Λένε ότι υπάρχουν φορές που ο άνθρωπος γνωρίζει πότε θα επέλθει το τέλος του. Ισως αυτό συνέβη και στην περίπτωση του τέως επικεφαλής της ιταλοαμερικανικής Fiat Chrysler Automobiles (FCA) Σέρτζιο Μαρκιόνε. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της FCA, έπειτα από μια επέμβαση στον ώμο, παρουσιάστηκαν σοβαρές επιπλοκές που προκάλεσαν τον θάνατό του στα μέσα της εβδομάδας. Πάντως, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι ο Μαρκιόνε, λόγω του ότι ήταν μανιώδης καπνιστής, είχε προσβληθεί από καρκίνο στους πνεύμονες και ότι αυτή ήταν η αιτία θανάτου του. Πρόλαβε, όμως, να αφήσει μια πολύ αναλυτική «διαθήκη», δηλαδή το πενταετές σχέδιο ανάπτυξης της FCA, στο οποίο συμπυκνώνεται η φιλοσοφία του για την παραγωγή αυτοκινήτων. Το παρουσίασε στις αρχές του καλοκαιριού, κλείνοντας με αυτόν τον τρόπο τον 14ετή κύκλο του στον ιταλοαμερκανικό όμιλο. Το 2019 θα έβγαινε στη σύνταξη. Τα πράγματα, όμως, ήρθαν αλλιώς…
Ο εργασιομανής Μαρκιόνε ήταν ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο της διεθνούς αυτοκινητοβιομηχανίας. «Χάσαμε έναν γίγαντα του κλάδου και ορισμένοι από μας έναν επιστήθιο και πολύτιμο φίλο», δήλωσε ο Ντίτερ Τσέτσε, επικεφαλής της Daimler. «Μπορούσες να προσάψεις πολλά στον Σέρτζιο, ότι ήταν ευέξαπτος, πείσμων και αφόρητα απαιτητικός, ότι έστελνε μέιλ τα ξημερώματα και περίμενε την απάντηση μέσα σ’ ένα πεντάλεπτο, ότι ήταν κακός πατέρας, διότι δεν αφιέρωνε χρόνο στα παιδιά του, αλλά ένα δεν μπορείς να πεις γι’ αυτόν: ότι δεν μεταμόρφωσε, κυριολεκτικά, την εταιρεία στην οποία εργαζόταν». Αυτά εξομολογείται ανωνύμως στέλεχος τράπεζας που συνεργαζόταν στενά με τον εκλιπόντα. Ο Μαρκιόνε διοικούσε την FCA με σιδερένια πυγμή. Λόγω της γνώσης, της εμπειρίας και των ηγετικών του ικανοτήτων του, τον αποκαλούσαν «Il dottore» στην Ιταλία και «boss» στην Αμερική. Διέσωσε δύο εταιρείες από τη χρεοκοπία, τη Fiat και την Chrysler, ενώνοντας τις δυνάμεις τους και κάνοντας ένα «σάλτο μορτάλε» – τουλάχιστον έτσι είχαν χαρακτηρίσει την κίνησή του πολλοί εργαζόμενοι στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας. Eκανε τη Fiat μια πραγματικά διεθνούς βεληνεκούς εταιρεία και το κατόρθωσε περιορίζοντας τα στοιχεία της ιταλικής της ταυτότητας. Ηρθε, επίσης, σε σφοδρή σύγκρουση με τα ιταλικά συνδικάτα, διότι ασκούσε πιέσεις ώστε να μειωθούν οι δαπάνες και να ενισχυθεί η παραγωγικότητα.
Πήρε σημαντικές αποφάσεις που στην αρχή προκάλεσαν σάλο, αλλά αργότερα τις μιμήθηκαν και οι ανταγωνιστές του. Σταμάτησε τη μαζική παραγωγή επιβατικών σεντάν από την Chrysler, για να επικεντρωθεί στα πιο επικερδή οχήματα πολλαπλών χρήσεων αλλά και στα αγροτικά. Τον μιμήθηκαν εν συνεχεία η Ford και η General Motors.
Ο Μαρκιόνε έθεσε τέλος στη μαζική παραγωγή επιβατικών οχημάτων στο Τορίνο, στην ιστορική έδρα της Fiat, εκεί όπου κατά τη δεκαετία του 1960 κατασκευάζονταν 500.000 αμάξια ετησίως. Σήμερα, το εργοστάσιο εξειδικεύεται στην παραγωγή μοντέλων Alfa Romeo και Maserati SUV. Κατόρθωσε, επίσης, να ενδεκαπλασιάσει τη χρηματιστηριακή αξία της Fiat. Ως έναν βαθμό το πέτυχε, καθιστώντας αυτόνομη τη μονάδα CNH Industrial, η οποία κατασκευάζει φορτηγά και τρακτέρ, και τη Ferrari, που ασχολείται με την παραγωγή υπερπολυτελών αυτοκινήτων. Ωστόσο, δεν κατόρθωσε η μονάδα της Alfa Romeο να εμφανίσει κέρδη επί των ημερών του. Επίσης, άφησε τον όμιλο FCA σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από τη βορειοαμερικανική αγορά, στην οποία η ζήτηση έχει αρχίσει να εμφανίζει πτώση.
Ο Μαρκιόνε είχε γεννηθεί το 1952 στη φτωχή ιταλική περιφέρεια του Αμπρούτσο. Ο πατέρας του υπηρετούσε στους καραμπινιέρους. Οταν ο Σέρτζιο ήταν 14 ετών, η οικογένειά του μετακόμισε στο Τορόντο του Καναδά. Στην Ιταλία, όπως έλεγε ο πατέρας του, «εκτιμούν περισσότερο την κοινωνική θέση και λιγότερο το ταλέντο των ανθρώπων». Ο Μαρκιόνε σπούδασε φιλοσοφία, νομικά και διοίκηση επιχειρήσεων. Μιλούσε άπταιστα ιταλικά, αγγλικά και γαλλικά. Οταν τον είχαν ρωτήσει για τη συνταγή επιτυχίας της FCA, απάντησε ότι οφείλεται στην τόλμη της διοίκησης και στη σκληρή δουλειά των εργαζομένων.