιαστικά νομιμοποίησε τις παραβάσεις. Μιλώντας γενικά για τα «παραθυράκια» στον ολλανδικό νόμο, αυτά κυρίως αφορούν τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (CV/commanditaire vennootschap), με δύο ή περισσότερους συνεταίρους. Ο συνεταίρος με το μικρότερο ποσοστό συμμετοχής είναι οικονομικά υπόχρεος γι’ αυτό το ποσοστό και μόνο, ενώ ο άλλος με την υψηλότερη συμμετοχή για το σύνολο των κεφαλαίων της εταιρείας. Υπ’ αυτό το πρίσμα, τις οφειλές προς τις οικονομικές υπηρεσίες καλύπτουν οι μεμονωμένοι συνεταίροι, όχι η εταιρεία, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η Suddeutsche Zeitung.
Υιοθετώντας αυτό το μοντέλο, οι αμερικανικές πολυεθνικές ανακάλυψαν το «ιερό δισκοπότηρο» της φοροαποφυγής, όπως είχε δηλώσει ο πρώην γερουσιαστής Καρλ Λέβιν. Το 2015 περισσότερες από τις μισές από τις 500 μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες είχαν τουλάχιστον μία CV στην Ολλανδία, η οποία λειτουργεί ως εταιρεία-βιτρίνα.
Αν μια αμερικανική επιχείρηση συμμετέχει ως συνεταίρος σε ολλανδική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (CV), οι ολλανδικές αρχές θεωρούν ότι τα κέρδη της φορολογούνται στις ΗΠΑ. Αντιθέτως, οι αμερικανικές αρχές θεωρούν ότι πρέπει να φορολογηθεί η ίδια η CV και το τελικό αποτέλεσμα είναι να μην καταβάλλονται φόροι ούτε στη μία ούτε στην άλλη χώρα. Οι Φρέντερικ Ομπερμάγερ και Ραλφ Βίεγκαντ, συντάκτες του άρθρου στη Suddeutsche Zeitung, αναρωτιούνται ποιο είναι το όφελος από αυτά τα «παραθυράκια». Επισημαίνουν ότι η Ολλανδία δημιουργεί λίγες θέσεις εργασίας και συγκεντρώνει κάποιους φόρους, προξενώντας ταυτόχρονα μεγάλη ζημία σε άλλες χώρες.
Πάντως, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι γνωρίζουν πλήρως τι κάνουν, όπως δείχνουν εσωτερικά έγγραφα που εξασφάλισε η ολλανδική εφημερίδα De Correpsondent. Ο Γιοπ Βάιν, πρώην υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος και μετέπειτα υπουργός Οικονομικών, εργάστηκε μεθοδικά ώστε να δημιουργηθούν «παραθυράκια» στην ολλανδική νομοθεσία. Το 2006, μάλιστα, βραβεύτηκε από το Αμερικανικό Επιμελητήριο της Ολλανδίας για τις φοροαπαλλαγές που εξασφάλισε στις αμερικανικές εταιρείες.