Η επίθεση φιλίας που έχει εξαπολύσει η πολιτική και επιχειρηματική ηγεσία της Κίνας στην Ευρώπη έχει προβληματίσει ορισμένες χώρες της Ε.Ε., οι οποίες βλέπουν να περιέρχονται στον έλεγχο του ασιατικού οικονομικού γίγαντα στρατηγικής σημασίας περιουσιακά στοιχεία τους. Από καίριας σημασίας υποδομές στη Νότια Ευρώπη, όπως στην Ελλάδα το λιμάνι του Πειραιά, μέχρι τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως η γερμανική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης Kuka, η επέλαση της Κίνας αρχίζει να ανησυχεί τους Ευρωπαίους ηγέτες. Ορισμένοι, όπως η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Γάλλος πρόεδρος αλλά και μερίδα Ιταλών πολιτικών ασκούν πιέσεις για να θεσπισθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο κοινή στρατηγική για να ανακόψουν την επέλαση της Κίνας στη Γηραιά Ηπειρο. Ζητούν, μάλιστα, να θεσπισθεί μηχανισμός ελέγχου των εξαγορών και συγχωνεύσεων με ξένες εταιρείες, ανάλογος εκείνου των ΗΠΑ. Οι προτάσεις τους προσκρούουν στις αντιρρήσεις χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Κύπρος και η Πορτογαλία, που εκφράζουν φόβους ότι ένας τέτοιος μηχανισμός θα τις εμποδίσει να προσελκύσουν τα τόσο αναγκαία για τις οικονομίες τους επενδυτικά κεφάλαια.
Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg, έπειτα από προσεκτική μελέτη των σχετικών συμφωνιών, τα τελευταία 10 χρόνια οι εξαγορές και οι επενδύσεις περιουσιακών στοιχείων από την Κίνα ανήλθαν τουλάχιστον στα 260 δισ. ευρώ. Στην Ευρώπη, αυτή η δραστηριότητα της Κίνας ήταν κατά 45% μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στις ΗΠΑ ως προς την αξία των σχετικών συμφωνιών. Το Bloomberg ανέλυσε στοιχεία από 678 συμφωνίες σε 30 χώρες και διαπίστωσε ότι κινεζικές κρατικές ή ιδιωτικές εταιρείες συμμετείχαν σε συμφωνίες συνολικής αξίας τουλάχιστον 208 δισ. ευρώ σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτές συγκαταλέγονται εξαγορές 360 ευρωπαϊκών εταιρειών, όπως η ιταλική βιομηχανία ελαστικών αυτοκινήτων Pirelli και η ιρλανδική εταιρεία ενοικίασης αεροσκαφών Avolon Holdings Ltd. Παράλληλα, κινεζικές εταιρείες ή όμιλοι εταιρειών ελέγχουν μερικώς ή εξ ολοκλήρου τουλάχιστον τέσσερα αεροδρόμια, έξι λιμάνια, αιολικά πάρκα σε τουλάχιστον εννέα χώρες και 13 ποδοσφαιρικές ομάδες.
Οπως σχολιάζει ο Ντέρεκ Σίσορς, ερευνητής θεμάτων Κίνας στο American Enterprise Institute, που έδωσε στοιχεία στο Bloomberg, «το χρήμα εισρέει εκεί όπου είναι πιο ευπρόσδεκτο, γι’ αυτό και μέχρις ότου θεσπισθεί ευρωπαϊκός μηχανισμός ελέγχου των συμφωνιών ξένων επιχειρήσεων, η Ευρώπη θα εξακολουθεί να προσελκύει τη μερίδα του λέοντος από τις επενδύσεις της Κίνας». Σύμφωνα με το Bloomberg, τα διαθέσιμα στοιχεία δεν αποκαλύπτουν το πραγματικό μέγεθος και εύρος των κινεζικών φιλοδοξιών στην Ευρώπη. Δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτά οι 355 συγχωνεύσεις, επενδύσεις και κοινοπραξίες, οι όροι των οποίων δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Το Bloomberg υπολογίζει πως πρέπει να προστεθούν άλλα 10,8 δισ. ευρώ στη συνολική αξία των συμφωνιών που έχουν συνάψει κινεζικές εταιρείες με ευρωπαϊκές. Επίσης, πρέπει να προστεθούν τουλάχιστον άλλα 32,7 δισ. ευρώ κινεζικών επενδύσεων σε μετοχές και κατασκευαστικά έργα, όπως προκύπτει από έρευνα του American Enterprise Institute και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Τέλος, πρέπει να προστεθούν 7,36 δισ. ευρώ του μεριδίου που ελέγχει στην Daimler AG η κινεζική Zhejiang Geely Holding Group.
Η Κίνα έχει δείξει ιδιαίτερη προτίμηση για τη βρετανική πρωτεύουσα, όπου εξαγόρασε πάνω από 10 κτιριακά συγκροτήματα γραφείων στο Σίτι, ενώ κινεζικές εταιρείες έχουν συμμετάσχει σε συμφωνίες αξίας 57,3 δισ. ευρώ στη Βρετανία. Οι κινεζικές επενδύσεις άλλοτε στρέφονται σε πολυτελή ακίνητα του Λονδίνου, άλλοτε σε γερμανικές επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, άλλοτε σε σκανδιναβικές αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως η Volvo, και άλλοτε σε εταιρείες παραγωγής ενέργειας, όπως η ελβετική Addax Petroleum Corp. Τείνουν, πάντως, να συγκεντρώνονται σε έναν μικρό σχετικά αριθμό κλάδων.
Κρατική στήριξη
Στην Κίνα είναι μεγάλη η διείσδυση του κράτους στον επιχειρηματικό κόσμο και οι εξαγορές γίνονται σε μεγάλο βαθμό με τη στήριξη του Πεκίνου. Ο όμιλος Cosco, που, όπως τονίζει το Bloomberg, αμφισβητεί την κυριαρχία της Ευρώπης στη ναυτιλία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, αποτελείται από εισηγμένους βραχίονες της κρατικής εταιρείας China Ocean Shipping Group Co. και έχει αγοράσει μερίδια ή τη διαχείριση λιμένων από τον Βόσπορο μέχρι τη Βαλτική. Σύμφωνα με το Bloomberg, οι 8 από τις 10 κινεζικές εταιρείες με τις περισσότερες εξαγορές είναι κρατικές ή έχουν τη στήριξη του κράτους. Ανάμεσά τους το κρατικό επενδυτικό ταμείο China Investment Corp., η Aluminum Corp. of China και το κρατικό επενδυτικό ταμείο Silk Road Fund, που συνδέεται με τον Νέο Δρόμο του Μεταξιού.