Σε νέα πτώση οδήγησε χθες το νόμισμα αλλά και τα ομόλογα της Τουρκίας η απόφαση του παντοδύναμου πλέον Ταγίπ Ερντογάν να διορίσει υπουργό Οικονομικών τον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϊράκ και να αφήσει εκτός κυβερνήσεως τον Μεχμέτ Σιμσέκ, πρώην αντιπρόεδρο και υπουργό Οικονομικών. Ο κ. Σιμσέκ, πρώην στέλεχος της Merrill Lynch, έχαιρε εκτιμήσεως στις τάξεις των επενδυτών και ενέπνεε εμπιστοσύνη στις αγορές. Πολλοί πίστευαν ότι ήταν ο μοναδικός από την κυβέρνηση Ερντογάν που είχε τη δυνατότητα να περιορίζει την παρέμβαση του Τούρκου προέδρου στην οικονομική και νομισματική πολιτική και να διατηρεί σε βιώσιμη πορεία την τουρκική οικονομία των 880 δισ. δολαρίων. Εξίσου ανησυχητική είναι, άλλωστε, η απόφαση του Ερντογάν να επισημοποιήσει με σχετικό προεδρικό διάταγμα την ανάμειξή του στο έργο της κεντρικής τράπεζας και στον διορισμό του κεντρικού τραπεζίτη.
Ο συνδυασμός των δύο κινήσεων δεν αφήνει πλέον καμία αμφιβολία ως προς το ότι η οικονομική και νομισματική πολιτική της Τουρκίας θα είναι στα χέρια του απόλυτου άρχοντά της. Εντείνει, έτσι, την ανησυχία των επενδυτών για τις επιπτώσεις που θα έχει η παντοδυναμία του Ερντογάν στην οικονομία της Τουρκίας.
Η τουρκική λίρα, που έχει χάσει περίπου το 1/5 της αξίας της από την αρχή του έτους, σημείωσε χθες νέα πτώση έναντι του δολαρίου, που ισοδυναμούσε στην αρχή της συνεδρίασης με 4,7272 τουρκικές λίρες. Αργότερα ανέκαμψε ελαφρώς σε επίπεδα γύρω στις 4,69 λίρες έναντι ενός δολαρίου, αλλά υποχωρούσαν παράλληλα τα δεκαετή ομόλογα του τουρκικού δημοσίου.
Οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων σημείωσαν ιστορικό υψηλό στο 17,84%, ενώ σε ιστορικό ρεκόρ εκτινάχθηκαν και οι αποδόσεις των διετών ομολόγων που υπερέβησαν το 20,23%. Σε ό,τι αφορά το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, σημείωσε επίσης πτώση, με τον δείκτη BIST 100 να κλείνει με απώλειες 2%. «Περίμενα ότι ο Ερντογάν θα έχει συνειδητοποιήσει το πικρό κόστος που έχει η ανάμειξη στις αγορές», σχολίασε στο Bloomberg ο Ατίλα Γεσιλάντα, οικονομολόγος της GlobalSource Partners στην Κωνσταντινούπολη. Ο ίδιος αποδίδει τις κινήσεις του Τούρκου προέδρου στην εντύπωσή του ότι «με τις ενισχυμένες εξουσίες του θα μπορέσει να χειριστεί καλά και τις αγορές».
Η μεγαλύτερη ένωση επιχειρήσεων της Τουρκίας, η Tusiad, που έχει επανειλημμένως καλέσει τον Ερντογάν να σεβαστεί τη νομιμότητα και την ανεξαρτησία των θεσμών, υπογράμμισε χθες την ανάγκη να γίνει σεβαστή η αυτονομία της κεντρικής τράπεζας, καθώς «είναι απαραίτητη για μια ισχυρή οικονομία».
Μιλώντας, άλλωστε, στο Reuters, ο Τιμοθι Ας, στρατηγικός αναλυτής της BlueBay Asset Management, κάλεσε τον νέο υπουργό Οικονομικών «να σπεύσει το συντομότερο να καθησυχάσει τις αγορές και να διαμηνύσει στους επενδυτές ότι είναι διατεθειμένος να τους ακούσει». Συνέστησε μάλιστα στον Μπεράτ Αλμπαϊράκ να εφαρμόσει «ορθόδοξη πολιτική», τονίζοντας ότι «η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει πολλές και μεγάλες προκλήσεις».
Αλλαγή φρουράς
Ο Αλμπαϊράκ έχει διατελέσει υπουργός Ενέργειας και φημίζεται για την ισχυρή επιρροή που ασκεί στον στενό οικογενειακό και πολιτικό κύκλο του Ερντογάν. Σύμφωνα με τον Αλαν Μίλερ, επενδυτή αναδυόμενων αγορών και στέλεχος της επενδυτικής SMC Direct, είναι λυπηρό ότι ο Ερντογάν τηρεί αυτή τη στάση, καθώς η Τουρκία θα μπορούσε να προσελκύσει τους επενδυτές να τοποθετούνται στα περιουσιακά της στοιχεία ανεπιφύλακτα. «Η Τουρκία είναι ανέκαθεν φτηνή, αλλά την αποφύγαμε εν μέρει εξαιτίας των κινδύνων που απειλούν την οικονομία».
Σημειωτέον ότι, εκτός από τον Μεχμέτ Σιμσέκ, ο Ερντογάν άφησε επίσης χωρίς ουσιαστικό ρόλο στη νέα κυβέρνηση τον πρώην υπουργό Οικονομίας Νατσί Αγκμπάλ, που επίσης ενέπνεε εμπιστοσύνη στους επενδυτές ως εκπρόσωπος της ορθόδοξης οικονομικής πολιτικής. Ο Ερντογάν αυτοπροσδιορίζεται ως «εχθρός των επιτοκίων» και αποδίδει τις παθογένειες της οικονομίας σε ξένα κέντρα και όχι στην εφαρμοζόμενη πολιτική. Ανάμεσα στις παθογένειες αυτές ο πληθωρισμός, που βρίσκεται στο 15,39%, σημειώνοντας το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 ετών, και το συνεχώς διευρυνόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας.