Επειτα από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και στο Ιράν και υπό την πίεση της Ουάσιγκτον, ο ΟΠΕΚ αποφάσισε να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου κατά ένα εκατ. βαρέλια την ημέρα από τον Ιούλιο.
Ουσιαστικά ακύρωσε έτσι τη συμφωνία που είχε θέσει σε εφαρμογή πριν από ενάμιση χρόνο μαζί με τη Ρωσία, μια συμφωνία μείωσης της παραγωγής με την οποία είχε κατορθώσει να ανασύρει τις τιμές του «μαύρου χρυσού» και να τις επαναφέρει στα επίπεδα των 80 δολαρίων το βαρέλι. Πρόκειται για μια απόφαση που λαμβάνεται μέσα στο νέο διεθνές τοπίο ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου και της επαναφοράς του εμπάργκο κατά του Ιράν, των δύο παραγόντων που πιθανώς επηρέασαν τους υπολογισμούς των πετρελαιοπαραγωγών χωρών.
Αναλυτές του κλάδου επισημαίνουν πως η απόφαση καταδεικνύει ότι έχει σχηματισθεί ενότητα στους κόλπους του διεθνούς καρτέλ πετρελαίου, αλλά και ότι παγιώνεται πλέον η προσέγγισή του με την ανταγωνίστριά του Ρωσία. Και αυτό γιατί η απόφαση για αύξηση της παραγωγής αποτελεί ουσιαστικά επιλογή των δύο μεγάλων δυνάμεων της αγοράς πετρελαίου, της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας.
Οι δύο χώρες αποφάσισαν προ ημερών να ενδώσουν στις εκκλήσεις κατά κύριον λόγο των ΗΠΑ αλλά και της Κίνας και της Ινδίας, και να προσφέρουν περισσότερο «μαύρο χρυσό» στην παγκόσμια οικονομία. Κι αυτό γιατί στην πραγματικότητα η παραγωγή είχε μειωθεί κατά πολύ περισσότερο από όσο προέβλεπε η συμφωνία ΟΠΕΚ – Ρωσίας, εξαιτίας της οικονομικής κατάρρευσης της Βενεζουέλας καθώς και προβλημάτων σε άλλες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες όπως το Μεξικό και η Νιγηρία. Από τη στιγμή που στα μέσα Ιουνίου η Μόσχα και το Ριάντ άφησαν να φανεί η πρόθεσή τους να αυξήσουν την παραγωγή, οι τιμές του πετρελαίου άρχισαν να υποχωρούν και κυμαίνονται τις τελευταίες ημέρες σε επίπεδα γύρω στα 67,6 δολάρια το βαρέλι για το αργό ΗΠΑ και στα 73,5 δολάρια για το Brent.
Αντίθετο στις επιδιώξεις της Σαουδικής Αραβίας, το Ιράν είχε καταστήσει σαφή την πρόθεσή του να εναντιωθεί σε οποιαδήποτε απόφαση για αύξηση της παραγωγής του «μαύρου χρυσού». Σε αντίθεση με τη Σαουδική Αραβία, που έχει τη δυνατότητα να αυξήσει δυναμικά την παραγωγή της και να επωφεληθεί άμεσα από την παγκόσμια ζήτηση, το Ιράν αδυνατεί να ακολουθήσει, καθώς υφίσταται και πάλι τις επιπτώσεις του εμπάργκο. Ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου, Μπιζάν Ζανγκανέχ, προσήλθε στη σύνοδο του ΟΠΕΚ εμφανώς ενοχλημένος από τις εκκλήσεις του Ντόναλντ Τραμπ για αύξηση της παραγωγής και δήλωσε πως «ο ΟΠΕΚ δεν είναι παράρτημα του αμερικανικού υπ. Ενέργειας και δεν υπακούει στις εντολές του Αμερικανού προέδρου». Σύντομα, όμως, κάμφθηκαν οι αντιστάσεις του μετά μια κεκλεισμένων των θυρών συνομιλία του με τον Σαουδάραβα ομόλογό του, Καλίντ αλ Φαλίχ. Ο κ. Αλ Φαλίχ είχε εξαρχής δηλώσει αισιόδοξος ότι επίκειται συμφωνία για αύξηση της παραγωγής. Ο Ιρανός υπουργός χαμήλωσε τους τόνους και συναίνεσε στην απόφαση της πλειοψηφίας μολονότι είχε την ανέλπιστη στήριξη παραδοσιακών συμμάχων του Ριάντ, των χωρών του Κόλπου, που είχαν ενοχληθεί από την υπερβολική προσέγγισή του με τη Μόσχα.
Η ηγετική δύναμη στον «μαύρο χρυσό» και η κόντρα ΗΠΑ – Κίνας
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Ριάντ ουσιαστικά υπαγορεύει την πολιτική του ΟΠΕΚ με την απόφαση για αύξηση της παραγωγής. Ντε φάκτο ηγετική δύναμη του διεθνούς καρτέλ πετρελαίου, η Σαουδική Αραβία ήταν εκείνη που επέβαλε στον ΟΠΕΚ να μη μειώσει την παραγωγή το φθινόπωρο του 2014, με αποτέλεσμα να κατρακυλήσουν τότε οι τιμές του «μαύρου χρυσού» μέχρι τα 29 δολάρια το βαρέλι.
Η κίνησή της είχε αποδοθεί τότε στην επιλογή της να διασφαλίσει την πελατεία της. Αργότερα ερμηνεύθηκε ως προσπάθειά της να υπονομεύσει με τις υπερβολικά χαμηλές τιμές του πετρελαίου την κερδοφορία της αμερικανικής βιομηχανίας σχιστολιθικών υδρογονανθράκων. Ηταν ο παράγοντας που είχε αλλάξει τα δεδομένα στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, το Ριάντ έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την παραγωγή του κατά 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Μπορεί, άλλωστε, να αντέξει την πτώση των τιμών αυξάνοντας τις εξαγωγές.
Αυτή τη φορά, πάντως, οι αποφάσεις του ΟΠΕΚ διαμορφώνονται εν μέσω κλιμακούμενου εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Εχει μεσολαβήσει η απειλή της Κίνας πως θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές αμερικανικού πετρελαίου ως αντίποινα στους δασμούς που αποφάσισε να επιβάλει ο Αμερικανός πρόεδρος σε κινεζικά προϊόντα αξίας 50 δισ. δολαρίων. Η απειλή οδήγησε άμεσα σε μείωση των εισαγωγών αμερικανικού πετρελαίου στην Κίνα, ενώ προκάλεσε πτώση των μετοχών των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών ExxonMobil και Chevron.
Ορισμένοι αναλυτές έσπευσαν να υποθέσουν πως η Κίνα θα μειώσει τις εισαγωγές πετρελαίου από τις ΗΠΑ και θα αυξήσει ενδεχομένως τις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν. Προς το παρόν, η απόφαση του ΟΠΕΚ επιδέχεται διαφόρων ερμηνειών, καθώς παραμένει άγνωστο τι διημείφθη ανάμεσα στους υπουργούς Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.
Σύμφωνα, πάντως, με τον υπουργό Ενέργειας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Σουχάλ Αλ Μαζρουΐ, ο ΟΠΕΚ έλαβε υπ’ όψιν του την αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικών υδρογονανθράκων στις ΗΠΑ, καθώς, «προτού καταλήξει σε απόφαση, ο ΟΠΕΚ κάνει τους υπολογισμούς τους με τις δικές του μετρήσεις».
Στη σχετική ανακοίνωση του ΟΠΕΚ, άλλωστε, τονίζεται πως οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες θα αυξήσουν στο σύνολό τους την παραγωγή πετρελαίου κατά 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα και η αύξηση θα κατανεμηθεί αναλόγως με τις δυνατότητες κάθε χώρας.
Αναλυτές της αγοράς εκτιμούν, πάντως, πως η αύξηση της παραγωγής δεν θα είναι μεγαλύτερη, στην πραγματικότητα, από 600.000 βαρέλια την ημέρα, επειδή αρκετές χώρες δεν έχουν τη δυνατότητα να ακολουθήσουν.