Κατ’ εξοχήν θύματα της οικονομικής κρίσης, με περιορισμένες προοπτικές να βρουν καλή θέση στην αγορά εργασίας αλλά και απειλούμενοι από τη φτώχεια, είναι οι νέοι της Ευρώπης. Η εικόνα προκύπτει ανάγλυφα έπειτα από σχετική έκθεση του ΔΝΤ, η οποία καταδεικνύει ότι στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης διευρύνθηκε το εισοδηματικό χάσμα ανάμεσα στις γενεές, με τους συνταξιούχους να διατηρούν σχετικά σταθερά τα εισοδήματά τους, τις αποδοχές των εργαζομένων να επιδεινώνονται και τους νέους της Ευρώπης στην πλέον δεινή θέση.
Ειδικότερα, στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που επλήγησαν περισσότερο από την παγκόσμια κρίση, το Ταμείο διαπιστώνει μείωση των εισοδημάτων των εργαζομένων και ιδιαιτέρως των νέων, με τον έναν στους τέσσερις νέους της Νότιας Ευρώπης να απειλείται από τη φτώχεια.
Καθοριστική αιτία είναι η ανησυχητικά υψηλή ανεργία αλλά και τα κενά του κράτους πρόνοιας που παρέχει σαφώς μεγαλύτερη προστασία στους συνταξιούχους. Οι πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας, αφήνοντας τους νέους χωρίς δίχτυ ασφαλείας όταν μένουν άνεργοι.
Οπως τονίζει το ΔΝΤ, από το 2007 σε πολλές χώρες έχουν επιβληθεί αυστηρότερα κριτήρια για τη χορήγηση επιδομάτων ανεργίας. Εχει μειωθεί το ποσοστό των άνεργων νέων που λαμβάνει επίδομα ανεργίας, το οποίο είναι, άλλωστε, συνήθως πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο των μεγαλύτερης ηλικίας ανέργων. Το Ταμείο διαπιστώνει ότι, αν δεν ληφθούν μέτρα, μια ολόκληρη γενιά ενδέχεται να μην ορθοποδήσει ποτέ, και συνιστά αύξηση δαπανών για την παιδεία και την επαγγελματική κατάρτιση, μείωση της φορολογίας στη χαμηλά αμειβόμενη εργασία και την εργασία των νέων, και φοροαπαλλαγές στους επιχειρηματίες που προσφέρουν εργασία. Συνιστά, παράλληλα, διεύρυνση του κοινωνικού κράτους, ώστε να προσφέρει δίχτυ προστασίας στους άνεργους νέους. Προτείνει, εν ολίγοις, πολιτικές αντίθετες με όσες προώθησε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη.
Από την έρευνα του ΔΝΤ προκύπτει ότι στη διάρκεια της κρίσης μειώθηκαν τα εισοδήματα των νέων και έκτοτε δεν έχουν αυξηθεί, σε αντίθεση με τα εισοδήματα όσων είναι από 65 ετών και άνω που έχουν αυξηθεί κατά 10%. Πριν από την κρίση το ποσοστό της φτώχειας μεταξύ των νέων από 18 έως 24 ετών ήταν ίδιο με το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ατόμων τρίτης ηλικίας, από 65 ετών και άνω. Εκτοτε έχει αυξηθεί σημαντικά η φτώχεια μεταξύ των νεότερων ηλικιών, και σήμερα ένας στους τέσσερις νέους της Ευρώπης απειλείται από φτώχεια, με έσοδα κάτω του 60% ενός μεσαίου εισοδήματος. Οπως τονίζει το Ταμείο, η ανεργία των νέων εκτοξεύθηκε στα ύψη στη διάρκεια της κρίσης, και σήμερα σχεδόν ένας στους πέντε νέους της Ευρώπης αναζητεί εργασία. Αναφερόμενο, ειδικότερα, στις αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι νέοι στην αγορά εργασίας, επισημαίνει πως ακόμα κι όταν βρίσκουν εργασία, συχνά οι αμοιβές τους είναι χαμηλές, ενώ οι θέσεις τους είναι μερικής απασχόλησης και προσωρινές. Το αποτέλεσμα είναι να μην μπορούν να αποταμιεύσουν, οπότε αποκλείεται και η βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου στο μέλλον.
Σήμερα οι νεότερες γενιές, από 16 έως 34 ετών, συγκεντρώνουν λιγότερο από το 5% του συνολικού πλούτου της Ευρώπης, με το μέσο επίπεδο πλούτου στα χέρια τους να μην υπερβαίνει το 1/10 εκείνου που κατέχουν όσοι είναι 65 ετών και άνω.
Εν τω μεταξύ, οι μεταρρυθμίσεις που αποφασίστηκαν για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων προστατεύουν όσους έχουν κατοχυρώσει δικαιώματα σύνταξης, και στις περισσότερες χώρες μεταθέτουν στο μέλλον τις περικοπές. Αυτό σημαίνει ότι οι σημερινοί νέοι είναι αυτοί που θα κληθούν να εργαστούν περισσότερα χρόνια, προκειμένου να πάρουν συντάξεις πολύ χαμηλότερες από αυτές των συνταξιούχων πολλών χωρών.