Εχει η Ελλάδα τη δυνατότητα να κάνει νέα αρχή; Υπάρχουν έξι λόγοι για να είναι κανείς αισιόδοξος. Αφού εξέλθει η Ελλάδα, τον Αύγουστο, από το τρίτο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας, θα κληθεί να τα καταφέρει χωρίς νέα δάνεια από τους επίσημους πιστωτές της. Θα καταφέρει άραγε η Αθήνα να αντιγράψει την επιτυχημένη έξοδο στις αγορές που είχαν καταφέρει άλλα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης τα οποία είχαν και αυτά διασωθεί οικονομικά; Θεωρούμε πως υπάρχουν έξι λόγοι που επιτρέπουν σε κάποιον να τρέφει ελπίδες. Πρώτον, η Ελλάδα έχει εφαρμόσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη. Δεύτερον, η Αθήνα έχει απαλείψει τα μεγάλα ελλείμματα που είχε πριν από την κρίση, δηλαδή το δημοσιονομικό έλλειμμα και το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Τρίτον, έχει βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της. Τέταρτον, η Ελλάδα έχει μεταρρυθμίσει την αγορά εργασίας της. Πέμπτον, έχει καταφέρει να μειώσει την απόδοση των κρατικών ομολόγων της. Εκτον, έχει εξασφαλίσει περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους ώστε να υποστηρίξει τις επενδύσεις. Ωστόσο, το υψηλό επίπεδο του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, το μεγάλο ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η υψηλή φορολογία, η αδύναμη απόδοση του συστήματος εκπαίδευσης και η μετανάστευση στο εξωτερικό, όλα είναι στοιχεία που αποτελούν μακροπρόθεσμες προκλήσεις για την Ελλάδα.
Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία είχαν ικανοποιητική οικονομική ανάπτυξη όταν βγήκαν από τα δικά τους προγράμματα. Αν εξακολουθήσει η Ελλάδα να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις, ώστε να ενισχύσει τη δυνητική παραγωγή της και κάνει πιο ανταγωνιστική τη φορολογία της, τότε θα μπορούσε να επιτύχει από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρωζώνη. Προβλέπουμε πως η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 2% το 2018, 2,2% το 2019 και 2,4% το 2020. Ωστόσο, υπάρχουν μικρά περιθώρια λάθους. Η Ελλάδα βρισκόταν ήδη στον δρόμο της ανάκαμψης το 2014.
Ομως, η σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με υπουργό Οικονομικών τότε τον Γιάνη Βαρουφάκη και των επίσημων πιστωτών της ακύρωσε μεγάλο μέρος της προόδου που είχε επιτευχθεί και καθυστέρησε την ανάκαμψη κατά περίπου τρία χρόνια. Για να αποφύγει μια οδυνηρή επανάληψη, η Ελλάδα θα πρέπει να εξακολουθήσει να εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις για τις οποίες έχει δεσμευθεί. Στη συνεδρίαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου, οι εταίροι της στην Ευρωζώνη υποσχέθηκαν σημαντική ελάφρυνση χρέους, που σύμφωνα με την Κομισιόν θα επιτρέψει την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, το 2060, από το 127% του ΑΕΠ στο 97%. Η Ελλάδα θα επωφεληθεί από την επιμήκυνση κατά 10 έτη της περιόδου αποπληρωμής του ενός τρίτου των δανείων που έχει λάβει και από μεγαλύτερη περίοδο χάριτος για πληρωμή των τόκων. Αυτά θα καταστήσουν διαχειρίσιμες τις δαπάνες για εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους. Η Ελλάδα θα παραμείνει υπό τη στενή εποπτεία των επίσημων δανειστών της και θα έχει οφέλη που θα εξαρτώνται από το κατά πόσον εφαρμόζει περαιτέρω μεταρρυθμίσεις. Με τον τρόπο αυτόν περιορίζεται η πιθανότητα να εκτροχιασθούν ξανά οι πολιτικές που θα εφαρμοσθούν στην Ελλάδα. Οι επίσημοι δανειστές ενέκριναν επίσης την εκταμίευση κονδυλίων από το τελευταίο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας ώστε να μπορέσει η χώρα να συγκεντρώσει μεγάλο απόθεμα ρευστότητας. Ετσι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί πιστωτική γραμμή μετά τη λήξη του προγράμματος.
* Ο αρθρογράφος είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.