Ενα φάντασμα πλανάται και απειλεί θανάσιμα την Ευρώπη: ο λαϊκισμός. Ενα καταστροφικά καυτό κύμα για τους θεσμούς της δημοκρατίας και τις παραδοσιακές πολιτιστικές αξίες της Γηραιάς ηπείρου, το οποίο έχει θερίσει πλέον ένα μεγάλο κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ακριβώς ένα χρόνο μετά την εκλογή του Μακρόν, η οποία απομάκρυνε τον κίνδυνο διάλυσης της Ευρωζώνης και προκάλεσε έναν άνεμο αισιοδοξίας, ο φόβος της αποσύνθεσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος επανέρχεται τώρα δριμύτερος. Σε δώδεκα μήνες θα διεξαχθούν οι εκλογές για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τι πραγματικά θα συμβεί, μπορούμε άραγε να σκεφθούμε, εάν τα εχθρικά στην προοπτική της ένωσης και του ενιαίου νομίσματος κόμματα κερδίσουν το παιχνίδι; Εάν τα λαϊκιστικά – εθνικιστικά κινήματα αυξήσουν κι άλλο τα ποσοστά τους;
Η Ιταλία αποτελεί το τελευταίο τρανταχτό και βαθιά ανησυχητικό παράδειγμα. Ποιος μπορούσε να φανταστεί αυτή την εξέλιξη πριν από δέκα χρόνια; Την Ιταλία που ανέδειξε μετά τον πόλεμο τόσους μεγάλους πολιτικούς, ηγέτες ιστορικού διαμετρήματος, να σέρνεται σήμερα σε αυτόν τον πολιτικό κατήφορο; Ποιος περίμενε να κατακτήσει την εξουσία το αντι-ευρωπαϊκό στρατόπεδο, σε μία χώρα που ακόμη και το πανίσχυρο κομμουνιστικό της κόμμα ήταν απερίφραστα φιλοευρωπαϊκό; (εξ ου και ο όρος ευρωκομμουνισμός). Ποιος το περίμενε πριν από λίγα χρόνια και τι ακριβώς σηματοδοτεί όλο αυτό σήμερα; Τι θα συμβεί εάν ο λαϊκισμός αποσπάσει αντίστοιχα ποσοστά στην ευρωπαϊκή επικράτεια; Το μέγεθος του προβλήματος είναι τρομακτικό.
Μπορεί κανείς να φανταστεί ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη, εάν στο νέο Ευρωκοινοβούλιο τριακόσιοι ή τριακόσιοι πενήντα στους 750 βουλευτές είναι κατά του συλλογικού ευρωπαϊκού οικοδομήματος; Εάν ο λαϊκισμός τρυπήσει την καρδιά της Ευρώπης, πράγμα καθόλου απίθανο όπως δείχνουν τα πράγματα; Δεν είναι τυχαίο ότι ο λαϊκισμός σάρωσε στη μεγαλύτερη ηγεμονική δύναμη του πλανήτη, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οτι τσάκισε τη Μεγάλη Βρετανία οδηγώντας την στην έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οτι κυριάρχησε στην Ιταλία των 60 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και στην Πολωνία, στην Ουγγαρία, στην Αυστρία, στην Τσεχία, στη Σλοβακία… Βαριά απογοητευτική εικόνα, για να είμαστε ρεαλιστές. Εάν η αυξητική αυτή τάση δεν αναχαιτιστεί και δεν αντιδράσουν με ουσία και αποφασιστικότητα οι Ευρωπαίοι ηγέτες, η Μέρκελ και ο Μακρόν κατά τον πρώτο λόγο (ακόμη και η Λεπέν στη Γαλλία επανέκαμψε), το οικοδόμημα απειλείται όντως θανάσιμα. Πολιτικές και κονδύλια μπορεί να γίνουν θρύψαλα και αυτό θα το πληρώσουν πανάκριβα οι μικρότερες και οικονομικά αδύναμες χώρες όπως η Ελλάδα.
Ο λαϊκισμός επιτίθεται σήμερα με αγριότητα στην προοπτική της συνοχής και της ανάπτυξης της Ευρώπης. Βρίσκει εύφορο έδαφος στον άσχημο τρόπο που αναπτύχθηκε η παγκοσμιοποίηση, η οποία άφησε πολύ κόσμο στα υπόγεια της οικονομίας. Στις διαρκείς γεωπολιτικές συγκρούσεις που προκαλούν τα μεγάλα ρεύματα μεταναστών. Βρίσκει, όμως, εύφορο έδαφος και στην απίστευτη πολιτική νωθρότητα της παραδοσιακής πολιτικής τάξης της Ευρώπης, στην αλαζονική υπεροψία των οικονομικών της ελίτ επίσης, οπότε οι αντιθέσεις παίρνουν φωτιά. Δεν είναι τυχαίο ότι η κρίση κρατάει πλέον δέκα χρόνια ! Τι πραγματικά άλλαξε στις κοινωνίες; Οι ευρωεκλογές της επόμενης χρονιάς θα αποτελέσουν μια σκληρή δοκιμασία για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα…
Η αντίδραση πρέπει να είναι άμεση. Οι φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις πρέπει να αφυπνιστούν και να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Να υπερβούν το στενό εθνικό τους ακροατήριο και την ομφαλοσκοπική αντίληψη των κομμάτων τους. Χρειάζεται να προτείνουν λύσεις, να μιλήσουν για τις δουλειές και τα εισοδήματα. Για την εκλογή όλων εκείνων λαμβάνουν τις αποφάσεις, τη δημοκρατική νομιμοποίηση. Οι ηγέτες της Ευρώπης οφείλουν ενωμένοι να πείσουν τους πολίτες ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο, διαφορετικά η ζημιά μπορεί να αποδειχθεί κολοσσιαία και να μη διορθώνεται. Χρειάζεται μία πολύ μεγάλη πολιτική καμπάνια γι’ αυτό, στροφή οπωσδήποτε στους πολίτες.